یخدان ها که اکثرا در مناطق کویری ایران ساخته شده اند، برای تولید یخ با استفاده از سرمای هوا در زمستان و نگهداری یخ برای استفاده در تابستان استفاده میشده است. این یخچال ها از چند قسمت تشکیل می شدند :
1-دیوار بلند که در معمولا از شرق به غرب کشیده می شدند و با سایه خود مانع نور خورشید بودند
2-حوضچههای تولید یخ که محل تهیه یخ در شبهای سرد زمستان بودهاست
3-جوی های آب و قنات هایی که آب را به درون حوضچه ها هدایت می کردند
4- مخزن یخ که معمولا گنبدی شکل بوده و برای نگه داری یخ تا تابستون استفاده میشده است
در شبهای زمستان حوضچهها را با استفاده از آب جوی ها و قناتها پر میکردند تا در طول شب یخ بزند. هر شب مجدد روی تودهی یخ آب میریختند تا زمانی که حوضچهها پر یخ می شدند در این مرحله یخ ها را قطعه قطعه میکردن و به مخزن یخ منتقل میکردند و تا فصل تابستون همون جا می موندند (البته با پر شدن یخدان منافذ را با کاهگل می بستند) ضمنا در لابلای یخ ها معمولا از کاه استفاده میکردند که بیرون آوردن یخ ها در فصل تابستون آسونتر باشه .
در داخل شهر کرمان چندین یخدان وجود داشته که اکنون دوتا از اون ها پابرجاست این یخدانی که ما برای دیدنش رفتیم یخدان زریسف نام داره این یخدان متعلق به دورهی قاجار میباشد و در خیابان زریسف که الان اسمش شهدا شده قرار داره احتمالا اسم این یخدان هم از همین منطقه و خیابون یعنی زریسف اومده. درباره وجه تسمیه زریسف میشه گفت که به روایتی محل زندگی بافندگانی بنام بوده و معروف به زرریس که بعدها به زریسف تبدیل شده. در حال حاضر دیوار و مخزن یخدان پابرجاست ولی دیگه خبری از قنات و حوضچه ها نیست. دیدن این جاذبه رایگانه و وقت زیادی ازتون نمیگیره.