عمارت مشیر دیوان در محله قدیمی سرتپوله سنندج، در خیابان شهدا قرار داره که از بناهای مشهور دوره قاجاری است. این ساختمان با شیوه و اسلوب معماری ایران به ویژه محوطهٔ یک ایوانی، در دوره قاجاریه توسط " میرزا یوسف مشیر دیوان" دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه به نام" میرزا رضای وزیر کردستانی" ساخته شد. این عمارت که سالیانی چند محل استانداری کردستان بود، هفت حیاط داره که هر یک از آنها دارای آب نمایی جداگانه با طرح متفاوت و در عین حال مرتبط با دیگر آب نماها است و شامل بخش های خصوصی، عمومی، تشریفاتی، خدماتی و بهداشتی است. در بخش اصلی ساختمان، ایوان ستون دار، تالار، حیاط و آب نما قرار گرفته و درب و پنجره های آن از تلفیق گرده چینی چوب و شیشه رنگی اتاق ها را زینت داده. سردر ورودی بنا با محوطه نیم هشتی و تزیینات آجری، سقف شیروانی، تالار تشریفات و ایوان ستون دار جلوی آن با طرح کلاه فرنگی، گچ بری و مقرنس (آنچه به شکل نردبان و پله پله ساخته شده؛ بنای بلند مدور و ایوان آراسته و مزین با صورت ها و نقوش که بر آن با نردبان پایه روند؛ قسمی زینت که در اتاق و ایوانها به شکل های گوناگون گچبری کنند؛ کنگره دار)های گچی و اُرُسی هایی با طرح های اسلیمی، از جمله خصوصیات بارز این بنا است. حجاری روی سنگ ازاره (آن قسمت ا ز دیوار اتاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بود) و ستون هایی با تزیینات گچ بری طنابی و مقرنس کاری از جمله تزیینات بسیار شاخص عمارت است. محوطه عمارت و طراحی و ساخت تمام بخش های آن در یک زمان، با رعایت تمامی اصول معماری ایرانی، ویژگی منحصربه فردی به عمارت مشیر دیوان بخشیده و دروازه ورودی عمارت بطور خاصی جذابه. ابتکار در صنعت گره چینی چوب وارسی سازی به نحو چشمگیر در فضاهای بازشو و دعوت کننده و حد فاصل فضاهای بسته و نیمه باز و باز توسط استادکاران سنندجی انجام یافته.
در میان یکی از محله های قدیمی سنندج به نام سرتپوله واقع در خیابان شهدا، عمارت بسیار بزرگی متعلق به دوران قاجار به چشم میخورد. عمارت مشیر دیوان در حقیقت عمارت میرزا یوسف مشیر دیوان جانشین حاکم وقت منطقه بوده است که جهت برگزاری جلسات مهم ایالتی به کار می رفته است. در عید سال 1396 که از این خانه بازدید کردم سر در ورودی زیبای آن که مزین به تزیینات آجرکاری بود چند دقیقه ای مرا به خودش مشغول کرد. بعد از عبور از در ورودی کوچک به حیاط بزرگ عمارت رسیدم. مقابل ایوان ستون دار اصلی عمارت که رسیدم چشمم به شیشه های رنگی بالای ایوان خورد که مطمنا در زمان خود زیبایی فوق العاده ای داشتند اما حالا اکثر شیشه ها شکسته بودند. کلا نوعی زوال و دلزدگی در کل عمارت حاکم بود و حوض بی آب و فواره آن سردی فضای حاکم را بیشتر می کرد. متاسفانه می توان گفت به آن به خوبی رسیدگی نشده بود. کاملاً مشخص بود که در زمان اوج خودش یکی از عمارت های باشکوه قاجار بوده است. این عمارت 7 حیاط کوچک و بزرگ داشت که همگی با راه های ارتباطی کوچک با هم در ارتباط بودند و وجود حوض با ابعاد مختلف یکی از عناصر اصلی تمام این حیاط ها بود. با جود این قدم زدن در درون حیاط های کوچک و بزرگ آن لذت بخش بود. برای بازدید می توانید نیم ساعت را در نظر بگیرید و البته قوه تصورتان را در رابطه با آبادانی کامل آن در گذشته تقویت کنید!!