باغ گلشن Golshan Garden

باغ گلشن در طبس یکی از مهمترین باغ های ایرانی است که نمونه ای مربعی شکل از آن در تاج محل هم وجود دارد. این باغ در واقع یکی از دو نماد اصلی شهر طبس محسوب می شود که اولی ارگ قدیم طبس است و دیگری همین باغ گلشن که در دنیا از آن به عنوان یکی از ۵۰ باغ برتر جهان هم یاد می شود. این باغ شاهکاری از دوران زندیه و قاجاریه می باشد و به دلیل قرارگیری آن بین دو کویر لوت و دشت کویر از آن با عنوان یک معجزه یاد می شود.
این باغ پوشش گیاهی متنوعی دارد که در منطقه‌ای کویری کمی عجیب به نظر می‌رسد. بخصوص که از گیاهان سردسیر تا گرمسیر در آن به چشم می‌خورد. ساختمان باغ در زلزله سال ۱۳۵۷ تا میزان زیادی از بین رفت و ساختمان امروزی بازسازی‌ عمارت قدیمی است. باغ گلشن طبس به‌دلیل قرارگیری در خیابان تاریخی گلشن، به این نام مشهور شده است.
جالب است بدانید که در سال ۲۰۰۸ در سایت معروف دیلی تلگراف فهرستی از ۵۰ باغ زیبا و دیدنی در جهان منتشر شده که نام باغ گلشن در طبس در آن لیست قرار داشت و به گفته ی پنه لوپه هابهوس که یکی از نویسنده های معروف بریتانیایی است، وی این باغ را بهشتی بر روی زمین خوانده و دیدن آن ارزش ۷ ساعت رانندگی در میان کویرهای گرم و طاقت فرسای ایران را دارد. با دیدن درختان خرما، مرکبات و انار حس حضور در کویر به شما دست می دهد؛ اما در کنار آن ها درخت استوایی سیکاس در جوار گل های سرخ و ختمی تناقضی جالب را به نمایش می گذارد. با توصیف سالانه گردشگران خارجی بسیاری هستند که برای بازدید از این منطقه به طبس در استان خراسان جنوبی سفر می کنند.
پلیکان‌ها یکی از زیبایی‌های باغ گلشن هستند که در دهه‌ پنجاه شمسی به آن اضافه شدند. داستان از این قرار است که دو پلیکان مهاجر در مسیر مهاجرت خود از مناطق سرد سیبری بر فراز طبس به پرواز درآمدند و پس از فرود در باغ گلشن آنجا را برای زندگی انتخاب کردند. مردم توجه زیادی نسبت به این پلیکان‌ها نشان دادند و این پرندگان در باغ باقی ماندند. گلشن برای چندین سال مامن این پرندگان بود تا اینکه در زلزله شهریور ۵۷، یکی از آن‌ها زیر آوار ماند و از بین رفت و پلیکان دیگر تنها شد؛ اما تا سال ۱۳۹۴ در باغ گلشن ماند و همان جا جان سپرد. چندین سال بعد تعدادی پلیکان به باغ آورده شد که امروزه به‌عنوان یکی از جاذبه‌‌های باغ گلشن به شمار می‌روند.
باغ گلشن طبس که مساحتی حدود هفت هکتار دارد، با ۲۶۶ متر طول و ۲۶۰ متر عرض تقریبا مربع‌شکل است. طراحی این باغ بر اساس نمونه چارباغ صورت گرفت که طرحی از باغ ایرانى محسوب می‌شود. دو خیابان اصلی متقاطع، محوطه‌ باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم کرده‌اند و هر یک از این مربع‌ها از طریق گذرگاه‌های کوچک به‌صورت چهار کرت درآمده است. در میان این باغ، استخر نسبتا بزرگی با سه فواره‌ طبیعی وجود دارد که بدون استفاده از نیروی خارجی، آب را به جریان می‌اندازند. جالب اینکه طراحی این باغ شکل مربعی دارد که مانندش تنها در تاج محل هند به چشم می‌خورد. در این ساختار طول و عرض باغ با هم برابر هستند و توسط خیابان‌های موازی به یکدیگر متصل می‌شوند. نکته جالب‌توجه در باغ گلشن را باید حضور گونه‌های مختلف گیاهی سازگار با آب‌وهوا و اقلیم‌های متنوع دانست؛ به‌عنوان مثال چناری که خاص مناطق سردسیر است، در کنار نخلی قرار دارد که نماد مناطق گرمسیر محسوب می‌شود.
این باغ را در منطقه‌ای احداث کرده‌اند که آب چشمه‌های سرد و گرم جریان‌یافته از کوهستان‌های اطراف طبس به‌سمت شهر، در این منطقه به یکدیگر می‌رسند، از انتهای باغ وارد شده و توسط جوی‌ها به‌سمت کرت‌ها هدایت شوند. آب پس از آبیاری کرت‌ها از زیر هشتی ساختمان سردر به‌سمت شهر بیرون می‌رود. به‌منظور استفاده از منابع آب زیرزمینی در این باغ، چاه آبی از نوع چاه‌های آرتزین در زیر استخر بزرگ حفر شده است که از این جهت پدیده‌ای جالب در آبیاری محسوب می‌شود. فواره‌ها، خروجی‌های آب این چاه هستند و استخر بزرگ در واقع محل ذخیره‌ آب چاه است.
جالب است بدانید که در عمارت سردرب باغ گلشن در طبس موزه ای با عنوان موزه ژئوپارک طبس نیز برپا است. این موزه با توجه به غنای زمین‌‌شناسی و معدنی شهرستان طبس در اسفندماه سال ۱۳۹۵ افتتاح شد که در آن می‌توانید با گوشه‌ای از این ذخایر آشنا شوید و مجموعه‌ای از کانی‌ها، سنگ‌ها، فسیل‌ها و مواد معدنی را از نزدیک ببینید. علاوه بر این، طیف وسیعی از موجودات فسیل‌شده در موزه قرار دارد که قدیمی‌‌ترین آن‌ها متعلق به فسیلی بنام استروماتولیت با قدمت حدود ۵۴۰ میلیون سال قبل است. با توجه به اینکه موزه دارای فضای بسته است و سیستم تهویه مناسبی دارد، در تمامی طول سال می‌توانید از آن بازدید کنید.
باغ گلشن در تمام فصول سال برای بازدید مناسب است؛ اما بهارهای این باغ حکایت دیگری دارد. بر اساس یک سنت کهن در طبس، اکثر مردم شهر و روستاهای اطراف در روز ۱۳ فروردین به باغ گلشن می‌روند و سیزده خود را در این محل به در می‌کنند. در همین فصل بساط دست‌فروشان در ورودی باغ پهن می‌شود و اقلامی همچون کاهو، نارنج، آب نارنج، ریواس و گل‌های لاله ‌کوهی را می‌فروشند که از روستاها و دامنه‌های کوه آورده‌اند.

باغ گلشن طبس از زیباترین جاذبه های این شهر در مرکز شهر با محیطی زیبا از بزرگترین باغهای عمومی ایران است ؛وجود درختان و گلهای گوناگون ؛جویهای آب ؛و استخر بزرگی که در روز پرندگانی همچون پلیکان و اردک و غاز آزادانه در آن زندگی میکنند از زیباییهای دیگر این باغ است
ساختمان اصلی آن در زمان زلزله ۵۷ تخریب شده اما چند سال قبل دوباره بازسازی شده
در صورت عبور از این شهر دیدار این باغ را از دست ندهید.

یک محوطه باغ مصفای زیبا با انواع درختان گرمسیری و غیر گرمسیری ، همراه با نهر پرآبی که از قناتی از بالادست طبس به این باغ هدایت شده و استخر بزرگی که در میانه باغ است و علاوه بر اردک ها ، چند مرغ ماهی خوار( پلیکان ) زیبا هم در کناره های این استخر زندگی می کنند . این پلیکان ها که سال ها است در باغ گلشن طبس نگهداری می شوند حالا دیگر به نوعی به نماد این باغ و این شهر تبدیل شده اند و از دیدنی های این شهر کویری برای مسافران و گردشگران آن هستند.
علاوه بر این در باغ گلشن طبس که راه می روی صدای پرندگانی را می شنوی که در محوطه باغ رها شده اند . پیشنهاد می کنم که اگر گذارتان به طبس افتاد دیدار از باغ گلشن این شهر را فراموش نکنید

باغ گلشن یکی از نمادهای اصلی شهر طبس میباشد. باغی سرسبز و با جوی های آب جاری و پر آب که به شهر کویری اما سرسبز طراوتی دوچندان می بخشد‌. حدودا ده سال پیش سردر این باغ مطابق با نمونه های اولیه و پیش از زلزله طبس بازسازی شد. پس از ورود از سردرب اصلی به این باغ باغچه بزرگ با درختان بلند و گل های زیبا روبروی شما قرار میگیرد‌ و در دوطرف این باغچه دو راهروی باریک و بلند شما را به انتهای باغ راهنمایی میکنند. اما در طرفین دیگر این راهروها نیز، باغ امتداد می یابد. با عبور از این راهرو ها میتوانید به حوضچه اصلی باغ برسید که فواره های طبیعی و قدیمی آن همچنان فعالند. این‌فواره ها کوزه های بزرگی هستند که در میان استخر‌ کار گذاشته شده اند و با توجه به اختلاف ارتفاع آب و همچنین جمع شدن آب در مخزن کوزه، آب با فشار و به شکل فواره ای از آنها به بیرون پاشیده میشود‌. انواع درختان نارنج، پرتقال، سرو، صنوبر و ... به همراه گل های محمدی و رز و ... در این باغ زیبا دیده میشوند. در اسفند سال ۹۷ درختان قدیمی تر و پیر این باغ به منظور تعویض با درختان جدید ریشه کن شده اند و باغ کمی از جذابیت خود را از دست داده است، اما به زودی به حالت سابق خود بازگشت. یکی از نمادهای باغ گلشن پلیکانی است که در ان نگهداری میشود. از سال ها قبل یک پلیکان مهاجر راه گم کرده در این باغ ساکن میشود، و بعد از فوت آن همیشه برای حفظ یاد آن، یک پلیکان زیبا در این باغ نگهداری میشود، پس اگر به اینجا آمدید به احتمال فراوان پلیکانی را در محوطه باغ میبینید که در حال قدم زدن و لذت بردن از قلمرو خود است. این پلیکان برای مردم طبس بسیار قابل احترام است.

باغ گلشن مربوط به دوره زند دوره قاجاریه است که در شهر طبس قرار دارد که به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده باغ گلشن یکی از با شکوهترین باغ های ایران شناخته شده است. درقسمتی از باغ موزه مردم شناسی قرار داشت و قسمت دیگر نمایشگاه نوروزی قرار داشت که محصولات شهر طبس ازجمله خرما و سبزی خشک که در طبس بسیار دیده میشد قرار داشت که مردم برای خرید بسیار استقبال میکردن

این باغ در اوایل قرن 13 ه.ق توسط سومین حاکم فردوس و طبس، امیر محمدحسن خان عرب زنگویی ملقب به میرحسن خان، در انتهای خیابان "گلشن" ساخته شد و به اسم همین خیابان نام گرفت.میرحسن خان به دست نادر شاه افشار به حاکمیت طبس گماشته شد و برای سال های متمادی در طبس حکومت کرد.میرحسن خان در طول سال های حکومت خود املاک و زمین های زیادی را در اختیار داشت و بسیاری از آن ها را وقف امور خیریه کرد.او باغ گلشن طبس نیز وقت عموم کرد وسعت این باغ 7 هکتار می باشد و طولی برابر با 226 متر و عرض آن 260 متر می باشد. با توجه به طول و عرض این باغ جالب است بدانید که این باغ به شکل مربع ساخته شده و تنها یک باغ دیگر در جهان به این شکل می باشد و آن در تاج محل هند است. این باغ بر اساس طرح باغ های ایرانی یعنی ، چهار باغ طراحی و ساخته شده به طوری که معابر عمود بر هم محیط باغ را به چهار قسمت مساوی تقسیم می کند.

این باغ فوق العاده زیبا پر از درختان نخل و حوض های آب و گلهای زیبا و تعدادی پلیکان است که در دل کویر مثل نگین انگشتری می درخشد واقعا صدای شرشر آب و صدای پرندگان در فضای باغ زیبا و خاطره انگیز است ما روز ۲۹ اسفند ۱۳۹۷ در این باغ بودیم

این باغ مربوط به دوره زندیه و قاجاریه است و به ثبت ملی رسیده و به شکل مربع ساخته شده که نمونه دیگر آن تاج محل در هند است. در دهه 50 خورشیدی دو پلیکان مهاجر از سیبری به این باغ وارد شده و در اونجا مستقر میشوند که یکی از آنها بر اثر زلزله سال 57 کشته میشود و دیگری تا سه چهار سال اخیر در باغ زندگی میکرده و میمیرد. الان دو پلیکان به این باغ آورده شدند ولی مهاجر نیستند. من زیاد از باغ خوشم نیومد و به نظرم زیاد جذاب نبود. همسفرهای دیگر هم زود از باغ بیرون آمده و مشغول خوردن چای و خرید شدند. از لیدر پرسیدم که باغ زیاد زیبا نیست و ایشان گفتند که در شهر کویری مثل طبس وجود این باغ قابل توجه است. در پایان در میدانهای نزدیک باغ نام و مجسمه پلیکان دیده میشود.

باغ گلشن طبس باغی سرسبز در بین دو کویر نمکزار ایران یعنی دشت کویر و دشت لوت قرار دارد ! این باغ یکی از باغهای نادر ایرانی است که آب جاری دائمی در آن جریان دارد و گونه های مختلف گیاهان مثل درخت سَرو که مخصوص مناطق سردسیر و درخت نخل که مربوط به مناطق گرمسیر است در آن وجود دارد . طراحی این باغ براساس نمونه چهارباغ و برگرفته از آیات قرآنی درباره بهشت است که در آن دو نهر همدیگر را قطع می کنند .

زمانی که از درب کوچک و قوسی شکل باغ وارد شوید متوجه طراحی زیبای این مکان خواهید شد. مطمئنا سازندگان زیرک و خُبره باغ از عمد فضای ورودی را به این شکل طراحی کرده اند ؛ چرا که بعد از قسمت ورودیِ بسته و مسقف ، به یکباره فضای دید وسیع و پانورامایی از این باغ در مقابل دیدگان انسان ظاهر می شود که بدون شک هر بیننده ای را درجا میخکوب خواهد کرد ! انگار که پا در بهشت گذاشته اید...چه کسی تصورش را می کند در قلب یک شهر کویری ، اینچنین باغ سرسبزی وجود داشته باشد . آن هم باغی که پلیکان ها صاحبان بلا منازع آن هستند !

و اما داستان باغ گلشن و پلیکان به دهه 50 بر می گردد . زمانی که دو پلیکان بر اثر گم کردن مسیر به طبس می رسند و در باغ گلشن فرود می آیند . این پلیکانها مورد توجه مردم طبس قرار می گیرند و بسیار به آنها رسیدگی می شود و آنها همانجا ماندگار می شوند .حتی از این ماجرا فیلم مستندی با عنوان – پ مثل پلیکان – ساخته می شود که به صورت غم انگیز و دردناکی نقش اول فیلم آسید میرزا و پلیکان در زلزله سال 57 زیر آوار از بین می روند .اما از آنجایی که یک باغ گلشن بوده و یک پلیکان و مردم به حضور این پرنده های آزاد در باغ عادت کرده بودند ، بعدها چند پلیکان تهیه می گردد و به باغ گلشن می آورند تا نماد این باغ پا برجا بماند ...
طبس شهر کوچکی است و با دنبال کردن تابلوهای راهنمایی و رانندگی و یا گوگل مپ به راحتی می توانید به میدان پلکان و سپس باغ گلشن بروید . 1 الی 2 ساعت زمان برای بازدید از باغ کافی است...
#طبس #باغ_گلشن