مردم بسیاری از کشورهای جهان با صنعت نساجی و طرح‌های جذابشان معروف هستند. اگر بیشتر در طرح‌های منسوجات دست‌باف دقت کنید، متوجه خواهید شد که در همه‌ی آنها ردپایی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن دیار به چشم می‌خورد و اغلب نشانی از طبیعت و موقعیت جغرافیایی مردم نیز دارند. خوشبختانه با پیشرفت جوامع و تکنولوژی، صنایع‌دستی و طرح‌های خوش آب و رنگ منسوجات از بین نرفته‌اند و هنوز هم می‌توان از تماشایشان لذت برد برای مثال اینگونه طرح‌های منحصربه‌فرد در کیمونوهای ژاپنی یا دامن‌های مردانه‌ی اسکاتلندی‌ها به وفور استفاده میشود. طرح و نقش‌هایی که هنرمندان با ظرافت تمام روی پارچه‌ها می‌آفرینند، نمود زیبایی از هنر و فرهنگ است. نقش و نگارهای روی لباس‌ها در بسیاری از کشورها وجود دارد و در ایران عزیزمان نیز نمونه‌های متعددی از آنها به چشم می‌خورند. یکی از وبسایت‌های معتبر دنیا از میان هزاران طرح پارچه‌هایی که در دنیا وجود دارند، تعدادی از آنها را انتخاب کرده که امروز ما هم مروری می‌کنیم بر این فهرست دوست‌داشتنی. اگر شما هم به فرهنگ ملل و صنایع‌دستی علاقه‌مند هستید تا انتهای این مطلب همراه لست سکند باشید تا بیشتر با داستان‌هایی که در ورای این طرح‌ها وجود دارد، آشنا شوید.
1-چاپ کلاقه‌ای
چاپ کلاقه یا باتیک (Batik) سمبلی از لباس‌ها و پارچه‌های مردم اندونزی‌ست. این طرح هم به صورت دست‌باف و هم چاپی روی البسه درج میشود و چهره‌ی پارچه‌ها را دگرگون می‌کند. در چاپ کلاقه‌ای برای انتقال طرح روی پارچه از واکس و عملیات رنگرزی استفاده می‌کنند. باید بدانید که چاپ کلاقه‌ای در کشورهای دیگری چون ایران نیز وجود دارد اما به صورت سنتی در ابتدا در اندونزی بود و مردم این دیار فرهنگ و سنن کهنشان را روی پارچه می‌آوردند به همین خاطر چاپ کلاقه‌ای در سال 2009 در فهرست جهانی یونسکو به عنوان نماد فرهنگی اندونزی به ثبت رسید.
2-گلدوزی شیشه
هنر گلدوزی شیشه (Shisheh) یا (Shisha) پارچه را بسیار رنگارنگ و دوست‌داشتنی می‌کند اما نکته‌ای که آن را از دیگر همتایانش متمایز کرده، استفاده از آینه در میان گلدوزی‌هاست. قطعه‌های کوچک آینه به راحتی لابه‌لای نقش و نگار پارچه دیده می‌شوند و زیبایی‌اش را دو چندان می‌کنند. پیشینه‌ی این نوع گلدوزی به قرن هفتم میلادی باز می‌گردد. اعتقاد بر این است که نام این هنر را از کلمه‌ی فارسی شیشه گرفته‌اند اما امروزه گلدوزی شیشه در هند رواج زیادی دارد و در برخی کشورهای آسیایی دیگر همچون چین و افغانستان نیز به چشم می‌خورد. جالب است بدانید که از پارچه‌های گلدوزی شده به روش شیشه تنها در پوشاک استفاده نمی‌شود بلکه از آن در دکوراسیون منازل نیز استفاده می‌کنند و آنها را در پرده یا رومیزی و دیوار آویز و... نیز به کار می‌گیرند.
3-طرح های کوبایی
پارچه‌های کوبایی طرح‌های ویژه و جذابی دارند. مردم این سرزمین از پارچه‌های سنتیشان لباس‌هایی می‌دوزند که بتوانند آنها را در مراسم مهمشان همچون عروسی، خاک‌سپاری و... استفاده کنند. در پارچه‌های کوبایی اصیل برای طرح دادن از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌کردند که جلوه‌ی خاصی به پارچه می‌بخشید. هنوز هم زنان و مردان کوبایی برای مراسم خاصشان از دامن‌هایی استفاده می‌کنند که طرح‌ها و نقش‌هایشان اصیل است.
یکی از محبوب‌ترین دست‌بافت‌های کوبائیان رافیا نام دارد که برای تولید آن از نخلی به همین نام استفاده میشود. هنرمندان کوبایی این دست‌بافت‌ها را به صورت ناهموار و با استفاده از اشکال هندسی گوناگون تزیین می‌کنند. رافیا می‌تواند سوغات خوبی از کوبا باشد
4-تارتان
تارتان (Tartan) را با نام پارچه‌ی پیچازی اسکاتلندی نیز می‌شناسند. تارتان‌ها پارچه‌هایی با نقش و نگارهایی بسیار ساده هستند و از نقوشی افقی و عموی تشکیل میشود. یکی از دلایلی که تارتان‌ها هنوز هم طرفداران بسیاری دارند، قدمت این نوع طرح و پارچه‌هاست. پیشینه‌ی تارتان‌ها به قرون وسطی بازمی‌گردد و برای اسکاتلندی‌ها اهمیت زیادی دارد. بد نیست بدانید که پارچه‌های متعددی در اتریش یا سایر کشورهای اروپایی نیز کشف شده که شبیه به نقوش تارتان‌ها هستند. گفته میشود که قبایلی که در گذشته در اسکاتلند می‌زیستند از تارتان استفاده می‌کردند. حالا تارتان‌هایی که در آنها از رنگ‌های قرمز، آبی، سفید و سبز استفاده شده بیشتر شناخته شده‌اند.
5-نقوش آفریقایی
نقوش آفریقایی که با نام آنکارا (Ankara) نیز از آن یاد می‌کنند یکی دیگر از هنرهایی‌ست که در این فهرست جا خوش کرده است. برای تهیه‌ی این نقوش زیبا از طرح‌های اندونزیایی الهام گرفته‌اند و تلاش شده تا برای جذاب‌تر کردن طرح‌های آفریقایی از موم و واکس استفاده شود اما این کار هزینه‌ی زیادی در برداشت و مورد استقبال قرار نگرفت. اگر بتوانید پارچه‌هایی را بیابید که به صورت سنتی طرح‌زنی شده‌اند باید بتوانید بوی خوش رنگ و موم را از پاچه احساس کنید. از سال 1960 صنعت نساجی در آفریقا و به‌خصوص غرب آفریقا رواج یافته و به‌راحتی در دسترس است. با این حال هنوز هم پارچه‌های اصیل آفریقایی برای مردم این سرزمین کالایی لوکس به حساب می‌آیند.
6-گلدوزی مکزیکی
گلدوزی‌های مکزیکی بسیار منحصر بفرد و خاص هستند و فرهنگ‌های گوناگونی را با خود به همراه دارند. عنصر گل و حیوانات مختلف به شدت در طرح‌های مکزیکی‌ها استفاده می‌شوند اما پارچه‌هایی که طرح گل دارند برای پوشاک محبوب‌تر هستند. با یک نگاه به پارچه‌های گلدوزی شده به سبک مکزیکی متوجه خواهید شد که هنرمندان این سرزمین با دقت زیادی طرح‌ها را ایجاد کرده‌اند و با شکیبایی و استفاده از رنگ‌های مختلف پارچه‌ها را زیبا نمودند.
7- ابریشم یوزن ژاپنی
بسیاری از لباس‌های سنتی ژاپنی از ابریشم یوزین یا یوزن (Yūzen) هستند. قدمت یوزین‌ها به دوره‌ی ادو (قرون 17 تا 19 میلادی) می‌رسد. یوزن‌ها ابریشم‌هایی هستند که با ظرافت طراحی می‌شوند و بسیار شگفت‌انگیز و چشم‌نواز هستند. کیمونوهایی که از این جنس هستند و با یوزن منقش شده‌اند محبوبیت زیادی دارند و بانوان ژاپنی از اینگونه لباس‌ها در مراسم خاص استفاده می‌کنند برای مثال کیمونوهای مشکی رنگ مخصوص خانم‌های متاهل است. این لباس‌ها را بیشتر با نقوش پرندگان و گیاهان طراحی می‌کنند البته در پارچه‌ها طرح‌هایی کلاسیک نیز به چشم می‌خورند.
8-سوزنی
سوزنی (Suzani) در ایران با عنوان سوزن‌دوزی شناخته میشود. این هنر در کشورهای آسیای میانه همچون قزاقستان، ایران، ازبکستان و تاجیکستان رواج دارد. در این هنر پارچه‌های پنبه‌ای و ابریشمی با نقش‌هایی چون گل، پرنده، میوه، خورشید و... زیباسازی می‌شوند. هنرمندان سوزن دوز در طرح‌هایشان از رنگ‌های زنده‌ای چون زرد، قرمز، آبی، سبز و نارنجی و... استفاده می‌کنند که جذابیت طرح‌ها را دو چندان می‌کنند. اگر به پارچه‌های سوزن دوزی شده در کشورهای مختلف آسیایی دقت کنید اختلاف‌های کوچکی با یکدیگر دارند اما به طور کلی شبیه به هم هستند.
9-گلدوزی ماراش
گلدوزی‌های ماراش یا مرعشی نیز از جمله جذاب‌ترین طرح پارچه‌ها در دنیا هستند. این نوع گلدوزی مخصوص کشور ارمنستان است و نزد بانوان و به‌خصوص دختران جوان طرفداران زیادی دارد. دخترها از پوشیدن لباس‌هایی که دارای پارچه‌های سنتی هستند لذت می‌برند و زنان دهقان و روستایی‌ها تلاش می‌کنند تا برای مشتریانشان زیباترین طرح‌ها را بیافرینند. هنرمندانی که به سبک مرعشی گلدوزی می‌کنند برای زیباتر کردن کارشان از مروارید، سنگ یا زیورآلات کوچک استفاده می‌کنند که همین کار جذابیت پارچه‌ها را دوچندان کرده‌است. طرح‌های این سبک گلدوزی شامل پرندگان، گیاهان و نمادهای مذهبی هستند.
منبع: matadornetwork.com
