در فاصله‌ی 6 کیلومتری شهر رفسنجان از توابع استان کرمان، خانه‌ای خشتی قرار گرفته که نه تنها یکی از بزرگترین خانه‌های خشتی جهان به شمار می‌رود، بلکه یکی از زیباترین آن‌ها نیز هست. خانه حاج آقا علی، معروف به زعیم الله رفسنجانی، با زیربنایی بالغ بر 7000 متر مربع و مساحتی برابر با 12000 متر مربع، دارای 86 اتاق بوده که در چهار بخش اصلی ساختمان، یعنی حوضخانه، شاه‌نشین، پاییزی و زمستانی احداث شده‌اند.
حاج آقا علی، یکی از بزرگترین تاجران دوره‌ی خود محسوب می‌شد و این خانه را در سال 1136 خورشیدی بنا کرد. این مجموعه، به عنوان یکی از باشکوه‌ترین نمونه‌های معماری عصر قاجار شناخته شده است. همچنین در ساخت این خانه، اصول و شیوه‌های معماری ایرانی همگام با ویژگیهای اقلیمی و منطقه‌ای به کار گرفته شده است. از آنجایی که این خانه در منطقه‌ای به شدت گرم و خشک ساخته شده، جهت جلوگیری از ورود شن‌های روان صحراهای اطراف، دارای دیوارهای بسیار بلند است و دروازه‌ی آن نیز، بسیار رفیع و باشکوه ساخته شده است.
و اما اگر بخواهیم پا به درون این خانه‌ی عظیم و تاریخی بگذاریم، باید بدانیم که تمامی بخشهای موجود در خانه، کاملا به صورت قرینه ساخته شده‌اند. همانطور که گفته شد، این خانه 86 اتاق دارد. این اتاق‌ها انواع مختلفی دارند: هفت دری، پنج دری، سه دری و پستو. علاوه بر این، آشپزخانه‌ای بسیار بزرگ به همراه انباری وسیع، نیازهای غذایی این مجموعه را تامین می‌کرده است. خانه حاج آقا علی، دارای 4 حیاط و 3 هشتی نیز هست که از طریق آن‌ها می‌توان به قسمت‌های مختلف خانه دسترسی پیدا کرد.
یکی از زیباترین بخشهای خانه حاج آقا علی، تالار حوضخانه است که در دو طبقه ساخته شده است و در طبقه‌ی بالایی آن، تعدادی اتاق قرار دارد. این تالار، وسیع‌ترین فضای سرپوشیده‌ی خانه به حساب می‌آید و درست در وسط آن، کلاه فرنگی قرار گرفته که نور فضای حوضخانه را تامین می‌کند. در وسط حوضخانه نیز، حوض مستطیل شکلی قرار دارد که در گذشته با حیاط‌های جانبی در ارتباط بوده و آب آن نیز از قنات تامین می‌شده است.
یکی از جذابیت‌های حوضخانه، گچبری‌های برجسته با طرح‌های اسلیمی است. علاوه بر این، ارسی‌هایی که در اندرونی خانه قرار گرفته‌اند هم، در نهایت زیبایی و دقت طراحی شده‌اند، چراکه محل پذیرایی از مهمانان بوده‌اند.
گفتنی‌ها در مورد بزرگترین خانه خشتی جهان، خانه حاج آقا علی، کم نیست اما این خانه، نسبت به سایر بناهای هم‌عصر خویش، مورد کم لطفی واقع شده و آنطور که باید در حفظ، مرمت و بازسازی آن اقدامی صورت نگرفته است. امیدواریم که تا این بنای عظیم پابرجاست، با رعایت تمامی اصول یک گردشگری سالم، به کرمان سفر کرده و از این خانه‌ی زیبا دیدن کنید. آیا تا به حال به کرمان سفر کرده‌اید؟ اصلا از وجود چنین بنایی در نزدیکی کرمان خبر داشتید؟
