دانستن اعتقادات و خرافات یک کشور، بسیاری از کارها را میتواند در حین سفر آسانتر کند. در فرهنگهایی که برخی اعداد، تاریخها و حیوانات شوم هستند، دانستن آنها شما را از خجالتزده شدن در میان مردمان آن کشور حفظ میکند. بعضی گمان میکنند این خرافات مختص کشورهای فقیر و توسعه نیافته است، در صورتی که در خرافات کشورهای پیشرفته چیزهایی وجود دارد که اصلا فکرش را هم نمیکنید. در این مطلب از بلاگ لستسکند، قصد داریم به این موضوع بپردازیم.
خرافات زیادی هستند که در سراسر جهان شناخته شدهاند اما از برخی خرافات کشورهای پیشرفته بهندرت خبر داریم و فقط در داخل همان کشور مرسوم هستند. برخی از این خرافات نیز با هم تداخل دارند، مثلاً چیزی که در یک کشور خوشیمن است شاید در کشور دیگری کاملاً معنای برعکس داشته باشد. بنابراین قبل از سفر به هر کشوری از جمله سفر با تور اروپا، بهتر است با خرافات مردمش آشنا شوید که ارتباط موثرتری با آنها برقرار کنید.
ژاپن؛ از برخی عددهای خاص پرهیز کنید
قبل از سفر کردن به ژاپن باید بدانید که برخی عددها در این کشور بسیار شوم هستند. مثلاً تلفظ عدد چهار به معنای «مرگ» است. مجله بابل دلیل این مسئله را اینگونه بیان میکند: «هیچگاه نباید به یک ژاپنی هدیهای متشکل از 4 چیز بدهید. هتلها نیز طبقه چهارم ندارند.» همچنین عدد نه نیز یک تابو است، زیرا تلفظ آن به معنای «رنجیدن» است. تا میتوانید در استفاده از این اعداد پرهیز کنید. بنابراین، اگر با تور ژاپن سفر کردید، این نکات را در ذهنتان داشته باشید.
آلمان؛ زود برای کسی آرزوی تولدی خوش نکنید
شاید فکر کنید تبریک گفتن تولد به یک شخص تا قبل از تولدش، کار اشتباهی نباشد، اما آلمانیها فکر میکنند که این کار بدشانسی میآورد، پس تا قبل از نیمهشب، روز تولدشان را تبریک نگویید. این خرافه به دوره اعتقادات مسیحیان درباره شیاطین بازمیگردد. گفته میشد اگر شیاطین آرزوهای ما را بشنوند، تمام تلاششان را خواهند کرد که تا قبل از رسیدن روز تولد، فرد به آرزوهایش نرسد. این باورها، نوعی خرافات در اروپا هستند که حتی در نسل جدید هم ردپای آن را میبینیم.
اسپانیا؛ سیزدهمین سهشنبه بد یمن است
جمعه سیزدهم، در کشورهای غربی بهعنوان شومترین روز شناخته میشود؛ اما در اسپانیا و کشورهای اسپانیاییزبان، سهشنبه سیزدهم شوم است. این خرافه به زمانی بازمیگردد که شهر کانستنتینوپل در چهارمین دوره جنگ صلیبی در روز سهشنبه سقوط کرد. کلمه سهشنبه در زبان فرانسوی «مارتز» معنی میشود که ریشه در کلمه مارس دارد، خدای جنگ در رم، از این رو بسیاری از مردم این روز را مقارن با خونریزی و خشونت میدانند.
سوئد؛ بهتر است که عنکبوتها را نکشید
اولین رویارویی شما با یک عنکبوت کشتن آن با یک لنگهکفش است یا اینکه ممکن است به دنبال یک اسپری حشرهکش بگردید و روی آن خالی کنید. هریک از این کارها در سوئد ممنوع است، زیرا معتقدند این کار باعث بدشانسی میشود. شاید از سوئد به عنوان یک کشور مترقی انتظار نداشته باشید انواع خرافات مدرن را ببینید، اما این واقعیتی است که در ریشه باور مردمان کشورها وجود دارد.
در حالیکه کشتن این حشره هشت پا پایان دنیا نیست، اما سوئدیها معتقدند که این کار باعث بارش باران در روز بعدی میشود. گفته میشود که عنکبوتها مرکبات را دوست ندارند، بنابراین اگرچند قطره روغن مرکبات در اطراف اتاق بریزید، میتوانید آنها را از خود دور کنید.
کره جنوبی؛ کلاغها بدشانسی میآورند
در بسیاری از فرهنگها، پرندههای سیاه شوم هستند. مردم کره جنوبی معتقدند که کلاغ نه تنها باعث بدشانسی میشوند، بلکه علامت نزدیک شدن مرگ هم هستند. کلاغها به خانوادهای از پرندگان تعلق دارند که 9 گونه آن در کره دیده میشود. بهتر است امیدوار باشید که در حین سفر خود با یکی از آنها مواجه نشوید. در سایر قسمتهای دنیا، زاغها نشانه بداقبالی هستند. در بریتانیا روبهرو شدن با یک زاغ، به معنای یک اتفاق بد است.
برزیل؛ هیچوقت کیف پولتان را روی زمین نگذارید
در برزیل، اگر به هر دلیلی کیف پولتان را روی زمین بگذارید، متوجه نگاههای عجیب محلیها خواهید شد. زیرا در برزیل، این کار بدشانسی میآورد. در حقیقت این کار باعث از دست رفتن ثروت و فقیر شدن میشود. فقط برزیلیها به این خرافه اعتقاد ندارند، در کشورهای دیگر آمریکای جنوبی هم مردم چنین اعتقادی دارند.
روسیه؛ سوت زدن در داخل خانه باعث ایجاد مشکلات مالی میشود
در سراسر روسیه، اعتقادات مختلفی درباره چیزهایی وجود دارد که مردم را فقیر میکند. درحالیکه زمین گذاشتن کیف پول در این کشور مانعی ندارد، اما سوت زدن در داخل خانه اصلاً منطقی نیست. سوت زدن در داخل خانه یکی از بهترین راهها برای ایجاد مشکلات مالی است. در نروژ هم معتقدند که سوت زدن باعث بدشانسی میشود. هرچند شما را نصیحت خواهند کرد که در مقابل آفتاب سوت نزنید، زیرا باعث بارندگی میشود.
هند؛ کوتاه کردن ناخن در شب بدشانسی میآورد
هند سرزمینی مملو از سنتها و خرافاتی است که قدمت آنها به چند صد سال قبل بازمیگردد. اگر با تور هند سفر کردید، ناخنهای خود را شنبه شب کوتاه نکنید. هندیها معتقدند که این کار واقعاً بدشانسی میآورد. حتی اگر ناخنهایتان در حال شکستن است، بهتر است تا یکشنبه صبر کنید. این اعتقاد در ژاپن هم وجود دارد، اما آنها مشکلی با کوتاه کردن ناخن در شنبه ندارند، بلکه نباید ناخنها را در شب کوتاه کرد. پس همیشه وقتی هوا روشن است ناخنهای خود را کوتاه کنید.
مجارستان؛ لبه میز ننشینید
هر کشوری درباره میز شام، خرافات مخصوص به خود را دارد. هنگام سفر به مجارستان، از شما خواسته میشود که لبه میز ننشینید، زیرا باعث بدشانسی میشود. در صورت انجام این کار، 7 سال بدشانسی به سراغتان میآید. طبق افسانهها، اگر لبه یک میز بنشینید هرگز ازدواج نخواهید کرد. البته افراد زیادی در خارج از مجارستان هستند که اصلاً اهمیتی به این بداقبالی نمیدهند؛ اما به هر حال این خرافه، در بین خرافات مردم اروپایی جا گرفته است.
فرانسه؛ گربههای کالیکو گربههای بدیمنی هستند
قرنهاست که گربههای سیاه با خرافات گره خوردهاند. برخی معتقدند که این گربهها با جادوگران در ارتباطند و برخی دیگر، ارتباط آنها با شیاطین را تصدیق میکنند. در بسیاری از فرهنگها، رد شدن گربه سیاه از روبهروی شما نشانه بسیار بدی خواهد بود. در منطقه نروژی فرانسه، گربههای کالیکو بدیمن محسوب میشوند. این گربهها در فرهنگهای دیگر نشانه خوششانسی هستند، مثلاً در آمریکا آنها را گربههای پول صدا میکنند؛ اما اگر به فرانسه سفر کنید، میبینید که این گربهها جایگاه خوبی بین مردم ندارند.
اشاعه فرهنگ خرافی غرب به سایر کشورها
خرافات کشورهای پیشرفته هم بخشی از خرافات موجود در جهان است و از ریشههای گذشتهشان تا به امروز دوام آورده است. بیشتر این خرافات، دلایل مطرح شدن خود را در اعصار تاریک زمان پیدا کردهاند؛ زمانی که علم به اندازه کافی پیشرفت نکرده بود تا دلیل هر اتفاقی را توضیح دهد. با این حال، وقتی مادربزرگ از ما انتظار دارد با توجه به برخی عقاید خرافی کاری را انجام دهیم، ممکن است از سنتهای قدیمی خود ناامید شویم و آرزو کنیم ای کاش در مدرنیته کشورهای غربی زندگی میکردیم. با این حال، باید بگوییم که کشورهای پیشرفته و اروپایی هم کاملاً عاری از باورهای خرافی نیست! در اینجا 8 خرافات کشورهای پیشرفته را معرفی می کنیم که منشأ خوآنها در غرب بوده است و به تدریج بخشی از زندگی روزمره بیشتر مردم جهان در سراسر کرده زمین شدهاند.
1. شکستن آینه و بدشانسی پس از هفت سال!
یکی دیگر از خرافات مردم اروپایی، باز هم برمیگردد به دوران روم باستان. رومیان، مخترعان آینه و بخش بزرگی از قدرتهای فرهنگی تاثیرگذار بر سایر کشورهای جهان، بر این باور بودند که آینه میتواند روح یک فرد را مصادره کند. بنابراین، اگر کسی آینه را بشکند، بخشی از روح خواهد شد. روح در آینه شکسته گیر کرده و در کمین است. همچنین، چون معتقد بودند بدن انسان هفت سال طول میکشد تا خود را تجدید کند، بدشانسی شکستن آینه هم تا 7 سال به دنبال فرد خواهد بود.
2. نفرین جمعه سیزدهم!
حالا که به یکی از انواع خرافات مدرن نزدیک میشویم، بهتر است به عدد 13 توجه کنید! منشاء این خرافه در نسلکشی صدها شوالیه معبد که توسط فیلیپ چهارم فرانسوی در 13 اکتبر 1307 میلادی در یک روز جمعه به قتل رسیدند، برمیگردد. همانطور که در این مقاله دیدید، بارها عدد 13 به عنوان یک عدد خرافی تکرار شد که در کشور ما هم میتوانیم نمونههایی از نحس بودن عدد 13 را مشاهده کنید که به خاطر تاثیر از فرهنگ رومی است.
3. مدفوع پرندگان برایتان شانس میآورد!
شاید هیچ توضیح «منطقی» برای این افسانه جز القای یک «احساس خوب» وجود نداشته باشد. شانس پرندهای که در آسمان بیحدوحصر پرواز میکند و تصمیم میگیرد روی شما مدفوع کند بسیار کم است، مانند پیدا کردن سوزنی در انبار کاه. این دقیقاً همان چیزی است که به عنوان یکی از خرافات در اروپا به سایر کشورها مثل ایران هم سرایت کرده است.
4. عبور گربه سیاه از مسیر شما بدشانسی میآورد!
در زمانهای قدیم، زمانی که مردم اعتقاد زیادی به وجود جادوگران داشتند، تصور میشد که جادوگران میتوانند خود را به گربه سیاه تبدیل کنند تا ناشناس بمانند. بنابراین به عنوان یکی از خرافات کشورهای پیشرفته، اگر یک گربه سیاه از مسیر شما عبور کرد، قرار است به جادوگری تبدیل شود که بدشانسی به بار خواهد آورد.
5. عطسهها و برکتها!
در سال 590 پس از میلاد، طاعون شیوع یافت و کسانی که عطسه میکردند به احتمال زیاد، تحت تأثیر این بیماری همهگیر قرار میگرفتند و به زودی میمردند. از این رو، پاپ گریگوری هفتم از همه خواست که هنگام عطسه، مردم به هم بگویند خدا برکت دهد و دعای کوتاهی را نیز برای سلامتی هم بخوانند.
6. انگشتان دستتان را ضربدری کنید!
مدتها پیش، زمانی که مسیحیت هنوز پذیرفته نشده بود، اعضای این دین از شکل صلیب به عنوان علامت مخفی خود، برای شناخت یکدیگر استفاده میکردند. همچنین، در طول جنگ خونین صد ساله بین انگلستان و فرانسه، تیراندازان قبل از کشیدن نخ کمان، انگشتان خود را روی هم گذاشتند و اعتقاد داشتند که به آنها خوش شانسی میدهد. این مورد هنوز هم در بین ورزشکاران سراسر جهان به عنوان یک رسم پذیرفته شده است.
7. کیف پولهای خود را روی زمین بگذارید!
یک باور رایج آفریقاییآمریکایی است که به مردم هشدار میدهد کیفهای دستی خود را روی زمین بگذارند، در غیر این صورت برای همیشه پولهای خود را از دست خواهند داد. برخی هم بر این باورند که ثروت، نیاز به کمتوجهی دارد و با قرار دادن آن روی زمین کثیف، فرد نسبت به آن بیاحترامی میکند.
8. زیر نردبان راه نروید!
یکی دیگر از خرافات کشورهای پیشرفته این است که اعتقاد دارند این خرافات خندهدار از زمانی سرچشمه گرفته است که یک نقاش مست به طور تصادفی یک سطل رنگ را روی مردی که در حال رفتن به سر کار بود انداخت. بیچاره از آن زمان، مردم هنگام رفتن به کسب و کارشان از رفتن به زیر نردبان اجتناب میکنند.
ریشه خرافات کشورهای پیشرفته اروپایی
برخی از خرافات چنان در جوامع مدرن انگلیسی زبان ریشه دواندهاند که همه، از مردم عادی گرفته تا دانشمندان، پذیرای این خرافات هستند (یا حداقل از انجام ندادن آن، اندکی احساس ناراحتی میکنند). اما چرا زیر نردبان راه نمیرویم؟ چرا به گربه سیاه دید منفی داریم؟ چرا افراد مذهبی عطسه را نشانه «رحمت خدا» میدانند؟ و چرا باید از باز کردن چتر در داخل خانه به هر قیمتی اجتناب کنیم؟
این بدشانسی است که چتر را در داخل خانه باز کنیم
اگرچه برخی از مورخان باورهای خرافی را به دوران مصر باستان برمیگردانند، اما برخی هم کاملا ریشه مدرن دارند! مثلا خرافه درباره باز نکردن چترها در داخل، اخیراً در انگلستان ویکتوریایی سرچشمه گرفته است.
چارلز پاناتی، دانشمند و نویسنده، در کتاب «منشأهای خارقالعاده چیزهای روزمره» (هارپر، 1989) مینویسد: «در لندن قرن هجدهم، زمانی که چترهای ضدآب با پرههای فلزی شروع به تبدیل یک منظرهای معمولی در روزهای بارانی شدند، برخی از افراد دست و پا چلفتی آغازگر خرافات درباره این چترها شدند. مکانیزم این چترها، باز کردن چتر را به یک خطر واقعی در داخل خانه تبدیل میکرد. چتر با پرههای سفت که ناگهان در یک اتاق کوچک باز میشد، میتوانست به یک بزرگسال یا کودک آسیب جدی وارد کند یا یک جسم شکننده را بشکنند. حتی یک باز کردن چتر ساده میتوانست باعث ایجاد کلمات ناخوشایند یا یک نزاع جزئی شود. بالاخره، باعث بدشانسی در خانواده یا دوستان میشد. بنابراین، خرافات به عنوان یک عامل بازدارنده برای باز کردن چتر در داخل خانه به وجود آمد.
راه رفتن از زیر نردبان کج، بدشانسی میآورد!
این خرافه به طور واقعی 5000 سال پیش در مصر باستان سرچشمه گرفته است. نردبانی که به دیوار تکیه داده است، مثلثی را تشکیل میدهد که مصریان این شکل را مقدس میدانستند (مثلاً در اهرام به وفور این شکل نشان داده شده است). برای آنها مثلثها نشان دهنده تثلیث خدایان بود و عبور از یک مثلث به معنای هتک حرمت محسوب میشد. این باور در طول اعصار راه خود را باز کرد.
پاناتی توضیح میدهد: قرنها بعد، پیروان عیسی مسیح خرافات را غصب کردند و آن را در پرتو مرگ مسیح تفسیر کردند؛ «چون نردبانی در مقابل صلیب قرار گرفته بود، به نمادی از شرارت، خیانت و مرگ تبدیل شد. راه رفتن زیر نردبان باعث بدبختی شد.» این باور آنقدر گسترش یافت که در انگلستان در دهه 1600، مجرمان در طی پیمودن مسیر زندان برای رسیدن به چوبهدار، مجبور بودند از زیر نردبان راه بروند.
وقتی نمک روی زمین ریخت، چه کار کنیم؟
ریختن نمک در طول هزاران سال تاریخ اروپایی به عنوان بدشانس تلقی شده و به عنوان خرافات کشورهای پیشرفته هنوز هم ادامه دارد. حدود 3500 سال قبل از میلاد، سومریان باستان برای اولین بار تلاش کردند تا بدشانسی نمک ریخته شده را با قرار دادن مقداری نمک روی شانههای چپ از خود دور کنند. این آیین به مصریان، آشوریان و بعداً یونانیان گسترش یافت.
این خرافات در نهایت نشان میدهد که مردم چقدر نمک را به عنوان یک چاشنی جهت طبخ غذا ارزشمند میدانند (هنوز هم برای آن ارج قائلند). به گفته پاناتی، پترونیوس، نویسنده رومی، در ساتیریکون وقتی میگوید«نمکش ارزش ندارد» یعنی نوعی اهانت به سربازان رومی که به آنها کمک هزینه ویژهای برای جیره نمک داده میشد.
برای جلوگیری از ناامیدی به چوب ضربه بکوبید!
اگرچه مورخان میگویند این مورد ممکن است یکی از رایجترین رسوم خرافی در ایالات متحده و به عنوان خرافات کشورهای پیشرفته در نظر گرفته شده باشد، اما منشأ آن بسیار مورد تردید است. گلداسمیت مینویسد: «برخی آن را به آیین مذهبی باستانی لمس کردن صلیب هنگام ادای سوگند نسبت میدهند. از طرف دیگر، «در میان دهقانان نادان اروپا، ممکن است عادت به در زدن با صدای بلند برای دور نگه داشتن ارواح شیطانی باعث آغاز این خرافه شده باشد».
برای خوش شانسی، یک نعل اسب به در خانه آویزان کنید!
نعل اسب در طیف گستردهای از فرهنگها به عنوان یک طلسم خوش شانسی در نظر گرفته میشود. اعتقاد به قدرتهای جادویی نعل به یونانیها برمیگردد که فکر میکردند عنصر آهن توانایی دفع شر را دارد. نعلها نه تنها از آهن ساخته میشدند، بلکه شکل هلال ماه در یونان قرن چهارم را برای یونانیان ترسیم میکردند که نمادی از باروری و اقبال خوب بود.
اعتقاد به قدرت طلسم نعل اسب از یونانیها به رومیها و از آنها به مسیحیان منتقل شد. در جزایر بریتانیا در قرون وسطی، زمانی که ترس از جادوگری بیداد میکرد، مردم نعل اسبی را به طرفین خانهها و درهای خود میچسباندند. مردم فکر میکردند که جادوگران از اسبها میترسند و از نزدیک شدن به آنها دوری میکردند.
عدد 13 بدشانس است!
یهودا که اغلب به عنوان مهمان سیزدهم در شام آخر مسیح در نظر گرفته میشود به عنوان منشاء نحسی محسوب میشود. ترس از عدد 13 که به «triskaidekaphobia» معروف است، ریشه در اساطیر نورس دارد. در یک داستان معروف، 12 خدا دعوت شدند تا در Valhalla، یک سالن ضیافت باشکوه در Asgard، در نزدیکی شهر خدایان، ناهار بخورند. لوکی، خدای نزاع و شر، جشن را به هم زد و تعداد شرکتکنندگان را به 13 نفر رساند. خدایان دیگر سعی کردند لوکی را بیرون کنند و در مبارزهای که پیش آمد، بالدر محبوب یکی از خدایان در بین آنها کشته شد.
پرهیز مردم اسکاندیناوی از مهمانیهای شام 13 نفره و نفرت از خود شماره در جنوب این کشور به بقیه اروپا گسترش یافت. در دوران مسیحیت با داستان شام آخر، که در آن یهودا، صحابی که به عیسی خیانت کرد و سیزدهمین مهمان سر میز بود، تقویت شد. بسیاری از مردم هنوز از این عدد دوری می کنند، اما هیچ مدرک آماری مبتنیبر بدشانس بودن عدد 13 وجود ندارد.
سخن آخر
همانطور که در این متن نوشتیم، اروپاییها نیز مثل سایر کشورهای شرقی، فرهنگی آمیخته با خرافه دارند که در زمان سفر کردن بهتر است با این آداب و رسوم آشنا شوید. بنابراین، ممکن است در سفر خرافات کشورهای پیشرفته هم ببینید و از آن تعجب کنید. اگر به این کشورها سفر کردهاید و تجربهای از مواجهه با خرافات مردمانش دارید، خوشحال میشویم با ما در میان بگذارید.
تألیف: تیم نویسندگان لستسکند