پیری و سالمندی جمعیت به عنوان واقعیتی انکارناپذیر تلقی میشود و از طرفی طبق پیش‌بینی‌ها کشور ما نیز با جمعیت سالمند و رو به رشدی همراه است. با توجه به محدودیت‌هایی که در این گروه سنی از لحاظ جسمی و حرکتی در اثر افزایش سن نمود پیدا می‌کند و نیازهای خاصی که این افراد در استفاده از خدمات گردشگری دارند، گردشگری خاص آن‌ها اهمیت پیدا می‌کند. از جمله موضوعات مهمی که در گردشگری سالمندان مطرح میشود می‌توان به: تور مناسب سالمندان به همراه امکانات خاص جهت راحتی آن‌ها و حتی توجه به الگوی مصرف سالمندان اشاره کرد. در لست سکند قصد داریم به مناسبت گرامیداشت روز جهانی سالمند شما را با برخی از جوانب گردشگری سالمندی بیشتر آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
ویژگیهای گردشگری سالمندان یا گردشگری نسل سوم
سالمندان با توجه به اوقات فراغت بیشتر، علاوه بر اقامت طولانی‌تر در مقصد، امکان انعطاف در انتخاب فصول خلوت‌تر سفر را دارند. آن‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند در فصولی که مقاصد گردشگری ازدحام کمتری دارند به این مقاصد سفر کنند. گروه گردشگران سالمند معمولاً نسبت به مسائل بهداشتی و نیازهای خاص خود حساسیت بیشتری دارند و نسبت به ارائه خدمات باکیفیت‌تر دقت بیشتری می‌کنند و از طرفی نسبت به تورهایی که باهدف اصلی سلامتی ارائه میشود تمایل بیشتری نشان می‌دهند.
آن‌ها مسافرانی باتجربه‌تر هستند و در مواجه با سالمندان احتمالاً باید اطلاعاتی بیشتر نسبت به گردشگران جوان ارائه شود. همچنین سرعت تور برای سالمندان باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که در صورت لزوم به راحتی امکان استفاده از مکان‌هایی جهت استراحت را داشته باشند. این گروه از گردشگران معمولاً به جاذبه‌های تاریخی و موزه علاقه بیشتری نشان می‌دهند.
از جمله دیگر فاکتورهایی که در برنامه‌ریزی تورهای گردشگری سالمندی کمتر به آن توجه میشود، بحث توجه به الگوی مصرف آن‌ها؛ شامل محصولات، عادات رسانه‌ای و حتی نحوه کسب اطلاعات است. عموماً توجه به الگوهای خاص این قشر که تا حدود زیادی با الگوهای قدیمی‌تر شکل گرفته است به همراه راحتی سفر، امنیت، آرامش، مناسب بودن محل اقامت و امکاناتی که در محل اقامت برای رفاه و رضایتمندی فراهم شده است می‌تواند جزء مؤلفه‌های اصلی تصمیم‌گیری این گروه گردشگر محسوب شود.
الزامات گردشگری سلامت
توسعه این صنعت نیازمند رعایت و ایجاد برخی استانداردهای متناسب با قشر سنی متقاضی استفاده از گردشگری سالمندی است که به چند مورد از آن‌ها به‌صورت موردی اشاره می‌کنیم:
- توجه بیشتر مسئولین تور به تغییرات محیطی با توجه به حساسیت این قشر و همچنین توجه به رژیم غذایی خاص آن‌ها
- دسترسی به خدمات کمکی مانند ویلچر و پزشک
- توجه به اطلاعات سلامتی آن‌ها اعم از لیست داروهای مصرفی، بیماری‌ها و سابقه بیماری‌های گردشگر و مشورت پیش از سفر برای انتخاب مقصد و مراقبت بیشتر متناسب با بیماری آن‌ها طی سفر
- برنامه‌ریزی به صورتی که باعث ایجاد حس آرامش بیشتر در کنار تعامل با هم‌سفرها برای آن‌ها فراهم باشد (سالمندان معمولاً در سفر انگیزه بیشتری برای تعامل با هم‌سفرها دارند)
- امکان استفاده هم‌زمان از جاذبه‌هایی که نیاز به فعالیت جسمی دارد و درعین‌حال امکان استراحت نیز فراهم است
- سفر در فصول خلوت‌تر و استفاده از وسایل حمل‌ونقل راحت‌تر مثل قطار
فواید گردشگری سالمندی
گردشگری سالمندی باعث بهبود حس ناتوانی، ایجاد حس رفاه و بهبود ریتم خواب سالمندان میشود. همچنین با توجه به برنامه‌ریزی خاصی که برای فعالیت بدنی متناسب با محدودیت‌های حرکتی آن‌ها صورت می‌گیرد، تجربه سفر و گردشگری می‌تواند علاوه بر آمادگی جسمی مطلوبی که به همراه می‌آورد به سلامت روانی آن‌ها نیز کمک کند که در نهایت منجر به احساس رضایت بیشتر از زندگی میشود.
نمونه یک پروژه موفق گردشگری سالمندی در اتحادیه اروپا
برنامه گردشگری سالمندان اروپا (EST) برنامه‌ای اختصاصی برای شهروندان بالای 55 سال اروپاست که فرصت سفر به اسپانیا را برای آن‌ها فراهم می‌کند. حتی بخشی از هزینه‌ی آن به‌صورت یارانه توسط دولت اسپانیا و چند دولت دیگر تأمین میشود. بیشتر گردشگرانی از کشورهای ایتالیا، لهستان و یونان از این برنامه سفر استقبال کرده‌اند. از دیگر جذابیت‌های این برنامه امکان اشتراک تجربیات سفر با سایر علاقه‌مندان و بخصوص سالمندان در سایت این پروژه است.
طبق گفته مسئولین برگزاری آن، محیط این پروژه برای سالمندی فعال طراحی‌شده است. زمان رزروِ استفاده از این پروژهِ گردشگری، سالمندان امکان اظهار نظر درباره: مدت مدنظرشان برای استفاده از امکانات، فعالیت‌های موردعلاقه، غذاهای موردعلاقه، مراقبت‌های خاص و سایر دسترسی‌هایی که برای یک گردش راحت مدنظرشان است را دارند.
به نظر شما چقدر در کشور ما به موضوع گردشگری سالمندان اهمیت داده میشود؟ آیا امکانات لازم برای این قشر از جامعه فراهم است؟
منابع: europeseniortourism.eu و acsedu.co.uk و jthsm.gr
