سفر کردن راه و روش‌های متنوعی دارد. فرقی نمی‌کند که با هواپیما سفر خود را آغاز کنید یا پا به رکاب ببرید و با دوچرخه راهی جاده‌ها شوید. سفر کردن با دوچرخه یا سایکل توریسم شاید مفهوم کمتر شناخته شده‌ای باشد، اما مفهومی است که شناخت و معرفی آن می‌تواند برای گردشگران بسیار جذاب باشد. در ادامه همراه باشید تا به مناسبت روز جهانی دوچرخه، شما را با سایکل توریسم یا گردشگری با دوچرخه آشنا کنیم.
سایکل توریسم یا گردشگری با دوچرخه چیست؟
گردشگری با دوچرخه را نمی‌توان به سادگی تعریف کرد، چرا که مفاهیم متعدد و گسترده‌ای را در برمی‌گیرد. وب‌سایت Path Less Pedaled، سایکل توریسم یا گردشگری با دوچرخه را اینگونه تعریف می‌کند: «به هرگونه فعالیت مرتبط با گردشگری و سفر که توسط دوچرخه و با هدف لذت و خوشی انجام شود، سایکل توریسم گفته میشود.»
به‌طورکلی می‌توان گفت که سایکل توریسم، فعالیت‌های تفریحی، ماجراجویانه و مسافرتی است که با دوچرخه انجام میشود و فعالیت‌های ورزشی را شامل نمی‌شود. بنابراین اگر با هدف فعالیت ورزشی دوچرخه سواری کنید، به عنوان یک گردشگر ورزشی شناخته می‌شوید.
سایکل توریسم می‌تواند یک سفر شخصی باشد یا توسط تورهای گردشگری توسط آژانس‌های مسافرتی، یا حتی موسسات خیریه برنامه‌ریزی و اجرا شود. مقصد سایکل توریسم هر جایی می‌تواند باشد. یک گردشگر با دوچرخه، هر مکانی از یک شهر بزرگ تا یک روستای کوچک را می‌تواند برای سفر خود انتخاب کند.
در سایکل توریسم، هدف تفریح و لذت است. در گردشگری با دوچرخه فقط باید مطمئن شوید که به شما در طول مسیر و سفرتان خوش بگذرد، البته ممکن است که هدف‌های دیگری هم برای سفر خود با دوچرخه داشته باشید. برای مثال خیلی از گردشگران برای کارهای خیرخواهانه و جمع‌آوری پول، در جاده‌ها رکاب می‌زنند.
بااین‌حال هدف هر چه که باشد، یک گردشگر با دوچرخه می‌تواند جاده‌های کوهستانی، خیابان‌های آسفالت شهر یا روستاها و مناطق تاریخی را برای سفر خود انتخاب کند. مدت زمان سفر با دوچرخه هم می‌تواند کوتاه یا حتی طولانی باشد. می‌توانید یک گردشگر با دوچرخه درون شهری باشید که تنها چند ساعت در روز از آن استفاده می‌کنید، با حتی می‌توانید یک گردشگر بین‌المللی بوده و کشورها و مرزهای بسیاری را پشت سر گذاشته و برای چند ماه یا حتی چند سال فقط رکاب بزنید.
به‌طورکلی سفر با دوچرخه می‌تواند چند ساعته، چند روزه، چند ماهه و حتی چند ساله باشد. هیچ محدودیت زمانی برای آن وجود ندارد. همچنین برای گردشگری با دوچرخه یا سایکل توریسم، نیازی نیست که حتما مقصدتان جذاب باشد یا دوچرخه فوق حرفه‌ای داشته باشید، فقط باید تصمیم بگیرید و راهی جاده شوید.
رویدادهای گردشگری با دوچرخه
گردشگری با دوچرخه به شکل‌های گوناگونی انجام میشود که بسیاری از آن‌ها با یکدیگر همپوشانی هم دارند. فرقی نمی‌کند که در جاده‌های آسفالت رکاب بزنید یا جاده‌ای کوهستانی، در هر صورت سفر کردن با دوچرخه معنای خاص خودش را دارد. در ادامه انواع سایکل توریسم را به شما معرفی می‌کنیم:
۱. تور با دوچرخه
این نوع تورها معمولا با دوچرخه سازمان‌دهی می‌شوند. این بدان معنا است که گردشگران با ثبت‌نام در این تورها، همراه با تورلیدر و هم‌گروهی‌های خود با دوچرخه به ماجراجویی می‌روند. تور با دوچرخه می‌تواند شامل تورهای شبانه دوچرخه سواری یا مسیرهای دوچرخه‌سواری ماجراجویانه باشد. این تورها ممکن است که گروهی یا انفرادی برگزار شوند.
گردشگر در تور با دوچرخه که به تور سبک هم شناخته میشود، دیگر با خود مواد غذایی، لوازم یدکی، ابزار و تجهیزات کمپینگ را حمل نمی‌کند. در این نوع سایکل توریسم، گردشگر در هتل اقامت کرده و غذای خود را از رستوران‌ها می‌خرد.
۲. رویدادها
سایکل توریسم رویدادها به این صورت است که مسیر مشخصی برای مسابقات یا تورها در نظر گرفته میشود و گردشگران در این مسیر مشخص با هدف مسابقه، رکاب می‌زنند. مسابقه Cycle Oregon یکی از معروف‌ترین مسابقات دوچرخه‌سواری است که در آن هزاران دوچرخه سوار رکاب می‌زنند. افرادی که در این مسابقات شرکت می‌کنند، به عنوان گردشگر ورزشی شناخته می‌شوند.
همچنین موسسات خیریه بسیاری در سراسر جهان با هدف جمع‌آوری کمک هزینه، تورهای دوچرخه سواری رویدادی در مسیرهای مشخص اجرا می‌کنند. افراد بسیاری به صورت گروهی در این رویداد خیریه شرکت می‌کنند.
۳. بازدید از مقصد
رسیدن به مقصد یکی از انواع سایکل توریسم است که در آن گردشگران با دوچرخه برای رسیدن به مقصدی مشخص یا بازدید از یک جاذبه گردشگری رکاب می‌زنند. برای مثال گردشگری با دوچرخه در کوهستانی صخره‌ای یوتا و شهر مینه‌سوتا، برای گردشگران و البته خود مردم محلی بسیار محبوب است.
در چنین نوع سفر با دوچرخه، گردشگر با خود هرچیزی که نیاز دارد از جمله غذا، تجهیزات پخت و پز و چادر برای کمپینگ را حمل می‌کند. البته اگر بخواهد که سبک‌تر سفر کند و بار کمتری را با خود به همراه ببرد، تنها لوازم اولیه، غذا و یک چادر سبک را به دوچرخه خود وصل می‌کند.
۴. دوچرخه سواری شهری
دوچرخه سواری شهری به معنای مسافرت‌های درون شهری با دوچرخه است. برای مثال در ایران با حضور دوچرخه‌های بی‌دود، شاهد رشد مسافران درون شهری دوچرخه سوار در تهران بودیم. در این نوع سایکل توریسم، دوچرخه سواران برای جابه‌جایی در شهر یا برای رفتن به شهرهای اطراف و نزدیک رکاب می‌زنند.
۵. بایک پکینگ
بایک پکینگ یا به اصطلاح دوچرخه‌گردی مانند سبک سفر بک پکینگ (کوله‌گردی) است. این دوچرخه سوار با هدف آزادی و ماجراجویی سفر می‌کند و مانند نوع «بازدید از مقصد» که بالاتر به آن اشاره کردیم، کوله خود را از تجهیزات مورد نیازش پر کرده و با دوچرخه حمل می‌کند.
چرا گردشگری با دوچرخه اهمیت دارد؟
دوچرخه سواری یکی از راحت‌ترین و بی‌دردسرترین انواع تفریح و گشت‌وگذار در فضای باز است. بر اساس آمارها هرساله حدود ۴۸ میلیون نفر از دوچرخه برای تفریح و سفرهای کوتاه استفاده می‌کنند. این مقدار دوچرخه سواری سالانه حدود ۷/۹۶ میلیارد دلار به اقتصاد جوامع کمک خواهد کرد.
به‌طورکلی دوچرخه سواری سلامت و تندرستی افراد را تضمین می‌کند، در بهبود کیفیت محیط زیست و جوامع موثر است و باعث کاهش هزینه‌ها میشود. سایکل توریسم به عنوان نوعی گردشگری، یکی از اصلی‌ترین راهکارهایی محسوب میشود که جوامع با کمک آن می‌توانند از فرصت‌های توسعه پایدار اقتصادی بهره‌مند شوند. چرا که مطالعات بسیاری تاثیر مثبت دوچرخه سواری و سایکل توریسم را بر جوامع و اقتصاد نشان می‌دهد. سالانه حدود 83 میلیون دلار توسط گردشگران برای سفر با دوچرخه هزینه میشود که این خود باعث رشد درآمدی دولت‌ها خواهد شد.
گردشگری با دوچرخه برای جوامع روستایی و محدود بسیار پرسود است. چرا که گردشگرانی که از دوچرخه برای سفر و گشت‌وگذار خود استفاده می‌کنند، بیشتر تمایل دارند که در جاده‌های روستایی و خلوت رکاب بزنند. آن‌ها روستاها و مناطق بکر را به شهرهای شلوغ و پرجمعیت ترجیح می‌دهند.
این گردشگران با توجه به اینکه سرعت سفرشان کندتر از ماشین است و آهسته سفر می‌کنند، مدت زمان بیشتری را در مناطق روستایی می‌گذرانند. به همین دلیل این فرصت برای روستاییان فراهم است تا خدمات بومی و محلی خود را به آن‌ها ارایه کنند. درنتیجه این اتفاق اشتغال‌زایی، کسب درآمد و رشد اقتصادی را برای آن‌ها به همراه خواهد داشت. بر اساس مطالعات گردشگران با دوچرخه، ۴۰ درصد بیشتر از سایر گردشگران هزینه می‌کنند. این بدان معنا است که آن‌ها پول بیشتری را در سفر خود خرج می‌کنند و به همین دلیل این نوع گردشگری، فرصت اقتصادی بسیاری را برای روستاییان به همراه خواهد داشت.
چه کسی یک سایکل توریست یا گردشگر با دوچرخه نامیده میشود؟
شناخت سایکل توریست‌ها برای کسب‌وکارها و به ویژه آژانس‌های مسافرتی اهمیت بسیاری دارد. اما شناخت این گردشگران با دوچرخه، کار آسانی نیست. بر اساس مطالعات، اطلاعات دموگرافیک زیر می‌تواند معرف سایکل توریست‌ها باشد. البته این اطلاعات نسبت به هر کشور و شرایط آن متفاوت است و نمی‌توان آن‌ها را قطعی دانست.
- ۸۲ درصد از سایکل توریست‌ها دارای مدرک دانشگاهی هستند.
- میانگین سنی آن‌ها ۵۲ سال است.
- ۱/۸ درصد آن‌ها گردشگران بین‌المللی هستند.
- ۵۸ درصد آن‌ها سالانه حدود ۷۵ هزار دلار درآمد دارند.
به‌طورکلی این افراد معمولا ماجراجو بوده و برای کشف و تجربه فرهنگ‌ها، طبیعت و تاریخ رکاب می‌زنند. آن‌ها به مناطق بومی سفر کرده تا مدت زمانی را در کنار مردم محلی سپری کنند. سایکل توریست‌ها به دنبال تجربه سبک زندگی مردم بومی و محلی هستند.
معمولا گردشگران با دوچرخه را می‌توان از روی وسایلی که به دوچرخه‌هایشان متصل است شناخت. به ویژه اگر فردی برای چند روز یا چند ماه تصمیم داشته باشد که با دوچرخه خود سفر کند، وسایل اقامتی و تجهیزات خود مثل کیسه خواب و سایر ملزومات کمپ کردن را با خود به همراه می‌برد. این افراد معمولا وسایل خود را به عقب دوچرخه‌شان وصل می‌کنند. به همین دلیل می‌توان از وسایلی که یک دوچرخه سوار با خود به همراه می‌برد، یک سایکل توریست را تشخیص داد.
البته واقعا نمی‌توان مشخص کرد که چه کسی سایکل توریست است و چه کسی نیست. بلکه هر کسی که با هدف سفر و کسب یک تجربه جدید، دوچرخه خود را بردارد و دل به جاده‌ها بزند، می‌تواند یک گردشگر با دوچرخه باشد. حتی اگر در شهر خود از خانه تا محل کار هم با دوچرخه بروید، باز هم یک سفر درون شهری انجام داده و یک سایکل توریست محسوب میشود.
نکاتی برای گردشگری با دوچرخه
اگر شما هم قصد دارید که روزی دوچرخه خود را به جاده‌ها برده و سفر هیجان‌انگیزتان را آغاز کنید، رعایت نکات زیر می‌تواند برایتان مفید باشد:
۱. در مورد برنامه‌های خود واقع‌بین باشید.
در سفر با دوچرخه، شما خیلی بیشتر با محیط اطراف خود در ارتباط خواهید بود و به همین دلیل تجربیات بیشتری هم کسب می‌کنید. پس درباره انتخاب مسیر خود دقت کرده و پس از شروع سفرتان، خودتان را بیش از حد خسته نکنید. در طول مسیر توقف داشته باشید و کمی استراحت کنید. فراموش نکنید که هدف شما لذت بردن است.
۲. پیشگیری بهتر از درمان است.
قبل از اینکه سفر خود را شروع کنید، حتما دوچرخه خود را به دقت بررسی کنید که سالم بوده و مشکلی نداشته باشد. همچنین مهارت‌های کافی برای تعمیر دوچرخه خود را یاد بگیرید تا اگر در جاده به مشکل خوردید، بتوانید آن را درست کنید. پیش از هر بار سوار شدن هم باد لاستیک‌ها و روغن زنجیرها را بررسی کنید.
۳. تجهیزات دوچرخه خود را بررسی کنید.
پیش از شروع سفر، حتما با دوچرخه خود چند باری تمرین کنید تا قلق آن دستتان بیاید. همچنین اطمینان حاصل کنید که تجهیزات سفرتان مثل قمقمه آب یا کوله به درستی روی دوچرخه سوار شود تا مانع رکاب زدن شما نشود. اگر در هنگام سفر برای جاسازی تجهیزات خود به مشکل بخورید، ممکن است که از سفر خود لذت نبرید. همچنین تهیه ابزارآلات برای تعمیر دوچرخه در مواقع ضروری را فراموش نکنید.
۴. با دوچرخه خود در جاده‌ها مهربان باشید.
در حالی که در جاده در حال رکاب زدن هستید، حتما سلامت دوچرخه خود را بررسی کنید تا نقصی نداشته باشد. این بررسی‌ها می‌تواند شامل لاستیک‌ها، زنجیرها و ترمزها باشد. اگر احساس کردید که دوچرخه‌تان نقصی پیدا کرده، سعی کنید آن را به صورت ابتدایی تعمیر کنید و سپس خود را به اولین تعمیرگاه دوچرخه در شهر برسانید.
۵. تجهیزات سفر را فراموش نکنید.
مهم‌ترین عنصر سایکل توریسم، دوچرخه است و به همین علت نگهداری و تعمیر درست آن ضرورت دارد. اما علاوه بر توجه به دوچرخه‌تان، باید به سلامت و تجهیزات موردنیاز خودتان هم در سفر توجه کنید. پیش از شروع گردشگری با دوچرخه، از سلامت و توانایی جسمی خود برای رکاب زدن در مسیرهای طولانی اطمینان حاصل کنید. همچنین تهیه لوازم مورد نیاز اقامت و کمپینگ خود را شامل چادر، مواد غذایی و ... را هم فراموش نکنید.
14 خرداد یا 3 ژوئن؛ روز جهانی دوچرخه
فعالیت بدنی منظم با شدت متوسط مانند پیاده‌روی یا دوچرخه سواری مزایای قابل توجهی برای سلامتی دارد. به همین دلیل تحرک بدنی در همه سنین به افراد توصیه میشود، چرا که خطر ابتلا به بیماری‌های متنوع را کاهش می‌دهد. یکی از مهم‌ترین راهکارهای تحرک بدنی که هزینه بالایی نداشته و می‌تواند در کاهش گازهای گلخانه‌ای، بهبود کیفیت هوا و ایمنی جاده‌ها موثر باشد، دوچرخه سواری است.
بر اساس سازمان بهداشت جهانی، دوچرخه سواری برای افراد مزایای سلامتی بسیاری دارد. این فعالیت ساده می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های قلی ، سکته مغز ، سرطان‌های خاص، دیابت و حتی مرگ پیشگیری کنید. همچنین دوچرخه یک وسیله حمل‌ونقل ایمن است که نه تنها خطری برای جان انسان‌ها ندارد و بسیار کم هزینه است، بلکه می‌تواند به کاهش آلودگی‌های محیط زیست هم کمک کند.
مجمع عمومی روز ۳ ژوئن را به عنوان روز جهانی دوچرخه معرفی کرده است. چرا که دوچرخه منحصر به فرد بوده، ماندگاری و تطبیق پذیری بالایی داشته و دو قرن است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. دوچرخه همچنین یک وسیله حمل‌ونقل پایدار، مقرون به صرفه، قابل اعتماد، تمیز و متناسب با محیط زیست است که باعث تقویت و حفظ سلامت انسان و محیط زیست میشود.
این روز با هدف تاکید بر استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله‌ای برای تقویت توسعه پایدار، بهبود آموزش بدنی برای کودکان و نوجوانان، ارتقا سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها، درک متقابل و احترام در جوامع، به عنوان روز جهانی دوچرخه نام گرفته است.
۳ ژوئن با عنوان روز جهانی دوچرخه، یکی از فرصت‌های طلایی برای آگاهی مردم و البته جوامع است. دولت‌ها با حمایت از طرح‌های حمل‌ونقل پاک همچون دوچرخه می‌توانند به توسعه و رشد این وسیله نقلیه در جوامع کمک کنند. همچنین افراد یک جامعه هم با آگاهی نسبت به مزایای استفاده از دوچرخه، می‌توانند در جهت بهبود سلامت جسمانی و روحی خود قدم برداشته و برای بهبود کیفیت هوا تلاش کنند.
در نهایت
سایکل توریسم یا گردشگری با دوچرخه یکی از پاک‌ترین روش‌های گردشگری در جهان است که با شناخت آن می‌توانیم در توسعه اقتصادهای بومی، بهبود کیفیت هوا و البته ارتقا سلامت جسمانی خود قدم برداریم.
تهیه و تالیف: لست‌سکند
