مسجد جامع اردستان،حکایت تاریخی اسلام در اردستان

معرفی مسجد جامع

شهر اردستان در شمال استان اصفهان قرار گرفته است. در این شهر مسجد جامع اردستان قرار دارد که بنایی تاریخی است. این مسجد که قبلاً در دوره ساسانی آتشکده یا معبد بوده است در مرکز محله محال اردستان واقع شده و از کهن‌ترین مساجد ایران می‌باشد که نخستین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام است که در دوره سلجوقی ایجاد گشته است.

تاریخچه مسجد جامع

مسجد کنونی به سبک مسجد جامع اصفهان بنا شده و اکنون مسجدی چهار ایوانی است. این بنا از جنوب به آب انبار‚ از مغرب به معبر باغ، از شمال به معبر باغ و از غرب به حمام عمومی و کاروانسرا منتهی می شود. قدیمی ترین کتیبه تاریخ دار بنا در داخل گنبدخانه‌ی آن و مورخ به سال 553 است و تاریخ کتیبه دیگری در ایوان جنوبی مسجد سال 555 است. دو کتیبه نیز در ایوان شمالی به تاریخ 946 است. در این ایوان، کتیبه دیگری مورخ به 974 وجود داشته است. فرمانی از شاه عباس اول صفوی در ایوان جنوبی مورخ 1024 است. علاوه بر این کتیبه ها، بر روی لایه های گچی مسجد، مجموعه ای عظیم از یادداشت ها و یادگاری های مردم، از طبقات مختلف و از دوره های گوناگون، وجود دارد که قدیمی ترین آن ها متعلق به سال 792 است.

معماری مسجد جامع

مسجد جامع اردستان دارای 4 ایوان است، ایوان یا صفه صاحب الزمان، ایوان شمالی،ایوان غربی و شرقی. صفه جنوبی شامل ایوان و گنبد خانه است و به صفه صاحب الزمان مشهور می باشد این ایوان از قدیمی ترین قسمت‌های مسجد است. گنبد آن روی ساختمان مربعی شکلی که توسط گوشواره‌ها به ۸ ضلعی و ۱۶ ضلعی تبدیل شده‌ است قرار دارد و بر زمینه دایره شکلی را که گنبد بر روی آن سوار شده، شکل گرفته. وضع طاق بندی و آجرکاری زیر گنبد از شاهکارهای هنری و فوق العاده مهم دوران سلجوقی ومتعلق به اواخر قرن 5 هجری قمری می‌باشد.

ایوان شمالی که به صفحه صفا معروف است در دوران پادشاهی شاه طهماسب صفوی و توسط معمار استاد حیدر علی بن ذوالفقار اردستانی در قرن 10 هجری کامل گردید. ایوان شرقی در قرن یازدهم هجری قمری به اهتمام میر محمد سعید ملقب به امیر جمله المک ارسادات عظام حسینی اردستان احداث شد.

جبهه جنوبی شاخص ترین بخش ساختمان مسجد است و ایوان، شبستان، نمازخانه، گنبدخانه، محراب و منبر در این قسمت قرار دارند، دهانه غربی کنار ایوان در امتداد قبله، به موازات دالان ورودی شکل گرفته است و این ایوان دارای دو ویژگی نحوه آرایش داخلی و تزئینات و ویژگی ساختمانی آن است.

در ادامه تصاویر دیگری از این بنای زیبا را باهم تماشا می‌کنیم و امیدواریم پس از بحران کووید - 19، بتوانیم به راحتی و آزادانه جاذبه های دیدنی کشورمان را از نزدیک ببینیم!