مامان میگه: «خیلی خوب می شد اگه مامانم اینارو هم باهامون می بردیم سفر، آخه طفلکی ها خیلی تنهان.» بابا اما با شنیدن این جمله اخم هاش درهم میره و زیرچشمی نگاهی به مامان میندازه و میگه: «باز ما تصمیم گرفتیم خانوادگی جایی بریم، شروع کردی! اصلا چرا مامان من همراهمون نیاد، مگه تو مسافرت قبلی مامان تو نیومد.» همین جمله، آتش به پا می کند من حوصله مادر و خواهرت رو ندارم ها... فکر کردی من عاشق اون داداشتم و این گونه است که یا مسافرتی سر گرفته نمیشه یا پیش درآمدش قهر و بگومگو و دلخوری است.
فصل سفرهای تابستانی از همین روزها شروع شده، فصلی سبز، شاد، گرم و... فصلی که مرخصی گرفتن از ادارات به بهانه بردن خانم بچه ها به سفر مثل آب خوردن است و از امروز تا دو ماه دیگر بچه ها چشم انتظارند تا شمای پدر یا مادر برنامه ای بچینید و آنها را به سیاحتی ببرید تا آب و هوایی عوض کنند؛ اما سفرهای دسته جمعی مقدماتی می خواهد، این پیش زمینه ها همیشه جیب پرپول نیست؛ البته پول لازم است و به همین دلیل هم مسئولان همیشه به اعطای کارت سفر، بن، وام سفر و... وعده داده اند که تاکنون یا اجرا نشده یا نصفه نیمه و آزمایشی اجرا و بعد فراموش شده است.
پول پول پول
«درست است، مسافرت پول می خواهد.» این را اکرم فتاح، کارمند پست هم تائید می کند و می گوید: «قبول دارم که سفر کردن بدون پول ممکن نیست، اما برای ما کارمندها اگر بخواهیم منتظر بمانیم تا پول کلانی برای سفر برسد، شاید هیچ وقت نتوانیم به سفر برویم.» او با داشتن سه فرزند، مسافرت لوکس را برای خود و خانواده اش دشوار می داند، اما معتقد است اگر هدف تازه شدن حس و حال است، می توان یا طول سفر را یا مسافت را طوری تنظیم کرد که فشار مالی آن کم شود.
مایکل دی لورنزو، نویسنده و کارشناس مجموعه آثار «مخاطرات جانی» به والدین توصیه می کند که با توجه به چند نکته مفید و کم خرج اوقات بهتری را با فرزندانشان در طول سفر بگذرانند و تمام اعضای خانواده بدون استرس و تنش از این فرصت استثنایی لذت ببرند.
وی در بخش هایی از توصیه خود که در مدیریت مالی سفر بی تاثیر نیست، آورده است که با برنامه ریزی دقیق و حساب شده از ورود و تردد در شهرهای بزرگ در ساعات شلوغی و پرترافیک پرهیز کنید. با استفاده از اینترنت و وب سایت ها، اطلاعات مفیدی درباره نحوه تهیه مواد غذایی خوب و سالم در طول سفر، بهترین هتل ها و مسیرهای مسافرتی کسب و از آنها استفاده کنید.
به محض حرکت، از هر نوع کنترل و ارتباط کاری از جمله ایمیل، پیامک و تماس تلفنی به طور کلی بپرهیزید. در مسیرهای طولانی رانندگی، به موسیقی گوش کنید که همه خانواده آن را دوست داشته باشند. در نواحیای که طبیعت زیبا و چشمگیر دارد، هرازگاهی توقف کنید و از طبیعت لذت ببرید.
درباره مصرف لبنیات کاملا احتیاط کنید، خیلی ها معتقدند یکی از دلچسب ترین خوراکی ها هنگام سفر، هله هوله های آماده مثل چیپس و پفک است، در حالی که یکی از علت های رودل کردن، حالت تهوع و سنگینی معده همین خوراکی هاست، حتما مقدار زیادی از مواد غذایی سالم به همراه داشته باشید و از مصرف تنقلات و غذاهای رستوران های بین راهی خودداری کنید.
آنها دلشان سفر می خواهد
کودکان و نوجوانانی که ۹ ماه درس خوانده اند و مدرسه رفته اند، این روزها منتظرند. اگر به آنها یک مسافرت چند روزه را پیشنهاد کنید، می توانید برق شادی را در نگاهشان ببینید. خانواده ها باید توجه داشته باشند که رفتن به مسافرتی خاطره انگیز و شادی بخش باید با تدبیر صورت گیرد تا روزهای خوشی برای همه اعضای خانواده رقم بخورد.
عباس عزیزخانی، روان شناس با گفتن این مطلب می افزاید: «والدین باید توجه داشته باشند که حضور کودکان در تمام مسافرت های خانوادگی ضروری است.» بعضی ها هنوز از دوران کودکی شان روزهایی را به یاد دارند که پدر و مادر به تنهایی و بدون حضور آنها به مهمانی و سفر می رفتند و تاثیر این تنهایی، خاطرات تلخی را بر آنها داشته است.
به گفته این روان شناس، افراد هرگز برای فرار از فضای خانه نباید مسافرت را انتخاب کنند، چرا که اثرات آن به مرور زمان مخرب بوده و سرانجام کانون گرم خانواده را متلاشی می کند.
این روان شناس از ناامیدی و پوچگرایی کودکان در مسافرت های والدین بدون آنها خبر داده و می گوید : «اگر کودکان به دلیل تصمیم نامطلوب والدین از مسافرت با آنها جا بمانند، احساس بی اهمیتی کرده و خود را چیزی جز بار سنگین و موجودی اضافی برای خانواده تلقی نخواهند کرد و این در حالی است که خطر فاجعه آمیز در آینده برای آنها در کمین خواهد بود.»
وی می افزاید: «اگر در خانواده ای به هیچ عنوان ذوقی برای مسافرت وجود نداشته باشد، این موضوع امری خطرناک بوده و باید در اولین فرصت با یک روان شناس برای حل این اختلال مشورت شود.»
عزیزخانی تاکید می کند: «این در حالی است که اگر خانواده ای روزهای تعطیل را فرصتی برای با هم بودن تلقی کرده و با حضور یکدیگر احساس آرامش می کنند، ایده بسیار خوبی برای تحکیم بنیان خانواده خواهد بود و روزبه روز افراد خانواده را به یکدیگر وصل خواهد کرد.»
این وسایل را همراه داشته باشید
کفش راحت انتخاب کنید. مطمئنا با کفش کتانی نمی توانید روی شن های ساحل راه بروید، نمی توانید، صحرانوردی کنید، حتی قادر نیستید از کوه بالا بروید، علاوه بر این که پاها را خیلی داغ می کند، باید چند بار کفش ها را بشویید تا از بوی احتمالی پا خلاص شوید. یک جفت صندل یا کفش تابستانی همراه داشته باشید. اگر قصد پیاده روی های طولانی دارید، به کفش کتانی هم نیاز پیدا خواهید کرد، مگر این که از راحتی و طبی بودن صندل هایتان اطمینان داشته باشید.
بدون کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی و کلاه از خانه بیرون نروید. اشعه های مضر خورشید که تابستان را فصل قدرت نمایی خودش می داند، بیشتر از هر چیز روی چشم و پوست تاثیر می گذارد. یک عینک آفتابی راحت و سبک که ترجیحا فلزی نباشد و در گرما داغ نشود همراه یک کرم ضدآفتاب مرغوب می تواند راه حل خوبی برای محافظت از پوست و چشم هایتان باشد. کلاه های لبه دار هم به عینک و ضدآفتاب کمک می کند و هم جلوی آسیب زدن آفتاب به موها را می گیرد.
سعی کنید کیف دستی تان سنگین نباشد، از کودکان غافل نشوید، مبادا آنها را به حال خودشان رها کنید، سالمندان را نیز تنها نگذارید، در صورت تشنگی از سلامت آبی که می نوشید، مطمئن باشید. اگر بطری های کوچک آب معدنی را دوست ندارید، یک بطری یا لیوان دردار کوچک که بتوانید گوشه کیف تان حملش کنید، همراه ببرید. باید مرتب آب بنوشید و شاید همه جا لیوان شخصی یا آب تمیز در دسترس نباشد.
آداب سفر گروهی
در اسلام به سفر و آداب آن سفارش شده است. نقل شده است که رسول خدا(ص) وقتی مسافرت می کردند، پنج چیز همراه خود می برند: آیینه، سرمه دان، شانه کوچک(برای محاسن)، مسواک و شانه سر. ام سعد انصاری می گوید: پیامبر(ص) در مسافرت، آیینه و سرمه دان را از خود دور نمی کردند. یکی از اهل توکل، چهار چیز را در سفر و حضر از خود جدا نمی کرد: قمقمه، ریسمان، سوزن با نخ و قیچی و می گفت اینها مربوط به دنیا نیست.
در اسلام بر سفر دسته جمعی نیز تاکید شده است، به رای خود همراهی انتخاب کند و به تنهایی سفر نرود. باید همراهش از کسانی باشد که بر امور دینی، او را یاری کند و هرگاه چیزی از این امور را فراموش کرد به خاطر او بیاورد و کمک و یاری اش کند و چون یادآوری کرد، بازوی او باشد. از امیرالمؤمنین علی(ع) است که فرمودند: با کسی که در تو فضیلتی نسبت به خود نمی بیند و همچنین تو نیز در او فضیلتی نسبت به خود نمی بینی، هرگز او را در سفر همراهی نکن.
از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمودند: هرگاه معاشرت می کنی با مثل خودت معاشرت کن و مبادا با کسی معاشرت کنی که عهده دار مخارج تو باشد، زیرا این کار باعث ذلت مؤمنان است. از آن حضرت است که فرمودند: حق مسافر، آن است که اگر مریض شد برادران همسفرش تا سه روز برایش توقف کنند.
مشارکت را فراموش نکنید
به هر جا که سفر می کنید، لازم است خانوادگی نسبت به آن مکان و نحوه سفر به آنجا اطلاعاتی کسب کنید. بعضی خانم ها تمام بار سفر را بر دوش آقایان می اندازند و تصور می کنند در زمان سفر به مهمانی می روند، در حالی که مشارکت آنها در سفر، تمرینی برای کودکان در عهده گیری مسئولیت است.
سفر می تواند پر از آزمون و خطا باشد، فراموش کردن برخی اقلام سفر، رفتن در مسیری اشتباه، تصادف رانندگی، رزرو اتاق در مکانی نه چندان ایده آل و... می تواند مدیریت سفر را زیرسوال ببرد، این وظیفه سایر اعضای خانواده است که با غر نزدن و پشتیبانی از تصمیمات پدر یا مادر خانواده از بروز لحظه های تلخ پیشگیری کنند.
سفر در تابستان به دلیل گرمی هوا و تعطیلی مدارس و از برخی جنبه ها با مسافرت در اوقات دیگر سال متفاوت است، لباس خنک و سبک بردارید. لباس های پلاستیکی و چسبان، انتخاب مناسبی برای پوشیدن در آب و هوای گرم نیست؛ جلوی عرق کردن طبیعی بدن را می گیرد و بعد از یک بار پوشیدن در هوای گرم بوی خوبی نخواهد داشت. لباس هایی بپوشید که راحت شسته و خشک شود. آب و هوای شهرهای مختلف با هم فرق می کند، قبل از رفتن از آب و هوای شهر مقصد اطلاع کسب کنید و با لباس های غیرضروری چمدان خود را سنگین نکنید.
ریاست آری، رئیس بازی نه!
خیلی کودکانه است، اما بعضی ها برای این که در سفر حرف اول و آخر را بزنند، سفر را به دیگران زهر می کنند. بخصوص اگر سفر خانوادگی محدود به اعضای تنها یک خانواده کوچک نباشد و چند خانواده با هم عازم سفر شوند، در این صورت تکروی و به قول بعضی ها رئیس بازی یک یا چند نفر می تواند دیگران را آزرده خاطر کند.
بی برنامه سفر کردن، حتی با اقوام و خویشان نزدیک هم می تواند دردسرساز باشد بنابراین یکی از کار های ما این است که در سفر یک نفر را به عنوان مدیر به رسمیت بشناسیم. این مدیر می تواند مسن ترین، باتجربه ترین و حتی زرنگ ترین فرد جمع باشد. به هر حال این مدیر هر کس که باشد، باید سلایق دیگران را در نظر بگیرد، در سفرهای خانوادگی یک نفر باید حرف اول و آخر را بزند.
این فرد مثل یک تور لیدر، باید علاقه مند به مسئولیتی باشد که پذیرفته است. حساسیت، انعطاف پذیری، شوخ طبعی و مهارت برقراری ارتباط با همه اعضای کوچک و بزرگ سفر از دیگر ویژگی های این فرد است.
مدیر سفر باید با در نظر گرفتن علایق و سلایق همه اعضای سفر برنامه ای نسبتا دقیق طراحی کند. در غیر این صورت در سفر یکی می گوید کنار رودخانه کمپ بزنیم و دیگری دار و درخت را ترجیح می دهد و آن یکی اگر در هتل نخوابد، شبش به صبح نمی رسد. پیش از سفر همه این مسائل باید حل شده باشد.
بنا بر گزارشی از سایت تبیان، پیش از این که سفر شروع شود، مدیر گروه خانوادگی تان را به عنوان مادرخرج انتخاب کنید. مادرخرج به کسی گفته می شود که بعد از گرفتن سهم هر فرد در هزینه های کلی سفر آن را در جای خود هزینه می کند.
او موظف است همه هزینه ها را نوشته و در پایان سفر به بقیه هم توضیح دهد. انتخاب این فرد از به وجود آمدن پول خرد در سفر که برای خود معضلی است تا حدود زیادی جلوگیری می کند و البته از آن مهم تر تعارفات مرسومی را که در ذات ایرانی هاست، ساماندهی می کند تا کسی به دلیل تعارف بیشتر یا خجالتی تر بودنش مجبور نشود، روزی چند بار دیگران را مهمان کند.
شما هم روزی پیر می شوید
درست است سالمندان به مراقبت نیاز دارند، پدر و مادر پیرمان باید داروهایشان را بموقع بخورند، پدر و مادرشوهر مسن ما، نمی توانند پابه پای ما راه بروند و قادر نیستند هر غذایی را میل کنند.
همه این ها دلیل قانع کننده ای است تا از همسفر شدن با آنها منصرف شویم، اما یک لحظه به ۲۰، ۳۰ یا ۴۰ سال آینده بروید، روزهایی که در انتظار پسر یا دخترتان هستید تا بلکه برای تغییر آب و هوای چندروزه به سراغتان بیایند.
با مادرشوهرم راحت نیستم، دایم غُر می زند، از همه چیز ایراد می گیرد، شب ها می خواهد زود بخوابد و صبح ها زود از خواب بیدار می شود، به خاطر او نمی توانیم فست فود بخوریم یا به رستوران هایی که دوست داریم برویم...
مادرزنم پسری پانزده ساله دارد که وقتی تصمیم می گیریم به سفر برویم به اصرار همسرم، آنها هم با ما راهی می شوند، من مجبورم به جای تقبل هزینه سفر برای سه نفر، هزینه هتل و خورد و خوراک آنها را هم بپردازم و این آزاردهنده است، بویژه این که مادرزنم هر بار، از جیب من کلی سوغات برای دیگر فرزندانش می خرد و من با رودربایستی مجبورم اعتراضی نکنم.
هنگامی که فرد به سالمندی می رسد، رسالت های زندگی خود را که بزرگ کردن فرزندان و فعالیت های اجتماعی است به انجام رسانده و زمان زیادی دارد که به کارهای خودش رسیدگی یا به آنها فکر کند و این نیازها هنگامی که در جمع است، بهتر برآورده می شود.
نغمه مخبر، عضو مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی، با بیان این نکته بر تاثیر سفر بر سالمندان تاکید می کند و می گوید: «از جمله بهترین فعالیت ها و سرگرمی ها در این دوران می تواند مسافرت های دسته جمعی با اعضای خانواده باشد. مسافرت بهترین فرصت برای جمع شدن خانواده دور هم و چند روزی با هم بودن است؛ زیرا امروزه بیشتر والدین با چند شیفت کاری لحظه های کمتری با هم بودن را تجربه می کنند.»
وی سفر در کنار سالمندان را نقطه قوتی برای بهبود روابط عاطفی برمی شمرد و می گوید: «سفر، بهترین فرصت برای بودن در کنار دیگر اعضا و سالمند خانواده است. همین موضوع باعث می شود که روابط عاطفی بین اعضای خانواده استحکام بیشتری پیدا کند.»
دکتر مخبر اضافه می کند: «برخی خانواده ها هنگام برنامه ریزی سفر جایی برای سالمندشان در نظر نمی گیرند، در حالی که باید یادمان باشد که سالمندان جزئی از خانواده محسوب می شوند. اگر آنها دچار مشکلاتی از قبیل زوال عقل نیستند، به همراه بردن آنان سبب می شود از روزمرگی زندگی خارج شوند.»
به گفته این عضو مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی، برخی سالمندان، خود عنوان می کنند که دست و پاگیر هستند و نمی توانند در مسافرت شما را همراهی کنند یا بیان می کنند که زیاد حوصله ندارند و ترجیح می دهند در خانه بمانند، باید به آنها بگویید که مزاحمتی برای شما ندارند و به آنها تاکید کنید، سفر برای آنان لازم است.
این روانپزشک سالمندان، درباره سالمندانی که محدودیت هایی برای سفر کردن دارند، توصیه می کند: «مدیریت و برنامه ریزی در سفر، دو اصل مهم است که باید آنها را مدنظر داشت. ممکن است فرد سالمند، در حرکت کردن کمی مشکل داشته باشد، ولی این شرایط مانع سفر نمی شود و با کمی برنامه ریزی می توان آن را حل کرد. همواره به یاد داشته باشید که در گذشته والدین تان برنامه های سفر خود را با برنامه درسی شما هماهنگ می کردند که بهترین زمان را برای مسافرت انتخاب کنند یا زمانی که شما نوزاد بودید، آنها این سختی را تحمل کرده و به همراه شما به سفر می رفتند، حالا نوبت شماست که بهترین برنامه ریزی را داشته باشید و بتوانید سفری خاطره انگیز برای خود و سالمند عزیزتان رقم بزنید.»
بگو مگو در سفر ممنوع
یکی از دوستان تعریف می کرد که از کودکی والدینش، استعداد عجیبی داشتند تا تمام دق دلی دوران چندساله زندگی مشترک شان را هنگام سفر بر سر هم خالی کنند. در سفر همه چیز به هم ربط پیدا می کرد، از خودروی آخرین مدل باجناق و دستپخت مادرشوهر تا هتل یک ستاره ماه عسل پدر و مادر و... همه چیز زمینه مرافعه داشت.
براساس توصیه یک مشاور سفر، باید مساله مورد اختلاف را در مدت حداکثر شش ساعت پس از بروز بحران رفع کنید تا ناراحتی در ذهن کسی نماند و احساس انتقام جویی از بین برود، اما توجه داشته باشید که گاهی دخالت های بی جا سبب به وجود آمدن سوءتفاهم و حتی شدت یافتن دعوا می شود. در صورت بروز چنین حادثه ای، باید تلاش کنید به طرفین بفهمانید که مسبب ناراحتی پیش آمده هر دو طرف بوده اند و منشأ آن فقط سوءتفاهم بوده است. این کار سبب فروکش کردن بحث ها و تنش ها و روآوردن طرفین به گفت وگو می شود. توصیه می شود که در سفر بخصوص سفر با خویشاوندان از پیش کشیدن بحث های سیاسی، مذهبی، پولی و هر چیزی که در خانواده تبدیل به تابو شده است و صحبت درباره آنها سرانجام به دعوا ختم می شود، خودداری کنید.
«احترام بزرگ ترها را نگه داریم. فکر می کنم سفر یعنی چند شبانه روز در کنار هم بودن، بی جهت نیست که قدیمی ها می گفتند دوست و دشمن را در سفر باید شناخت. خیلی از نقاط ضعف رفتاری آدم ها در سفر خود را نشان می دهد به همین دلیل رفتار ما به مدیریت جدی تری نیاز دارد.»
این جملات را عاطفه کرمی، سی و نه ساله خانه دار می گوید و اضافه می کند: «من در این باره خاطره تلخی دارم؛ پدرم به خاطر موقعیت شغلی اش، همیشه در سفر و ماموریت بود و ما هر چند ماه یک بار او را می دیدیم، ده، دوازده ساله بودم که قرار شد چند روزی به سفر برویم، در آن سفر متاسفانه به دلیل دعوا و مشاجره میان پدر و مادرم بر سر هزینه های سفر، تصادف سنگینی کردیم به طوری که من، خواهر و مادرم چند هفته در بیمارستان بستری شدیم.»
لوازم مورد نیاز کودکان
از آنجا که کودکان پای ثابت مسافرت های خانوادگی هستند، برنامه ریزی ویژه برای حضور آنان اهمیت دارد. اگر فرزندتان به اندازه کافی بزرگ است، از او بخواهید اسباب بازی های دلخواهش را برای مسافرت انتخاب کرده همراه خود بیاورد. اگر فرزندتان مدرسه می رود، به او اجازه دهید بازی های الکترونیکی، تخته نقاشی کوچک یا کتاب هایش را همراه بیاورد؛ اما توجه کنید اگر برای کودکان کوچک تر چند اسباب بازی همراه خود برمی دارید، آنها را به تناوب در اختیارش بگذارید، به این شکل که وقتی از یک اسباب بازی خسته شد و شروع به نق زدن کرد، اسباب بازی دیگری در اختیارش بگذارید. مسافرت های طولانی با هواپیما برای کودکان که مجبورند یک جا بنشینند، دشوارتر است. بنابراین در برنامه ریزی سفر، آنها را نیز در نظر بگیرید.
در طول مسیر، به تناوب توقف کنید، اگر با ماشین مسافرت می کنید، در فواصل زمانی مشخصی کنار جاده توقف کنید و به کودک خود فرصت دهید از ماشین پیاده شود، راه برود و بدود. این استراحت کوتاه به او فرصت می دهد کمی جست و خیز کند و با کشش بدنش، خستگی و کسالت را از خود دور کند.
منبع : روزنامه جام جم
