این بنای باستانی، که عمری 1700 ساله دارد در سریزد واقع در 20 کیلومتری جنوب شهر یزد قرار گرفته و از بسیاری جهات یک جاذبه گردشگری خاص به شمار می رود. این بنا که به گفته‌ای بزرگترین بنای تک‌خشتی جهان است، در دوران ساسانیان و به عنوان یک قلعه برای نگهداری گنجینه‌های قیمتی به دور از دسترس مهاجمان ساخته‌شده است. این بنای تاریخی محل یکی از قدیمی‌ترین صندوق‌های امانات دنیا و نیز وجود خمره‌ها و پستوهای متعدد در بین اتاق‌های قلعه نشان‌دهنده نوع کاربری و اهمیت آن در دوران باستان است.
قدمت تاریخی سریزد به اعتقاد برخی مورخان به قبل از تاریخ شهر یزد و به دوران ساسانیان و حتی قبل تر از آن می‌رسد و این منطقه به عنوان مبداء ورودی شهر یزد شهرت یافته و دیواره دروازه مانند شهر فرافر، ورودی بودن این منطقه برای استان یزد را مستندتر می‌کند.
این مجموعه در سال‌های اخیر مورد مرمت گسترده قرار گرفته و تبدیل به یکی از مقاصد مطلوب گردشگری در استان یزد شده‌است. در کنار وجود امکانات اقامتی و رفاهی در خود مجموعه، از جمله یک هتل خشتی سنتی که با بازسازی یک کاروانسرای دوره سلجوقی ساخته‌شده است، به دلیل فاصله کوتاه از خود شهر یزد می توانید در صورت سفر به این شهر به راحتی به این مجموعه دیدنی و تاریخی سری بزنید.
این مجموعه در حال حاضر علاوه بر قابلیت‌های تاریخی دارای امکانات تفریحی نظیر موتورسواری، شترسواری، رصد ستارگان، سافاری در کویر، کالسکه سواری و .... و امکانات اقامت و پذیرایی در بناهای تاریخی است.
در سال 93، جایزه ممتاز رقابت های آسیا و اقیانوسیه یونسکو برای مرمت و احیای این بنای تاریخی، به ارگ سریزد اهدا شد
قلعه سریزد یکی از بزرگترین و کهن‌ترین صندوق امانات بانکی ایران و جهان است که در سه طبقه به مساحت ۷ هزار و ۷۹۰ متر و متشکل از ۴۶۸ حجره از خشت و گل بنا شده و قدمت آن به دوره حکومت ساسانیان، یعنی قرن سوم تا هفتم میلادی باز می‌گردد.
کاروانسرای سلجوقی یا رباط کهنه، کاروانسرای صفوی یا رباط نو، عمارت تاریخی سنمبر، دروازه شهر فرافر، چاپارخانه، پاکنه (محلی که برای رسیدن به قنات حفر شده است)، آب‌انبار، آب‌انبار پای برج، آب‌انبار چهار بادگیره، آب‌انبار محله پایین، آب‌انبار حاج ابوالقاسم، آب‌انبار حاج علی، آب‌انبار محله میان، آب‌انبار سربالا، حسینیه نخل سریزد، حمام قدیمی سریزد، مسجد ابوالقاسم سریزدی، مسجد جامع سریزد و ... بخشی از فضاهای تاریخی این مجموعه بی‌نظیر به شمار می‌روند.
روستای سریزد با یکهزار نفر جمعیت در پنج کیلومتری جنوب شهر مهریز و 35 کیلومتری مرکز استان یزد قرار دارد.
منبع:پایگاه اطلاع رسانی روستای سریزد
