آگرا یا آگره (انگلیسی: Agra) سومین شهر بزرگ در ایالت اوتار پرادش در کشور هندوستان است. این شهر درکنار رودخانه یامونا (جمنا) قرار گرفته و از دهلی پایتخت هند، با قطار تنها دو ساعت و نیم، با ماشین ۴ ساعت و با هواپیما ۳۰ دقیقه فاصله دارد.

نام آگرا به شکل «آگرهبانا» نخستین بار در کتاب حماسی مهابهاراتا آمده و معناشناسان آن را «پردیس» یا «بهشت» معرفی کرده‌اند. در قرن‌های ۱۶ یا ۱۷ میلادی آگرا به راستی تمثالی از پردیس در روی زمین شده بود. آگرا در زمان حکومت اکبر، جهانگیر و شاه جهان اهمیت زیادی یافت. این شهر پایتخت حکومت اکبر، پادشاه بزرگ امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان بوده و در آن زمان تبدیل به مرکز هنر، فرهنگ، تجارت و یادگیری کشور پهناور هندوستان گردید. مساحت آگرا ۱٬۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از ۱٬686٬976 نفر (در سال ۲۰10) می ‌باشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۷۱ متر است.

آگرا در سده ی ۱۶ میلادی توسط سکندر لودهی (سلطان دهلی از دودمان لودهی متوفی به سال ۱۵۱۷) کشف شد. سپس بابر موسس سلسله امپراتوری مغولی هند برای مدتی در آگرا ماند و ساخت باغ‌ هایی چهار گوش به سبک باغ‌ های ایرانی را در آنجا مرسوم کرد. اکبر در این شهر قلعه آگرا را ساخت و جهانگیر آن را با کاخ‌ها و باغ‌های بسیار زیبا مزین کرد. همچنین شاه جهان با ساخت تاج محل شهرتی عالم گیر برای این شهر به ارمغان آورد. هم اکنون این شهر از مراکز گردشگری هند به شمار می‌ رود. آگرا با نام «اکبرآباد» پایتخت شاهانی چون اکبر، جهانگیر و شاه‌ جهان بوده که زبان مادری ‌شان فارسی بود و در گسترش زبان فارسی در شبه ‌قاره هند کوشیدند و کامیار بودند. نخستین باغ معروف به «باغ‌های پارسی» در کرانه رود یامونا در همین شهر شکل گرفت و سازنده ی آن شاه بابر بود. نام خاص این باغ ایرانی آرام باغ است. اکبرشاه، نوه ی بابر، قلعه لعل یا قلعه ی سرخ را ساخت و آگرا را به مرکز هنری، بازرگانی و مذهبی تبدیل کرد. شهرک فاتح پورسیکری در حومه ی آگرا هم از میراث اکبر است. باغ‌های سبز و انبوه قلعه سرخ بازمانده از جهانگیر، پسر اکبر مغول است. و اما شاه‌ جهان با علاقه ‌ای که به هنر معماری داشت، به آگرا و هندوستان ساختمانی را تقدیم کرد که همین حالا هم درخشان ‌ترین نگین تاج سر هند محسوب می‌شود. شاه‌ جهان پایتخت‌اش را به دهلی منتقل کرد؛ اما پسرش اورنگ‌ زیب دوباره به اکبرآباد برگشت و پدرش را به زندان قلعه سرخ انداخت. بعد از مدتی، سال ۱۶۵۳، پایتخت اورنگ زیب به شهر اورنگ ‌آباد در فلات دکان هند تغییر کرد و تا پایه‌ های امپراتوری بابری یا مغول هند به لرزه افتاد، اکبرآباد تحت نفوذ قوم‌های مارات‌ها و جاث واقع شد و آگرا نام گرفت و از سال ۱۸۰۳ میلادی تسلیم امپراتوری بریتانیا شد.

در مورد وضعیت کلی آب و هوای شهر آگرا می‌ توان گفت بهترین آب و هوا را از اکتبر تا مارس دارد و در تابستان هوا حدوداً بین ۲۲ تا ۴۵ درجه و زمستان ۴ تا ۳۱ درجه ‌است. بهترین زمان سفر به آگرا بین ماه اکتبر تا مارس است و اگر در این ماه ها به آگرا مسافرت کنید مطمئناً لحظات خوش بیشتری را تجربه خواهید کرد.

تاج محل :

تاج ‌محل آرامگاه زیبا و باشکوهی است که در نزدیکی شهر اگرا و در ۲۰۰ کیلومتری جنوب دهلی نو پایتخت هند واقع شده ‌است. این بنا به دستور شاه جهان، پنجمین امپراتور گورکانی هند به منظور یاد بود همسر ایرانی محبوبش ممتاز محل که در سال ۱۶۳۱ (میلادی) به‌هنگام وضع حمل فوت کرد بنا شده‌است. شاه بنا به وصیت همسرش تصمیم گرفت با ساخت بنایی زیبا، مجلل و عظیم، همسرش را جاودانه کند. از این ‌رو آرامگاهی زیبا بر روی قبر او بنا نهاد. همانطور که مشخص است، نام این بنای زیبا ایرانی است. این ساختمان بر پایه مخلوطی از معماری ایرانی، هندی و اسلامی بنا شده‌است و در ساخت آن ۲۰،۰۰۰ هنرمند و معمار از نقاط مختلف آسیا به‌خصوص ایران، شبه قاره هند، آسیای میانه و آناتولی شرکت داشته‌ اند. آغاز ساخت تاج‌ محل سال ۱۶۳۲م (۱۰۴۲ ش) بوده و در سال ۱۶۴۷م (۱۰۵۷ ش) تکمیل شده است. احمد لاهوری و برادرش استاد حمید لاهوری (سده یازدهم هجری) سرمعماران ایرانی سازنده تاج محل در هندوستان بوده‌اند. در برخی متون نیز از عیسی خان شیرازی و امانت خان شیرازی طغرانویس، که هر دو ایرانی بوده‌اند نام برده شده ‌است، که گویا خوشنویسی کتیبه ‌های در و دیوارهای تاج‌ محل به امانت خان واگذار شده‌ بوده ‌است.

وب سایت : www.TajMahalAgra.net

ارگ آگرا یا قلعه لعل :

ارگ آگرا که به خواهر تاج محل مشهور است، در قرن شانزده میلادی به دست اکبر کبیر، یکی از پادشاهان مغول، در ناحیه آگرای هندوستان بنا نهاده شده است. این ارگ تاریخی که با مساجد و قصر های بسیار زیبا و مجلل خود افسانه های شرقی را یادآوری می کند، در دوکیلومتری شمال غربی تاج محل واقع شده است. براساس تخمین مورخان، ارگ آگرا در ابتدا متعلق به سلسله لوریس بوده است و در قرن شانزده میلادی به وسیله اکبر شاه کبیر پادشاه مغول، تصرف شده است. اکبر شاه در دوره حکمرانی خود مرکز حکومتش را از دهلی به آگرا تغییر داد و به این ترتیب موجب شکوفایی و رونق آگرا شد. در همین دوره، اکبر شاه ارگ قدیمی سلسله لوریس را مورد بازسازی و تغییر شکل کلی قرار داد و آن را به درباری باشکوه تبدیل کرد. اکبر شاه که علاقه بسیاری به سنگ ماسه سرخ داشت، برای ساخت عمارت های ارگ آگرا از این سنگ استفاده کرد و به همین دلیل ارگ آگرا امروزه به ارگ سرخ آگرا نیز معروف است. البته علاوه بر ماسه سنگ سرخ در ساخت بناهای آگرا از مرمر سفید و سنگ های تزئینی دیگر نیز استفاده شده است. اما در حکومت نوه اکبر شاه، شاه جهان بود که این محوطه تاریخی سرانجام شکل امروزین خود را پیدا کرد. شاه جهان در نزدیکی ارگ آگرا بنای زیبای تاج محل را از مرمر سفید بنا کرد و داخل ارگ آگرا را نیز تغییرات بسیاری ایجاد کرد و بعضی ساختمان ها را تخریب و به جای آن ها عمارت های دیگری ساخت. ارگ آگرا در کل به شکل یک هلال است و به وسیله دیوارهایی به ارتفاع بیست و یک متر و به طول حدود سه کیلومتر محصور شده است. همچنین اطراف دیوار ها خندقی وجود دارد که به رودخانه یامونا متصل است. ارگ آگرا از نظر تاریخ معماری ارزش بسیاری دارد، چرا که بعضی از جالب ترین آمیزه های معماری هند و معماری اسلامی را می توان در آن مشاهده کرد. در واقع بسیاری از تزئینات و کاشی کاری های عمارت های آگرا با اصول معماری اسلامی ساخته شده، اما روی آن ها به جای خطوط اسلیمی و خطاطی، اژدها، فیل و پرندگان مختلف نقش شده است. قلعه ی آگرا که به حصار سرخ و لعل قلعه نیز مشهوراست را با قلعه دیگری که به همین نام قلعه سرخ یا Red Fort مشهور بوده و در دهلی است نباید اشتباه گرفت.

وب سایت : www.tajmahalagra.net/agra

فاتح پور سیکری :

فاتح ‌پور سیکری به معنی «شهر پیروزی»، شهر متروکه امپراتور اکبر است که در نزدیکی آگرا واقع شده است. تالار شنوندگان، مکان‌ ها ومسجدها هنوز هم کاملا سالم و در وضعیت مطلوب هستند که از جمله می ‌توان پنج محل وبلند دروازه را نام برد. در محوطه ی مسجد جامع، آرامگاه شیخ سلیم چشتی واقع است و درواقع، اکبر شاه گورکانی شهر فاتح پور سیکری را به خاطر همین صوفی معروف مکتب چیستی هند پایه گذاشته بود.

مقبره اعتماد الدوله در آگرا :

این بنای تاریخی زیبا در 5 کیلومتری مقابل رودخانه یامونا قرار گرفته است. این بنا، مقبره میرزا غیا الدوله بگ پدر ملکه نور جهان است. این مقبره اولین بنای مغولی است که از سنگ های قیمتی در مرمر ساخته شده است.

سیکاندرا :

سیکندرا (انگلیسی: Sikandra) نام شهرکی است که در نزدیکی شهر آگرا در ایالت اوتار پرادش در کشور هندوستان واقع است و آرامگاه جلال‌الدین محمد اکبر سومین و بزرگترین پادشاه سلسله گورکانیان هند در آن بنا شده ‌است. مقبره ی اکبر که به نام منطقه یعنی سیکاندرا شهرت دارد در مساحتی حدود ۱۱۹ جریب یا ۴۸۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده ‌است. این بنا با ماسه سنگ قرمز ساخته شده و با مرمر جواهر نشان شده ‌است. اکبر به این رنگ از سنگ بسیار علاقه داشت و اغلب بناهای ساخته شده در زمان او با این مصالح ساخته شده‌است. اکبر به جای دهلی شهر اگرا را به عنوان پایتخت برگزید و در آبادنی این شهر بسیار موثر بود.

اکبر سعی به توافق رساندن بین ادیان مختلف رایج در هند کرد. او اهل تساهل بود و طی فرمانروایی طولانی و با اقتدار خود، سهم عمده‌ای در ایجاد آرامش در شبه قاره هند و شکوفایی امپراتوری گورکانیان به عهده داشت. از او به عنوان بزرگترین پادشاه هندوستان یاد می ‌شود. اکبر ساخت این آرامگاه را قبل از فوت برای خودش در سال ۱۶۰۰ شروع کرد اما این بنا به وسیله پسرش جهانگیر در سال ۱۶۱۳م (۱۰۲۲ ش) به اتمام رسید. این آرامگاه همچون اغلب آثار گورکانی با الهام از معماری ایرانی در مرکز باغی به شیوه ی چهارباغ قرار دارد. خطوط افقی به‌ کار رفته در نمای آن از مقبره همایون در دهلی بیش ‌تر است. زیرا در ساخت این بنا ردیف‌هایی از ماسه سنگ (قهوه‌ای مایل به قرمز) با یک تراس مرمرین در نمای فوقانی ساختمان به جای گنبد به کار رفته ‌است.

تاثیر بسیار مهم ‌تر با دروازه جنوبی به سمت باغ ایجاد شده که نقوش گیاهی برجسته و طرح‌های هندسی آن با ترصیع مرمر سفید و سنگ تزئین شده و سر آن (نوک آن) با چهار مناره مرمرین پوشانده شده‌است. مقبره اصلی مانند اقلب آرامگاه‌ها در زیرزمین بنا واقع است. عناصر تزئینی این بنا در مقبره‌ای که نورجهان (۱۵۷۷ - ۱۶۴۵) همسر جهانگیر در اگرا برای پدرش اعتمادالدوله (متوفی به سال ۱۶۲۲م/۱۰۳۲ ش) ساخت یک ‌باره در اندازه‌ای کوچکتر اما با تاثیری عالی و استادانه آورده شده‌است.

وب سایت : www.tajmahalagra.net/sikandra

مراکز تاریخی دیگر :

از دیگر مراکز تاریخی و دیدنی منطقه آگرا می ‌توان، مسجد جامع آگرا، چینی کا روضه، باغ رام، سوامی باغ صمد، آرامگاه مریم یکی از زنان اکبر و باغ مهتاب را نام برد.

مسجد جامع آگرا :

چینی کا روضه :

باغ رام :

برای مطالعه راهنمای گردشگری آگرا اینجا کلیک کنید