شما ممکن است راجع به «صحرای غربی» شنیده باشید اما حتی اگر نام آن به گوشتان نخورده می توانید با گوگل مپ یا دیگر اطلس های مدرن مشورت کرده و این منطقه را در انتهای جنوبی مراکش بیابید. «صحرای غربی» به دلیل فقدان مرز سیاسی بین این منطقه و مراکش یک کشور محسوب نمی شود، اما به طور کامل نیز تحت کنترل کشور مراکش نمی باشد. اینجا یک منطقه ی مورد مناقشه با تاریخی پیچیده و سراسر جنگ است که مانند بسیاری دیگر از مناطق مورد مناقشه در جهان، دارای یک محدوده ی بسیار نظامی در مرکز خود می باشد که به صورت دیواره ای ماسه ای به طول 2700 کیلومتر امتداد یافته است که از آن با عنوان دیوار صحرای غربی مراکش یا به طور خلاصه دیوار مراکش یاد می شود.
برخلاف دیگر دیوارها و موانع بدنام در جهان، دیوار مراکش به ندرت در اخبار نمود داشته و خارج آفریقا راجع به آن صحبت چندانی نشده است. حتی وجود این دیوار نیز در بیابان و در کنار مردم صحراوی این منطقه که دیوار آنها را از سایر نقاط جدا نموده، دفن شده است.
صحرای غربی تا سال 1975 تحت اشغال اسپانیایی ها بود. زمانی که اسپانیا از کنترل این اراضی چشم پوشی کرد، کشورهای مراکش و موریتانی هر کدام وارد عمل شده و این منطقه را بین خود تقسیم کردند و در این میان خواسته ی استقلال ساکنان صحراوی از دهه ی 1960 را نادیده انگاشتند. در سال 1976، مردمان بومی این منطقه یک جنبش آزاد بخش ملی و شورشی به نام جبهه ی پولیساریو را با هدف پایان دادن به حضور نیروهای خارجی در صحرای غربی تشکیل دادند. آنها در ادامه این منطقه را به عنوان ایالتی مستقل با نام جمهوری دموکراتیک صحراوی عرب SADR اعلام نمودند و همین باعث شد جنگ آغاز شود. در سال 1979، موریتانی عقب نشینی کرد اما مراکش به اشغال این منطقه ادامه داد.
در این زمان، مراکش مشغول ساخت خاکریزی ماسه ای به طول 2700 کیلومتر بود که قلمرو طولی منطقه را به دو بخش تقسیم می کرد. قسمت غربی تحت اشغال مراکش بود در حالیکه قسمت شرقی که «ناحیه آزاد» نامگذاری شده بود توسط شورشیان صحراوی سازمان پولیساریو کنترل می شد. تخمین زده می شود که بین 30 تا 40 هزار نفر در این نوار بیابانی نزدیک به الجزیره و موریتانی محصور باشند که بیشتر آنها در اردوگاه های پناهندگان ساکن بوده و یا به عنوان کوچ رو روزگار می گذرانند.
خصومت بین مراکش و جبهه ی پولیساریو به صورت رسمی در سال 1991 با فرمان آتش بس پایان پذیرفت، اما دیوار همچنان توسط هزاران ارتشی مراکشی به صورت شبانه روزی تحت نظر بود و رادار و سایر تجهیزات نظارتی الکترونیکی منطقه را از وجود مزاحمان احتمالی اسکن می کردند. در تمام طول مسیر دیوار یک کمربند مین قرار گرفته که طولانی ترین میدان مین پیوسته در سراسر جهان است. در قلمرو صحراوی علاوه بر 7 میلیون مین، مقدار زیادی مواد منفجره بازمانده جنگی و مهمات خوشه ای وجود دارد. آسیب های جدی، از دست دادن اندام و مرگ های ناشی از انفجار مین های زمینی در میان غیر نظامیان بسیار رایج است.
سازمان ملل متحد حاکمیت مراکش بر صحرای غربی را به رسمیت نمی شناسد. آنها معتقدند که مردم صحراوی حق تعیین سرنوشت خود را دارند. هرچند در این میان بسیاری از کشورها حمایت خود را از نیروهای اشغالی مراکش نشان داده اند که از آن جمله می توان به فرانسه و ایالات متحده آمریکا اشاره نمود.
علت علاقمندی مراکش به صحرای غربی به دلایل اقتصادی است چرا که این منطقه از نظر ذخایر فسفات بسیار غنی می باشد و آب های آن نیز پر از ماهی هستند. همچنین حدس و گمان هایی مبنی بر وجود میدان های نفتی و گاز طبیعی در این ناحیه وجود دارد.
هرچند بنا به پیام های دیپلماتیک درز شده از طریق ویکیلیکس، این منطقه می تواند یک بار اقتصادی برای مراکش باشد. این پیام ها عنوان می کنند:
زیرساخت های موجود نسبتا خوب هستند و حضور یک نیروی نظامی بزرگ باعث شناور ماندن جریان نقدی شده است. معافیت های مالیاتی برای کسب و کار، یارانه برای سوخت و یک سرمایه گذاری 5 ساله 800 میلیون دلاری از طرف دولت مراکش در این منطقه رخ داده با این وجود، این منطقه همچنان با چالش های اقتصادی جدی روبروست که از آن جمله می توان به نرخ بیکاری بالغ بر 20 درصد، جمعیت به سرعت در حال افزایش، منابع آبی کمیاب و صنعت ماهیگیری مورد تهدید (منبع درآمد 70 درصد کارگرات منطقه) اشاره نمود. ذخایر فسفاتی که اینهمه راجع به آن تبلیغ شده نیز نسبتا بی اهمیت بوده و کمتر از دو درصد منابع ملی را تشکیل می دهند.
در نهایت این منبع ویکیلیکس اینگونه نتیجه گیری می کند که این قلمرو هیچ گاه نمی تواند برای مراکش سود اقتصادی به همراه داشته باشد حتی اگر میدان نفتی در این منطقه کشف شده و مورد استخراج قرار بگیرد.
منبع : amusingplanet
