در جنوب ایران که گشتی بزنید، روستاهای زیادی را می‌بینید که از قدمت بسیاری برخوردارند و با گذشت سالیان دراز همچنان سنت و فرهنگ خود را حفظ کرده‌اند یکی از آن‌ها روستای لیوس میباشد که در شهر درفول استان خوزستان قرار گرفته و همچنان بافت سنتی خود را پس از سالیان دراز همچنان حفظ کرده است. روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت واقع شده است. على رغم گذشت سالیان زیاد از عمر این روستاى تاریخى، در بافت کهن آن، هنوز نحوه معیشت، فرهنگ و سنن، گویش، آداب و رسوم و برپایى مراسم مختلف به شیوه کاملاً سنتى است. این روستا داراى یک سبک خاص معمارى است به نحوی که از تمام بخش‌هاى موجود در یک ساختمان استفاده بهینه میشود.
در شمال غربی این روستا منظره کوه لنگر و از غرب دره کول نمایان است که می توانید روزهای متعدد را به گشت و گذار در این مناطق بپردازید. آب و هوای معتدل کوهستانی روستای لیوس باعث شده تا بیشتر ایام سال غیر از تابستان، آب و هوایی خوش در آن جریان داشته باشد و مکان بسیار خوبی برای تعطیلات زمستانی است. هرچه از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این روستا بگوییم کم گفته‌ایم. در روستای لیوس بگردید و از دیدن کوهستان‌های زیبا، مراتع سرسبز، باغ‌های میوه و آبشارهای نهایت لذت را ببرید. بهترین فصل برای دیدن و گشت و گذار در این روستا بهار، پاییز و زمستان است. قدم زنان به اطراف روستای لیوس بروید تا شاهد باغات زیبای انار باشید و از بوی پخش شده آن‌ها در هوا لذت ببرید.
غیر از درختان انار میتوانید شاهد درختان کنار، انجیز، بادام کوهی و بابونه نیز باشید که در چشم اندازی بسیار زیبا و مشرف به افق قرار گرفته‌اند که پیشنهاد میدهیم که زیر آن‌ها بنشینید و مشغول کتابخوانی شوید. این منطقه از حیات وحشی متنوعی نیز برخوردار است و در صورتیکه در سفر به روستای لیوس دزفول حیواناتی مانند پلنگ، کفتار، خرس، گراز، قرقاول، بزکوهی، میش، قوچ، روباه، گرگ، شغال، خرگوش، آهو و… دیدید اصلا متعجب نشوید.اما نکته جالب و حیرت انگیز این روستا در طراحی و سبک معماری خانه‌های آن است که سعی شده تا از تمامی بخشهای مختلف ساختمان به صورت بهینه استفاده شود. به عنوان مثال در گذشته از ستون‌های هر خانه به عنوان انبار گندم استفاده میشد. درب و پنجره خانه‌ها را به صورت چوبی می‌ساختند تا اهالی روستا بتوانند از نور خورشید نهایت استفاده را ببرند.
برای سخت و ساز خانه‌ها از سنگ استفاده می شود و این دلیلی است که روستای لیوس را به عنوان روستای سنگی دزفول نیز می‌شناسند. همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد این روستا از قدمت بالایی برخوردار است. به همین دلیل آثار تاریخی همانند بقایای آسیاب‌های بادی دوره ساسانی را میتوان مشاهده کرد. خانه‌های روستایی را در این منطقه مشاهده می کنید که قدمتی معادل ۷۰۰ سال دارد که این را می توان از کتیبه سردر برخی ابنیه مانند خانه حیدر عباسی دریافت. متاسفانه با وجود آنکه این روستا از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری خوبی برخوردار است اما همچنان گردشگران زیادی را به خود نمی‌بیند.
منبع: آسان بگرد، ایرانگردی، سیری در ایران
