مردم ایران را به مهمان نوازی می‌شناسند. تا قبل از اینکه هتل‌ها و مسافرخانه‌ها در ایران به شکل غربی آن شکل بگیرند، آن‌ها پذیرای مهمانان دور در خانه‌های خود بودند. هنوز هم این رسم در برخی شهرهای کوچک‌تر و روستا‌ها برقرار است حتی اگر مهمان را برای اولین بار دیده باشند، پذیرای او در خانه‌های خود هستند. اما شاید اولین مهمان‌پذیر‌ها در ایران کاروانسرا‌ها بودند. بی‌گمان کاروانسراهای ایرانی و مکان‌هایی نظیر آن که دارای حجره برای اقامت مسافر و اصطبل برای نگهداری و تعلیف اسب و حیوانات باربر و آب انبار و بارانداز کالا و... بودند، بنیاد و پایه و اساس مسافرخانه‌ها و هتل‌های جدید محسوب می‌شوند. قدمت کاروانسرا در ایران به زمان هخامنشی بازمی‌گردد. از زمان ساسانیان هنوز بقایای کاروانسراهایی به جا مانده که الگوی ساخت کاروانسرا در دوره‌های بعد شدند.
اولین هتل‌ها و مسافرخانه‌ها در ایران اواخر دوره قاجاریه شکل گرفتند. یعنی بیش از ۱۰۰ سال پیش. قبل از ایجاد هتل گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کردند، برای اقامت به سفارت‌خانه‌های کشور متبوع خود می‌رفتند یا به بعضی از خانه‌های شمال تهران که به پانسیون تبدیل شده بودند مراجعه می‌کردند.
میشود گفت "گراند هتل" که از آثار معماری اواخر دوره قاجاریه محسوب میشود، قدیمی‌ترین هتل ایران است. این نخستین هتل مدرن ایران بود و مشتری‌هایش همه از اعیان و اشرافی بودند که برخی برای دوره طولانی در این هتل می‌ماندند؛ اما از همه مهم‌تر اینکه عارف قزوینی هر از گاهی در گراند هتل کنسرت می‌داد و برای آزادی می‌خواند. گراند هتل به دست یک مهاجر قفقازی به نام باقرخان به مساحت ۱۳۰۰ متر مربع در خیابان لاله‌زار جنوبی ساخته شد. الگوی پذیرایی در این هتل، از روش پذیرایی در هتل‌های اروپایی الهام گرفته شده بود.
هتل تا پایان دوره رضا شاه پررونق و پرمشتری بود و تا اواسط دوره محمدرضاشاه به کار خود ادامه داد و بعد از رونق آن کاسته و تعطیل شد. علی حاتمی که مدل این هتل را چند کیلومتر دور‌تر از تهران ساخت و در سریال هزار دستان اسم آن را دوباره زنده کرد اما از هتل اصلی که در خیابان لاله زار در حال نابودی است، کسی سراغی نگرفت.
در حال حاضر ساختمان این بنای تاریخی در قبضه فروشندگان لوازم الکتریکی است که چند سالی است جانشین نام خیاطان و تریکوبافان در این ساختمان شده‌اند. آجرکاری‌های ظریف هتل یکسر زیر سیمان رفته و بالکن‌هایش از لوازم برق ساختمان انباشته شده است. فروشندگان میان کف و سقف بلند اتاق‌ها، تاق زده و مغازه را دوبلکس کرده‌اند. دیوارهای رو به راهرو را نیز برداشته‌اند و درهای قدی شیشه‌ای گذاشته‌اند. حیاط داخلی گراند هتل که یک زمان برای خودش باغچه مصفایی بود، حالا بارانداز کالاست و آشپزخانه آن تبدیل به رستوران شده است. تمام این تغییرات در حالی صورت گرفته که گراند هتل ثبت ملی شده است و هر تغییری در آن باید با اجازه سازمان میراث فرهنگی باشد.
منبع : تعطیلات نو
