سفرنامه حج عمره مفرده (قسمت دوم)

سفر به خانه عشق قسمت دوم

یک قرص ایبوبروفن خورده و چند ساعتی در اتاق استراحت کردم.صبح ساعت 6 از خواب برخاسته و سریع نماز صبح و صبحانه رو میل کرده و ساعت 30/6 سوار اتوبوسمون که جلو هتل بود شدیم تا قبل از طلوع آفتاب در کعبه جهت انجام اعمال عمره مفرده باشیم. فاصله حدود15 دقیقه ای هتل تا کعبه رو طی کرده و همه افراد (بجز چند نفر) به همراه روحانی کاروان حدود 10 دقیقه قبل از طلوع آفتاب در کنارمقام ابراهیم ، آماده انجام اعمال بودیم.

ای حریم کعبه محرم برطواف کوی تو من به گرد کعبه می گردم به یاد روی تو

دست ما افتادگان راهم دراین وادی بگیر ای که مهر از مهر جائ الحق بود بازوی تو

با الطاف خداوند متعال و به واسطه قرصی که شب خورده بودم ، هیچگونه دردی در بدنم احساس نمی کردم و کاملا مثل یک فرد سالم آماده انجام اعمال عمره مفرده شدم. افراد مسن و مریض کم نداشتیم وبا طمانینه و آرامش اعمال رو انجام می دادیم.

باعجز براین خاک گران مایه بنه سر گر آمده ای بردرسلطان به گدائی

دست طلب انداز به دامان وصالش شاید برسی ازره لطفش به نوائی

جهت اطاعت از اوامر روحانی کاروان و انجام تک تک اعمال بصورت دسته جمعی ، همه افراد کاروان با هم حرکت می کردیم . بعد از اتمام هفت دور طواف دور کعبه و دو رکعت نماز پشت مقام ابراهیم ، نوبت به هفت دور سعی بین صفا و مروه رسید.

سعی بین مروه و صفا، صفا دارد،هروله اش شورکبریا دارد

هر طوافش به عمر می ارزد، خانه ای که فقط خدا دارد

هفت بار دور کعبه گردیدن، آرزوئی که این گدا دارد

آب زمزم چقدر شیرین است طعم آیات " هل اتی" دارد

سپس بعد از تقصیر در مروه و انجام طواف نسا و نماز آن ،ساعت 30/11 قبل از ظهر کل اعمالمون بطورصحیح وبا سلامت به پایان رسیدکه انشاالله مود قبول حضرت حق واقع بشه. در صورتی که اگر به تنهایی انجام می دادم ، شاید حداکثر 3 ساعت زمان می برد.

در این هنگام به یاد شعر معروف شیخ بهائی افتادم . کسی که در جستجوی صاحب خانه بود هرچند حاجیان دیگر طالب دیدار خانه هستند:

زاهد سوی مسجد شد ومن جانب خممار روزی که برفتند حریفان پی هرکار

حاجی به ره کعبه و من طالب دیدار من یار طلب کردم و او جلوه گه یار

هرجاکه روم پرتوکاشانه توئی تو هردرکه زنم صاحب آن خانه توئی تو

مقصودمن از کعبه و بتخانه توئی تو درمیکده ودیر که جانانه توئی تو

مقصود توئی کعبه و بتخانه بهانه او خانه همی جوید و من صاحب خانه

حوالی ساعت 40/11 دقیقه بعلت خستگی ، تصمیم بر این شد که همه به هتل برگشته تا بعد از در آوردن لباس احرام، استراحت کرده و شب دوباره به کعبه برگردیم.در این هنگام من آدرس "دوره المیاه"(دستشویی) روبه عربی از معاون کاروان پرسیدم که یکی از دوستان اعتراض کرده و گفتند بعلت خستگی بعدا بریم و اونجا رو ببینیم!که با خنده همه کسانی که معنی "دوره المیاه" رو میدونستند ،کعبه رو به سمت هتل ترک کردیم.

خانه خدا از طبقه بالا

نکته قابل توجه ساخت برج بلندساعت و ساختمانهای عظیم اطراف آن است که وقف ملک عبدالعزیز به حرمین شریفین می باشد که در قسمت جنوبی و مشرف به کعبه قرار داردو همچنین وجود جرثقیلهای غول پیکر فلزی در ضلع شرقی که در حال ساخت و ساز می باشند ودو طبقه با سازه آهنی اطراف کعبه که مختص طواف افراد با ویلچر می باشد،باعث افت عظمت و ابهت بنای کعبه شده اند.

در قسمت جنوبشرقی کعبه محلی که به "محبس الجن" مشهور است و هم اکنون ساختمان زرد رنگی احداث شده است ،گفته می شود محل تولد رسول گرامی اسلام است و در نزدیکی این محل ،محل توقف اتوبوسهای ایرانی و ترکیه ای است .

محل تولد رسول اکرم

بعد از ظهر پنجشنبه رو در هتل به استراحت پرداختم و شب دوباره به زیارت خانه خدا آمدم . زائران زیادی از اقصی نقاط جهان در حال طواف بودند.

به طواف کعبه رفتم، به حرم رهم ندادند که برون در چه کردی که درون خانه آئی

به قمارخانه رفتم، همه پاکباز دیدم چو به صومعه رسیدم، همه زاهد ریائی

سه رکن کعبه نسبتا خلوت بود و می شد به راحتی زیارت کرد ولی رکن حجر که حجرالاسود درآن رکن واقع شده خیلی شلوغ بود و به راحتی نمی شد به آن نزدیک شد.در این لحظه به یاد جمله معروف زنده یاد حسین پناهی افتادم که می گوید:"در مکه دیدم هیچ انسانی به فکر فقیر دوره گرد نیست و همه دوست دارند به خانه خدا برسند و گناهان خویش را بزدایند غافل از اینکه آن دوره گرد ،خود خدا بود. در مکه دیدم خدا نیست و چقدر باید دوباره راه طولانی را طی کنم تا به خانه خویش برگردم ودر همان نماز ساده خویش تصورخدارا در کمک به مردم ،جستجو کنم . آری شاد کردن دل مردم همانا برتر از رفتن به مکه است که خدائی در آن نیست." به زحمت و با توان بدنی خوبی که داشتم ،بالاخره تونستم حجرالاسود رو از نزدیک زیارت کنم البته این کار با توجه به کثرت طواف کنندگان ، برای خانمها بسیار سخت است.

با عجز بر این خاک گران مایه بنه سر گرآمده ای بر درسلطان به گدائی

دست طلب انداز به دامان وصالش شاید برسی از ره لطفش به نوائی

وسیله رفت و برگشت از هتل به بیت الله الحرام و بالعکس نسبتا راحت بود .جلو هتل جنب خیابان عزیزیه ایستگاه اتوبوس شماره 1 بود که حدودا به فاصله هر 15 دقیقه یک اتوبوس می آمد و در برگشت هم از ایستگاه اتوبوسهای ایرانی، سوار اتوبوس شماره 1 می شدیم و در مسیر جلو چند هتل نگه میداشت که اخرین هتل، هتل ما بود. روز جمعه نهم اسفند ماه، ساعت 9 تا 30/10صبح درسالن اجتماعات هتل ، جلسه داشتیم تا روحانی ما، نحوه صحیح بودن اعمال عمره مفرده را از تک تک اعضائ کاروان جویا بشه.با توجه به برگزاری 6 جلسه قبلی ( 3 جلسه در ایران و 3 جلسه در مدینه)، و توضیح کامل و مکرر نحوه انجام اعمال،باز هم تعدادی بودند که به درستی اعمال حج رو انجام نداده بودند و این عامل باعث عصبانیت روحانی کاروان شده بود ومجبور شدند یکبار دیگر، صبح روز بعد با این تعداد و افراد دیگری که به دلایلی بازمانده بودند،اعمال عمره مفرده رو تکرار کنند.در این جلسه مسئول کاروان بارها تاکید کرد که زیارت دوره در مکه مکرمه،راس ساعت 14 روز شنبه انجام خواهد شد.

روز شنبه صبح که چند قرصی که از درمانگاه مدینه گرفته بودم، تموم شده بود ،دوباره علایم بیماری عود کرد و همچنان سرفه های شدید و دردناک ادامه داشت.مجبور شدم به درمانگاه مکه مکرمه که محل آن هتل روبری هتل ما بود، مراجعه کنم. این بار درمانگاه نسبتا آرام بود. بعد از معاینه دکتر ،طبق معمول چند عدد قرص و شربت سینه و یک آمپول دگزامتازون تجویز کرد.آمپول رو در همون محل خانم دکتر مسئول داروخانه زد و بلافاصله به هتل بازگشتیم.

ساعت 14 ،زمان انجام زیارت دوره در مکه مکرمه فرا رسید.طبق معمول تا جمع شدن کاروانیان و حرکت اتوبوسها نیم ساعتی معطل شدیم.ابتدا به قبرستان ابوطالب رفتیم و از پشت دیوار مشبک و سفید رنگ ،در پیاده رو جمع شدیم وبعد از توضیحات روحانیمون از دور ضمن مشاهده قبور شریف ،ابوطالب(عموی پیامبر)،عبد مناف و عبدالمطلب(جد و پدر بزرگ پیامبر)،خدیجه کبری(همسرپیامبر) و قبر حضرت قاسم ، زیارت نامه های مربوطه را هم بعداز خواندن روحانی، تکرار کردیم.

قبر شریف ابوطالب(عموی پیامبر) در کنار درخت

سپس به سمت غار ثور حرکت کردیم.بعد از پیاده شدن از اتوبوس در کنار جاده روحانیمون ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص هجرت پیامبر اکرم از مکه به مدینه و اقامت در غار ثور به همراه ابوبکر(که البته اگر یک نفر فیلم" محمد رسول الله" رو ببینه همه این مطالب براش تکراریه)،از دور کوهی را نشان داد وگفت که غار ثور در آن کوه می باشد ولی امکان مشاهده از نزدیک وجود ندارد.

کوهی که غار ثور درآن واقع شده است

سپس از صحرای عرفات و منا دیدن کردیم وکنار تپه" جبل الرحمه " از اتوبوس برای دقایقی جهت بازدید از بالای تپه، از اتوبوس پیاده شدیم.اینجا مکانی بود که حضرت امام حسین(ع) دعای عرفه رو بجا آورده بودند.

جبل الرحمه

ای منا ای کعبه عشق و وفا ای منا ای مکتب صدق و صفا

ای منا ای آفتاب نور عشق ای منا ای گام گامت طور عشق

سپس در طی مسیر و در حاشیه شهر مکه ،از اتوبوس برای لحظاتی پیاده شده و روحانیمون ضمن توضیحاتی مختصر در مورد نزول اولین آیات توسط فرشته وحی بر پیامبر اکرم،از دور غار حرا رو در کوه نوربرایمان نشان داد. چون امکان بازدید درآن روز بعلت زمان اندک و دوری مسیر ،وجود نداشت ،من به همراه تعدادی از دوستان تصمیم گرفتیم روز یکشنبه صبح(11اسفند92) به غار حرا بریم. اینجا آخرین مکان بازدیدمون در زیارت دوره بود و حوالی ساعت 7 عصر به هتل بازگشتیم. امشب با توجه به تزریق آمپول "دگزامتازون" در صبح امروز، کمی از درد بدنم کاسته شده بود ولی همچنان سرفه های شدید داشتم و دعا می کردم که برای بازدید از غار حرا (فرداصبح) وضعیت بدنیم روبه راه باشه. به این دلیل ضمن خوردن قرصها و شربت سینه شبو زود خوابیدم تا برای فردا صبح سرحال باشم. آخه بیای مکه و حداقل تو عمرت یکبار غار حرا رو نبینی و بعدا آدم وقتی بر میگرده ایران پشیمون میشه!

صبح روز یکشنبه ساعت 6 صبح بعد از خوندن نماز صبح به همراه 4 نفر دیگر از دوستان با گرفتن یه تاکسی از جلو هتل و با پرداخت 20 ریال به جبل النور رفتیم.ساعت 7 صبح زیر کوه بودیم. مسیر ابتدای کوه سربالائی تندی داشت ولی یه کم که بالا رفتیم مسیر پله ای شد تا دم غار حرا.ساعت 8 صبح جلو غار حرا بودیم.خوشبختانه وضعیت بدنیم خوب بود و باعنایت باریتعالی و به لطف آمپول و داروها و بدن ورزیده ای که داشتم ، مشکلی برایم پیش نیومد و به سادگی این مسیر نسبتا سخت و طولانی رو بالا رفتم.

غار حرا

مسیر غار پربود از میمونهای آموزش دیده که سعی می کردند وسایل بازدیدکنندگانو بردارند و فرار کنندو من شدیدا مواظب دوربین عکاسی ام بودم که مورد سرقت اونا قرار نگیره.همچنین این مسیر پر بود از آت آشغال و افراد گداومعلول که دست خود را بطرف بازدیدکنندگان ( که اکثرا ایرانی و ترکیه ای بودند) دراز کرده و می گفتند " صدقه صدقه" که منظره زشتی به این مسیر داده بود.

یک فرد معلول و گدا در مسیر غار حرا

کمی مونده به ساعت 8 صبح جلو غار حرا بودم و لحظاتی با خود به 1450 سال پیش فکر می کردم زمانی که خاک فتنه خیز مکه ،درون ظلمت جهل و تباهی دست و پا می زد، به هر کس می رسیدی ، حربه الحاد برکف داشت.چپاول،زورگوئی،ناجوانمردی وتبهکاری ، یگانه کار مردم بود. محبت ،انصاف، پاکی و پاک اندیشی ، میان توده ها کم بود. در این هنگامه ها مردی غمین با چشم تر، هرشب به این غار می آمد.تن و دلی ترسان ز بیم حق تعالی داشت .در آن غار تنها روانی روشن از کروبیان عرش اعلا داشت. بدان این مرد برتر از دلبستگیها و تعلقها مجرد بود.ستوده بود و پاکان جهان آفرینش را سرآمد بود.ابرمرد جهان آموزگار ما "محمد(ص)" بود.یکی شب کوه نور ، آبستن رمز خدائی شد ،بانگی پرتضرع گفت:کریما،کردگارا،خداوندا- حکیما،مهربانا،بی نیازا، مرادرکشف راز غیب،یاری ده. بجان من توان پایداری ده.من امشب سخت حیرانم. چه می بینم؟نمیدانم."محمد(ص)" در سخن با خویش بود که ناگه بسان تندر، نوائی آسمانی در دل غار حرا پیچید: بخوان. هان ای محمد، بخوان .گفت: من خواندن نمی دانم.ندا آمد بخوان با من بخوان ای امی مکه. بناگه چشمه نوری بجان پاک او تابید.محمد(ص) ازدل" ام القری" این نغمه را سردادکه:

ای انسان خدا یکتاست بجز یکتاپرستی هیچ راه رستگاری نیست .بدیگر راه ها گر پا گذاری ، غیر خواری نیست.ابرمردا زوالی نیست گلبانگ حقیقت را – نوازشگر نسیم بانگ توحید است. بعد از کمی اقامت بالای کوه و بازدید از غار حرا و خوندن 2 رکعت نماز در کنار غار، ساعت 9 صبح در پائین کوه با گرفتن یک خودرو شاسی بلند و پرداخت 30 ریال به هتل بازگشتیم. امروزیکشنبه 11 اسفند بود و بایستی ساعت 14 چمدونهامونو جلو در اتاق هتل میذاشتیم .بنابراین تا ظهر مشغول بسته بندی چمدونا شدیم و سر وقت وسایلمونو تحویل دادیم. ساعت حرکت ما از مکه به فرودگاه جده و بازگشت به ایران،30/1 صبح دوشنبه بودبنابراین عصر یکشنبه جهت آخرین زیارت ، طواف ، دعا و نیایش به طرف کعبه رفتیم.و تا پاسی از شب در خانه خدا بودیم. علی رغم توصیه های مکرر مدیر کاروان در ایران و عربستان مبنی بر نخریدن اجناس جهت سوغاتی از مکه و مدینه ، ولی چون خرید سوغاتی و بازدید از بازارها و فروشگاهها جزئ لاینفک فرهنگ ما ایرانیها بخصوص خانمهاست ،فروشگاههای بزرگ و خوبی در دو شهر مکه و مدینه وجود داره که هرچند اجناس آنها اکثرا چینی است اما به واسطه بزرگی فروشگاهها ، تنوع اجناس و قیمتهای مناسب آن نسبت به ایران، می توان وسایل خوبی رو جهت سوغاتی خریداری کرد.

خیابان عزیزیه مکه مکرمه. منطقه هتل ما و بازارها و فرشگاههای بزرگ

یکی از فروشگاههای بزرگ درخیابان عزیزیه مکه مکرمه

در چند ساعت فرصت باقیمانده در آخرین شب اقامت در مکه مکرمه ،ابتدا در اطراف کعبه ، در محل نزدیک محل توقف اتوبوسهای ایرانی (محبس الجن) رفته و برای آوردن آب زمزم به ایران،4 ظرف آب معدنی خالی 5/1لیتری رو از شیر های اونجا پرکردم.

شیرهای پر کردن آب زمزم در اطراف کعبه

دقایقی فرصتی پیش آمد تا از برج عظیم ساعت در ضلع جنوبی کعبه بازدید بعمل بیاوریم.برج بسیار بلندی که در بالای آن ساعت نصب شده و تقریبا از تمامی قسمتهای شهر قابل مشاهده است. در اطراف برج ساختمانهای بلند هتل و فروشگاههای بزرگ دیگری هم وجود دارد.

یکی از فروشگاههای طلا فروشی در اطراف برج ساعت مکه مکرمه

خانه معشوق. آخرین لحظات حضور در آخرین شب اقامت در مکه مکرمه وخداحافظی موقت با کعبه. تا عمری باقی باشد و انشاالله دیداری دیگر

بالاخره زمان تحویل کارت اتاق514 در مکه مکرمه فرارسید. ساعت 30/1 صبح دوشنبه 12 اسفند 92بعد از عبور از زیر قرآن کریم سوار اتوبوسمون در جلو هتل شدیم. حوالی ساعت 2 صبح، هتل محل اقامتمون در مکه مکرمه رو به سمت فرودگاه جده ترک کردیم. ساعت 4 صبح در فرودگاه جده بودیم و بعد از تحویل چمدونها و بردن آنها به قسمت بار و گرفتن کارت پرواز ،اقامه نماز صبح در فرودگاه و انتظار در سالن پرواز، ساعت 40/8 صبح هواپیمای سعودی، بدون تاخیر به طرف آسمان ایران صعود کرد و ساعت 30/12 ظهر به وقت ایران دربیرون سالن حجاج فرودگاه تبریز، دوباره در حلقه استقبال کنندگان گرفتار شدیم.

شکربسیارخداراکه به ایران عزیز حاجیان از حرم امن خدا آمده اند

بارالها بکن این حج وزیارت مقبول سعی مشکور که با حج بجا آمده اند

توصیه ها، پیشنهادها و انتقادهای سفر عمره مفرده

1- مدت سفر. مدت 10 روزه (5 روز مدینه و 5 روز مکه وعملا 9 شب) برای آنهایی که اولین بار به این سفر عارفانه مشرف می شوند، بسیار کم می باشد و توصیه می شود سازمان حج و زیارت بخاطر بهره مندی حداکثری از فیوضات معنوی این سفر، این مدت را حداقل به 14 روز افزایش دهد.

2- امکانات پزشکی. این امکانات در این دو شهر (مکه و مدینه) برای زائران، بسیارضعیف است . اولا یک درمانگاه با یک پزشک و یک داروفروش که در ضمن تزریقاتی هم می باشد، در هر شهر در یکی از هتلها وجود دارد. ثانیا : بایستی بطور مخفیانه به درمانگاه مراجعه کنیم تا ماموران سعودی متوجه نشوند.ثالثا:اقلام دارویی در درمانگاهها بسیار کم میباشد بطوریکه دز کامل داروهای آنتی بیوتیکی تجویز نمی شود.بنا براین توصیه می کنم حتما داروهای مورد نیاز را همراه خود داشته باشید.

3- امکانات هتل. کیفیت و امکانات هتل ما در مکه و مدینه کمی بالاتر از مسافرخانه های خودمون بود.نظافت اتاقها هر روز انجام نمی گرفت و اگر شانس با شما همراه باشه در طول اقامت 5 روزه در هر شهر،تنهایکبار.هتل ما در مدینه بسیار قدیمی و کهنه بود و به تبع آن مشکلات خاص خودشو داشت ازجمله : گرفتگی فاضلاب حمام ، عدم کارکرد صحیح کولرها ، کثیفی پرده ها و پنجره ها وعدم باز و بسته شدن اونهاو...

4- وعده های غذایی. با آنکه در اطلاعیه نصب شده درلابی هتل قید شده بود که سه وعده غذائی از نظر کیفیت مورد تائید کارشناسان تغذیه می باشد ، ولی تنها چیزی که رعایت نشده بود، کیفیت غذاها از نظر مواد مغذی بود. با توجه به اینکه من مختصری اطلاعات تغذیه ای دارم ، به موارد ذیل اشاره می کنم: 1-نانها همه لواش و باکت بودند و فاقد سبوس، که از ضعیفترین نانها از نظر تغذیه ای می باشند. ضمناهمه تولید چند روز قبل و بیات و داخل نایلون بود و از نان تازه حداقل در وعده صبحانه خبری نبود.2-صبحانه از تنوع لازم برخوردار نبود و اکثرا شامل پنیر پاستوریزه پرچرب کاله( که کاملا از نظر تغذیه ای مضره) ، کره پاستوریزه(که باز هم پرچرب و مضر)، مربا یا عسل در بسته های کوچک و ایرانی که تنوع لازم رو نداشت. چائی در فلاکسهای کوچک روی میز که اصلا طعم و مزه چائی تازه دم رو نداشت وکلا باعث می شد رغبت لازم نسبت به صرف صبحانه که اصلی ترین وعده غذائی است از بین بره.3-در وعده های ناهار و شام قسمت عمده غذا شامل نان و برنج هندی بود.( نشاسته محض بدون طعم و بوی خوش برنج ایرانی) که مخصوصا در وعده شام مصرف نشاسته کاملا اشتباه می باشد.خورشت این غذاها اکثرا خورشتهای محلی ایرانی بود که حاوی روغن زیاد و از کیفیت و عطر و طعم خوبی برخوردار نبود.4- با توجه به تاکید مکرر متخصصین تغذیه به مصرف میوه و سبزی متاسفانه بجز در چندوعده آنهم بصورت محدود و خیلی کم، جای سالاد و سبزی فراوان در وعده های غذایی خالی بود.5- بهتر بود بجای نوشابه، که کاملا مضر می باشد، از آب میوه یا دوغ استفاده می شد. به نظر می رسید که در برنامه تغذیه زوار، تنها به کمیت(شکم پر بودن) و قیمت تمام شده (حداقل قیمت ) توجه بیشتری شده بود تا به کیفیت غذاها.

5- مدیریت کاروان. با آنکه مدیر کاروان ما پیرمرد با تجربه و صاحب نامی بود و بنا به ادعای خودش حدود 40 سالی بود که وظیفه مدیریت کاروانهای حج رو برعهده داشت و بیش از 100 بار به حج مشرف شده بود، ولی متاسفانه در پاره ای از موارد ضعیف عمل می کرد و از آنجایی که من خودم تورلیدر می باشم به چند مورد ذیل اشاره می کنم:1-عدم قاطعیت و ضعف مدیریت . در زیارت دوره مدینه ، با آنکه اتوبوسها ساعت 30/7 صبح جلو هتل آماده حرکت بودند و طبق برنامه از پیش تنظیم شده آنها که با اطلاع کامل مدیر کاروان بود که ساعت 12 ظهر رانندگان عرب اتوبوسها وقتشون به اتمام می رسد ومیبایستی زوار رو به هتل بر گردانند، ساعت 40/8 صبح هنوز اتوبوسها از جلو هتل حرکت نکرده بودند و این عامل باعث شد تا در بازدید از مسجد قبا ساعت 50/11 ظهرکه به مسجد رسیدیم ،بدون اطلاع زوار از پایان ساعت کاری رانندگان در ساعت 12 ظهر ، اتوبوسها بدون سوار کردن زوار با وسایلی که خریداری کرده و داخل اتوبوس گذاشته بودند، اتوبوسها حرکت کردند و عده کثیری از مسافران از اتوبوس جا ماندند که باعث ناراحتی همه زوار شد.2-عدم توجیه وظایف خود ،معاون و روحانی کاروان به زوار. بطوریکه دو گانگی در رفتار زوار وگاها درگیریهای لفظی بین روحانی و مدیر کاروان رو باعث شده بود. زوار سوالاتی که مربوط به روحانی بود از مدیر کاروان و بالعکس می پرسیدند.3-عدم برنامه ریزی و زمانبندی مناسب ، باعث بلاتکلیفی و فوت وقت شده بود بطوریکه در زیارت دوره مکه مکرمه ،فرصت لازم جهت بازدید از جبل الرحمه و در زیارت مدینه، کوه احد داده نشد و زمانبندی نادرست، باعث عدم بازدید از منا و جمرات گردید.4-طبق برنامه هتلها باتوجه به عدم ورود عوامل نظافتی (که اکثرا غیر ایرانی بودند) و به دلیل مسائل امنیتی و ناموسی یکبارنظافت اتاقها در طی 5 روز که می بایستی با حضورمدیر یا معاون کاروان انجام می گرفت ، متاسفانه بعلت سهل انگاری یا عدم آشنایی به وظایف خود، یکبار نظافت اتاقها هم انجام نگرفت و سایر ضعفهای ریز و درشت دیگر، پیشنهاد می گردد که سازمان حج و زیارت از افراد مومن و خوش اخلاق آموزش دیده به فن تورلیدری ، با تجربه کافی ،مسلط به زبان عربی و جوان، بعنوان مدیر کاروان استفاده کند.

6- هوای مدینه منوره و مکه مکرمه در این ماه (اسفند ماه) بسیار عالی بود بطوریکه هوای مدینه حداقل 16 و حداکثر 28 درجه بالای صفر و هوای مکه حدود 5 درجه ای گرمتر از مدینه بود و بعد از تجربه دمای فوق العاده سرد 25- تبریز این دما واقعا برای ما خوش آیند بود .

7- باتوجه به مدت بسیار اندک 10 روزه اقامت در مدینه منوره و مکه مکرمه ، توصیه می کنم که بیشتر وقت خودتون رو با حضور در مسجدالنبی و مسجدالحرام به نماز(بخصوص نمازهای جماعت) ، دعا ، نیایش، قرائت قرآن مجید با بینش و آگاهی ازمعنی و مفهوم آن( نه فقط قرائت صرف بدون متوجه شدن معانی) و حتی حضور صرف و نگاه کردن به گنبد خضرا و خانه خدا و تفکر در نظام هستی که ثواب زیادی برای آن در احادیث وارد شده است ، بگذرانید و اگر دقایقی جهت رفع خستگی وتفنن پیدا کردید، از یکی از بازارها در مدینه و یا در مکه که معمولا وسایل نقلیه ای همواره جلو هتلها وجود دارد که بطور مجانی به آنها می برند(البته سایر بازارها هم وجود دارد که یا جنسهای آنها شبیه به هم بوده و تنها وقت تلف کردن است و یا فروشگاههای مارکدار که قیمت آنها فوق العاده گران است و ارزش صرف وقت و خرید بعنوان سوغات ندارد) و یا از بازارها و دستفروشهای دور حرم، سوغاتی هایی که بیشتر ارزش معنوی داشته باشند ،مانند سجاده های بسیار زیبا و نسبتاارزان قیمت تنها بعنوان سوغاتی برای افراد فامیل و دوستان و آشنایان ،خرید نمائید که در احادیث هم آمده است که خرید سوغاتی هرچند ارزان قیمت،حتی اگر یک تکه سنگ هم باشد، یکی از اعمال زیارت محسوب می شود.البته خرید سجاده که به همراه خودتان با آن طواف کرده و رویش در کنار بیت الله الحرام نماز گذارده باشید ویا آوردن آب زمزم از نظر معنوی وروحی باعث آرامش و شفای مریضها و همچنین عطر و تسبیح، بوی معنویت و حال و هوای دیگری دارد و الا به نظر من کشورهای دیگر از جمله ترکیه ویا تایلند بهترین محل جهت خریدعالیترین انواع پوشاک با قیمتهای بسیار مناسب می باشند.

8- توصیه می کنم فقط با خود دلار یا یورو ببرید واز بردن پول ایرانی خودداری کنید. هرچند فروشگاهها پول ما رو هم قبول می کنند ولی چون هر ریال سعودی با احتساب دلار 3000 تومانی معادل 800 تومان ماست ، فروشنده ها 1 ریال سعودی روبا 1000 تومان ما برابر میدانند.وبهتر است بعد از خرید ابتدا دلار یا یورو به فروشنده بدهید ومابقی دلارتان را از فروشنده بصورت ریال سعودی اخذ کنید . چون نرخ برابری دلار با ریال سعودی در صرافیهای عربستان به ازائ هر 100دلار 373 ریال و لی در فروشگاهها 375 ریال محاسبه می شود.

9- قیمت اعلام شده سفر. قیمتی که برای این سفر 10 روزه(از 2 تا 12 اسفند1392) از سوی سازمان حج و زیارت برای هر نفر بزرگسال اعلام و اخذ گردید، به ازائ هر نفر بیش از 2500000 تومان بود و با توجه به اینکه مبلغ 500000 تومان از 6 سال پیش دریافت نموده و در بانک ملت سپرده گذاری کرده بودند(در اون زمان یعنی سال 86 ،هزینه سفر 14 روزه حج عمره، 500هزار تومان بود) و در جواب این سوال که چرا پول بیشتری از زوار دریافت می کنید؟می گویند چون دلار گران شده و اکثر هزینه های ما به دلار است.حال سوال اینست که چرا با اینکه خودتان اذعان می دارید هزینه ها به دلار است (در حالی که واقعیت دقیقا اینطور نیست)پول ما را به ریال در بانک نگه داشته بودید و به دلار تبدیل نکردید؟و آیا تاوان ثبت نام بیش از حد و انجام قرعه کشی و افتادن قرعه در اولویت 299 از 300 را و مابه التفاوت کلان این مبلغ را چرا زائر باید از جیب خود پرداخت نماید؟ حتی بادرنظر گرفتن همین مبلغ(2500000 تومان) با محاسبات اینجانب کل هزینه این سفر به ازائ هر نفر حداکثر 1500000 تومان

می شود که باز حدود یک میلیون تومان از هر نفر اضافه دریافت شده است که طبق برآورد اینجانب کل هزینه ها به شرح ذیل است:1-هزینه رفت و برگشت هوایی تبریز-مدینه و بالعکس جده- تبریز با هواپیمای چارتر سعودی(با کیفیت بسیار پائین) که بصورت سالانه و با پرداخت یکجای مبلغ آن فوق العاده ارزان تمام می شود(که 100 رحمت به هواپیمایی ماهان خودمان) حداکثر600 هزارتومان2-اقامت 10شب(عملا 9 شب) در هتل، در مکه و مدینه که سازمان حج و زیارت بطور سالانه و یکجا محاسبه کرده و با تخفیف کلی اجاره می کند ،حداکثر 400 هزار تومان.3-هزینه غذا که موادخام آن اکثرا از ایران حمل شده و بصورت کلی خرید شده و با کیفیتی که قبلا اشاره شد، حداکثر200هزار تومان4-ترانسفر و سرویسهای حمل و نقل زمینی در مکه و مدینه جمعا 200هزار تومان5- سایر هزینه ها( شامل :آموزش،درمانگاه،مدیر ،معاون و روحانی کاروان و سایر هزینه های خرد) جمعا 100 هزار تومان. جمع:15 میلیون ریال.با توجه به آمار سازمان حج و زیارت در سال 1392، 850000 نفر به حج عمره مشرف شده

اند یعنی درآمد خالص تنها از محل حج عمره 850میلیارد تومان. جا دارد این سازمان جهت تنویر افکارعمومی علت اضافه دریافت حدود یک میلیون تومان از هر نفر و محل هزینه کرد آنرا به اطلاع مردم برساند که انشاالله جای هیچگونه شک و شبهه ای باقی نماند . به نظر می رسد سازمان حج و زیارت از درآمدهای کلان خود که بصورت ثبت نام برای حج عمره ،تمتع و عتبات انجام میدهد ویا در سالهای قبل داده است،بجای سرمایه گذاریهای اقتصادی که باعث رونق اقتصادی کشور و کاهش تورم و رکود در جامعه و کسب در آمد های حلال برای خود سازمان گشته و به طبع آن کاهش هزینه های حج و عتبات و پرداخت سوبسید برای زائرین و هموطنان مومن وعزیز کشورمان که اکثرا کم سواد و از قشر محروم جامعه هستند ودر آرزوی چنین سفرهایی سالها در نوبت مانده و لحظه شماری می کنند، ساده ترین راه و آنهم دریافت پول اضافه از مردم را برگزیده است و بیشتر از خود کشور عربستان این سازمان حج و زیارت کشور خودمان است که از جیب مردم فقیر و بیچاره خودش ، در آمد های چندین میلیاردی در سال از محل اعزامهای حج تمتع ،عمره و عتبات بدست می آورد.

10- همانطور که در متن سفرنامه نیز اشاره گردید، سازمان حج و زیارت برای عمره مفرده ، 9 کلاس آموزشی برای زائران در نظر گرفته است .بیشتر مطالب ارائه شده در مدت75 دقیقه ای هر یک از این کلاسها توسط روحانی محترم، به ذکر داستان ، ذکر مصیبت وبعضی مسائل حاشیه ای می گذرد و کمتر به اصل فلسفه حج ومسائل مربوط به آن پرداخته شده و بصورت مختصر، اعمال ظاهری حج توضیح داده می شود.بطوریکه بنده با چشم خودم مشاهده کردم ،علی رغم توضیحات اعمال حج ، باز افرادی بودند که این اعمال رو بطور صحیح بلد نبودند انجام دهند و درد آور تر از آن زائرین مسنی که بطور صحیح قادر به خواندن نماز نبودند و دنبال زائرین دیگری که نماز خوندنشون صحیح بود ، می گشتند ، ولی در هنگام ذکر مصیبت چنان اشک از چشمانشان جاری می شد که انسان فکر می کرد که واقعا آشنا به کلیه مسائل اسلام و اعمال آن می باشند.جا دارد سازمان محترم حج و زیارت یا سایر نهادهائی که وظیفه دارند، در اولویت اول به رسالت واقعی خودشون ، که همانا آموزش صحیح احکام اسلامی است ، بپردازند . در خاتمه برای همه مومنین و مومنات مسلمان ،آرزوی قبولی اعمال حج ، و رضایت پروردگار از آنها را خواهانم.

نویسنده : فرشاد شفیعی شهیدلو