در حالی که دنیا همچنان با تلاطم سویه دلتای کرونا درگیر است و دنبال راه نجات می‌گردد و در عین حال واکسن‌های کرونا مسیرهای سفر را دوباره هموار می‌کنند، خبر از بیماری کشنده و شیوعش می‌رسد. با تجربه قرنطینه‌ها و ترسی که ویروس کرونا با خودش آورد، دیگر هر زمان نام پراکنش بیماری جدیدی به گوشمان می‌خورد، آوار برنامه‌ها و آرزوها روی سرمان خراب میشود، سفرهایی که انتظارش را می‌کشیدیم، دورهمی‌هایی که دو سال ترکشان کردیم و هزاران ماجرای دیگر.
امّا پیش از اینکه وحشت کنیم و وارد تونل افسردگی و غم شویم، بهتر است کمی درباره آن بیماری بدانیم، شاید آن طور که به نظر می‌رسد وحشتناک نباشد یا شیوعش به پای کرونا نرسد. به هر حال در کنار اخبار واقعی، همیشه بازار شایعات هم داغ است و از میان شایعات ناموثق ممکن است مطالب ترسناکی بخوانید که واقعیت نداشته باشند! بنابراین، در این مطلب سعی کردیم با استفاده از سایت‌های معتبر علمی و خبری، درباره بیماری قارچ سیاه هندی که این روزها می‌شنویم، مطالبی ارائه کنیم.
در ادامه درباره این موضوعات صحبت می‌کنیم:
چرا نام این بیماری، قارچ سیاه هندی است؟
مسری بودن و میزان کشندگی بیماری قارچ سیاه هندی
ماجرای بیماری قارچ سیاه در ایران و بیماران کرونایی
قارچ سیاه هندی چیست؟
به گفته CDC، موکورمیکوزیس یا همان قارچ سیاه، قبلا با عنوان زیگومایکوز شناخته میشد و نوعی عفونت قارچی جدی امّا نادر است. این بیماری توسط گروهی از کپک‌ها به نام موکورمایست ایجاد می‌شوند و از راه تنفس اسپورهای قارچی، وارد ریه و سینوس افراد می‌شوند. البته از راه آسیب‌های پوستی مثل بریدگی، سوختگی و از این قبیل هم می‌تواند ایجاد شود. در حال حاضر، چون بیمارانی مبتلا به قارچ سیاه در هند شناسایی شدند که به کوید 19 هم مبتلا بوده‌اند، بحث قارچ سیاه در کنار کرونا بسیار مطرح شده که علت آن را خواهیم گفت.
این بیماری به سرعت در بدن منتشر میشود و به بینی، چشم‌ها، فک و مغز انسان حمله می‌کند. بیماران نیازمند عمل جراحی فوری هستند در غیر این صورت با نقص عضو یا مرگ مواجه می‌شوند.
چرا نام این بیماری، قارچ سیاه هندی است؟
علت نام‌گذاری این بیماری به قارچ سیاه به دلیل لکه سیاهی است که روی بینی بیماران ایجاد میشود. اضافه کردن واژه هندی به نام این بیماری هم به دلیل شیوع و مرگ و میر بیشترش در هند است. گفته شده یکی از دلایلی که در هند شایع شده این است که بسیاری افراد معاینات سالانه را جدی نمی‌گیرند و نمی‌فهمند مبتلا به دیابت هستند و مبتلایان به دیابت از جامعه هدف این بیماری است! در کل تأخیر در درمان در هند، باعث شیوع و وخامت بیشتر آن میشود.
از این موارد که بگذریم، جغرافیای هند هم در رشد بیشتر این بیماری تاثیرگذار است؛ از این جهت که هند آب و هوای مرطوب و نسبتا گرمی دارد که کاملا مساعد برای رشد قارچ‌ها مخصوصا قارچ سیاه است.
در حال حاضر، علاوه بر هند در مصر نیز چندین مورد از ابتلا به قارچ سیاه مشاهده شده است اما مقامات این کشور می‌گویند بیماران در حال درمان هستند. در آمریکای جنوبی هم، جامعه بیماریهای عفونی شیلی از شناسایی یک مورد ابتلا به بیماری قارچ سیاه در این کشور خبر داده است. در کشور اوروگوئه یکی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین نیز یک مورد از ابتلا به این بیماری گزارش شده است. بنابراین، این بیماری در کشورهای دیگر هم دیده شده است.
دلایل ابتلا به قارچ سیاه هندی
امّا حالا که بیشتر با این بیماری آشنا شدیم، مهم است بدانیم راه‌های ابتلای آن چیست که تا جای ممکن پیشگیری کنیم. همانطور که پیشتر گفتیم، این بیماری از راه تنفس یا آسیب روی پوست وارد بدن میشود و این هم نیاز به دو فاکتور مهم دارد: یکی اینکه در معرض این قارچ‌ها قرار بگیرید و دیگر اینکه بدنتان میزبان خوبی برای این قارچ‌ها باشد. حالا این دو مورد را با هم بررسی می‌کنیم.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای عفونی آمریکا می‌گوید این قارچ‌های سیاه در کپک و مواد آلی پوسیده در خاک زندگی می‌کنند، مکان‌های تاریک، گرم و مرطوبی که برای رشد قارچ‌ها مطلوب هستند. بنابراین، چنین محیطی قادر به انتقال قار سیاه به انسان است.
- قارچ سیاه هندی روی افرادی خطرناک است که دیابت، نقص شدید ایمنی و سیستم دفاعی بسیار ضعیفی دارند. بنابراین، چون بیماران بعد از ابتلا به کرونا بدنشان بسیار ضعیف میشود و داروهای مخصوصی استفاده می‌کنند، در معرض این بیماری قرار گرفته‌اند وگرنه هر کس که در معرض قارچ‌ها قرار بگیرد مبتلا نخواهد شد.
گفته شده این بیماری مثل کرونا مسری نیست که به صورت فرد به فرد منتقل شود، بلکه دو شرط بالا، لازمه ابتلای افراد است. بنابراین، بیماری قارچ سیاه هندی گر چه خطرناک است و نیاز به مراقبت دارد، شاید به اندازه کرونا نگران کننده نباشد.
علائم قارچ سیاه هندی
قارچ سیاه هندی هم مثل هر بیماری دیگری علائمی دارد که با بروز آنها پزشکان متوجه بیماری می‌شوند. البته لازم است بدانیم که این علائم ممکن است در هر بیماری دیگری هم وجود داشته باشد؛ بنابراین به محض بروز آنها نترسید، نسبت به آن آگاه باشید و با پزشک متخصص مشورت کنید.
علائم این بیماری بستگی به این دارد که قارچ کدام بخش را درگیر کرده باشد و شروع به رشد کند. در زیر با توجه به هر قسمت علائم بیماری را مطرح کرده‌ایم.
علائم درگیری قارچ سیاه هندی در سینوس و مغز
تورم یک طرفه صورت سردرد
گرفتگی بینی یا سینوس
ضایعات سیاه روی بینی یا بالای دهان که به سرعت شدیدتر می‌شوند
تب
علائم درگیری قارچ سیاه هندی در ریه
تب
سرفه کردن
درد قفسه سینه
تنگی نفس
علائم درگیری قارچ سیاه هندی روی پوست
ممکن است شبیه تاول یا زخم باشد و ناحیه آلوده سیاه شود
درد
گرما
قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم
علائم درگیری قارچ سیاه هندی در دستگاه گوارش
درد شکم
تهوع و استفراغ
خونریزی دستگاه گوارش
بنابراین علائم بیماری قارچ سیاه هندی متعدد است و بستگی به بخشی از بدن دارد که درگیر بیماری میشود. امّا لازم است به آن توجه شود چرا که بیماری بسیار خطرناکی است و فرد را حتّی ممکن است به کما و مرگ بکشاند.
ارتباط قارچ سیاه هندی و کرونا
قارچ سیاه هندی، مورد نوظهوری نیست و پیشتر هم وجود داشته امّا با اوج گرفتن بیماری کرونا، شاهد افزایش مبتلایان به قارچ سیاه به خصوص در هند هستیم. برای بسیاری این سوال پیش آمده که آیا ارتباطی بین این دو بیماری هست؟ چه چیزی باعث شده با افزایش بیماران کرونایی، مبتلایان قارچ سیاه هم افزایش پیدا کنند؟
در واقع، این دو بیماری از نظر ابتلا به یکدیگر ربط ندارند بلکه ارتباط آنها به ضعف سیستم ایمنی بدن بیماران و روش درمان مربوط میشود. به عبارتی دیگر، گفتیم افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم در معرض قارچ سیاه قرار می‌گیرند و می‌دانیم که بیماران کرونایی بعد از بهبودشان، همچنان دچار ضعف سیستم ایمنی هستند؛ بنابراین می‌توانند مستعد ابتلا به قارچ سیاه باشند. از طرفی گفته شده بعضی درمان‌ها مثل داروهایی که واکنش سیستم دفاعی را سرکوب می‌کند و حتّی دستگاه رطوبت ساز اکسیژن که به بیماران کرونایی وصل میشود، شرایط را برای ابتلای افراد به قارچ سیاه فراهم می‌کند.
البته هنوز پژوهش‌ها در این موارد کامل نشده که بتوانیم دقیق در این باره صحبت کنیم. گفته شده درباره بیماران کرونایی هم بیشتر افرادی که دیابت هم همراه کرونا دارند، به قارچ سیاه مبتلا شده‌اند و هنوز نمی‌دانیم چقدر امکان ابتلای بیمارانی کرونایی دیگر که دیابت و بیماری نقص سیستم ایمنی ندارند، وجود دارد. بنابراین، ارتباط کرونا و قارچ سیاه هندی به جهت وضعیت بیمار و مسیر درمان ربط دارد و این عوامل باعث شده با افزایش بیماران کرونایی، قارچ سیاه هندی هم افزایش دهد.
مسری بودن و میزان کشندگی بیماری قارچ سیاه هندی
همانطور که پیشتر توضیح دادیم، این بیماری از راه فرد به فرد منتقل نمی‌شود و مسری نیست، بنابراین به اندازه کرونا سرایت پیدا نمی‌کند و شرایط خاصی می‌طلبد. امّا در همین شرایط هم در دنیا و مخصوصا هند، مبتلایان و آمار کشته‌هایش در حال افزایش است و باعث نگرانی شده است.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای عفونی آمریکا، نرخ مرگ و میر ابتلا به این عفونت را ۵۴ درصد اعلام کرده که رقمی هشدار دهنده است. مقامات دولتی هند می‌گویند، تاکنون بیش از 9000 نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند و به همین دلیل داروی آن، کمیاب شده است. رسانه‌های محلی هند همچنین اعلام کرده‌اند تاکنون ۲۵۰ نفر به دلیل این بیماری قربانی می‌گیرد!
آنچه درباره این بیماری خطرناک و نگران کننده است، پیشروی سریع و مرگبار آن است که اگر بیمار به سرعت مداوا نشود، عفونت پیش می‌رود، حتّی ممکن است پزشکان ناچار شوند برای جدا کردن بافت مرده، چشم بیمار را تخلیه کنند و در نهایت هم ممکن است بیمار را به کام مرگ بکشاند.
پیشگیری از قارچ سیاه هندی
با آگاهی از جریان این بیماری خطرناک ممکن است حس کنید دیگر راه چاره‌ای نیست امّا مهمترین کاری که می‌توانیم بکنیم مثل هر بیماری دیگر، پیشگیری است. با پیشگیری و نیوفتادن در دام بیماری در امان می‌مانیم. مخصوصا اگر اهل سفر هستید، پیشگیری نقش مهمتری بازی می‌کند چون ممکن است به مناطقی سفر کنید که مستعد قارچ‌های سیاه باشند. موارد زیر توصیه‌های CDC برای پیشگیری از این بیماری است. البته پیش از اعلام راه‌های پیشگیری توضیح داده که هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد و راه‌های صدردصدی پیشگیری مشخص نیستند امّا بهتر است موارد زیر را انجام دهید:
سعی کنید از مناطقی با گرد و غبار زیاد مانند محل ساخت و ساز و حفاری دوری کنید. اگر هم نمی‌توانید از این مناطق دوری کنید، هنگام حضور در آنجا از ماسک تنفسی N95 استفاده کنید.
پس از طوفان و بلایای طبیعی از تماس مستقیم با سیلاب و ساختمان‌هایی که با آب آسیب دیده‌اند، خودداری کنید.
از فعالیت‌هایی که شامل تماس نزدیک با خاک یا گرد و غبار است، دوری کنید؛ مانند کار در حیاط یا باغبانی. اگر در معرض این موارد قرار گرفتید، هنگام انجام فعالیت‌های بیرونی مانند باغبانی، کار در حیاط یا بازدید از مناطق جنگلی، کفش، شلوار بلند و پیراهن آستین بلند بپوشید.
هنگام دست زدن به موادی مانند خاک، خزه یا کود، دستکش بپوشید.
برای کاهش احتمال ایجاد عفونت پوستی، زخم یا آسیب پوستی‌تان را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید، به ویژه اگر در معرض خاک یا گرد و غبار قرار گرفته باشند.
لازم است اگر جزو گروه‌های حساس قارچ سیاه محسوب می‌شوید، این موارد را جدی بگیرید، مخصوصا اگر به مناطقی مثل هند سفر می‌کنید که قارچ‌های سیاه در آن رشد زیادی دارد.
ماجرای بیماری قارچ سیاه در ایران و بیماران کرونایی
از این موارد که بگذریم، این روزها در کنار آمارهای مهارنشدنی کرونا در ایران، خبر ابتلای قارچ سیاه هندی هم به گوش می‌خورد. به نظر می‌رسد در ایران هم موارد مبتلا به این بیماری پیدا شده است. گفته شده چند نفری به علت این بیماری در بیمارستان لقمان تهران بستری شده‌اند. البته پزشکان اعلام کرده‌اند که جای نگرانی نیست و سال گذشته هم تعداد بسیار کمی به این بیماری در ایران مبتلا شدند.
با توجه به توضیحاتی که پیشتر داده شد، لازم است خودمان را رصد کنیم و در کنار توجه به موارد ابتلای کرونا، از قارچ سیاه هندی هم غافل نشویم. به هر حال، بیماری کرونا باعث شده که قارچ سیاه هندی هم مجال پیدا کند تا افراد بیشتری را مبتلا کند.
سخن آخر
همه آنچه گفتیم، اطلاعات کلی درباره جنبه‌های مختلف بیماری قارچ سیاه هندی بود که در این روزهای سیاه کرونایی، بسیاری را نگران کرده که نکند این بیماری هم بار درد و غم دیگری روی زخم‌های جوش نخورده کرونایی باشد! امّا آنچه از اخبار و نظرات متخصصان برمی‌آید، حداقل فعلا این بیماری جای نگرانی ندارد زیرا مسری نیست و فقط نیاز به خودمراقبتی و توجه دارد.
لازم است گروه‌های حساس این بیماری مراقب باشند و بر اساس توصیه‌های CDC از ابتلا به آن پیشگیری کنند. امّا اگر هم فردی به این بیماری دچار شد، دیگر آخر دنیا نیست و به موقع مراجعه کند بهبود پیدا می‌کند. بنابراین، پیش از اینکه وحشت کنید و کاملا ناامید شوید، مراقب خود و اطرافیانتان باشید و از شایعاتی که درباره این بیماری مطرح میشود دوری کنید.
تألیف: لست سکند
منبع: ایمنا، ایرنا، CDC، euronews، اقتصاد آنلاین
