وسعت رشته کوه آلپ و قرارگیری آن در کشورهای مختلف موجب شده است توصیف زیباییهایش دشوار باشد. زمانی که نقشه رشته کوه آلپ را مشاهده میکنید، اهمیت آن در نقاط مختلف اروپا برای شما آشکارتر میشود. در این مطلب از لستسکند با دنیایی از اطلاعات عمومی، حقایق جالب و دانستنیها درباره آلپ آشنا میشوید.
کوه آلپ در کدام کشور است؟
کوه آلپ، بهقدری بزرگ است که از چندین کشور عبور میکند. هشت کشور در اروپای مرکزی به کشورهای آلپی معروف هستند که شامل اتریش، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لیختنشتاین، اسلوونی، موناکو و سوئیس میشوند و از میان آنها سه کشور سوئیس، ایتالیا و فرانسه بیشترین وسعت آلپ را به خود اختصاص دادهاند؛ بنابراین اگر با تور اروپا به این کشورها سفر کنید، میتوانید بخشهای مختلفی از کوه آلپ را ببینید.
محدوده رشته کوه آلپ روی نقشه
وسعت آلپ در کشورها
رشته کوه آلپ آلمان، در مقایسه با دیگر کشورهای اروپا وسعت کمتری دارد. علاوهبر کشورهای آلپی، بخشی از کشورهای بوسنی و هرزگوین، آلبانی، سیبری، مونتهنگرو و منطقه بالکان، جزو ارتفاعات آلپ هستند. درصد وسعت قرارگیری آلپ در کشورهای مختلف عبارت است از:
- ایتالیا: 27.3 درصد از رشته کوه آلپ
- فرانسه: 21.4 درصد از رشته کوه آلپ
- سوئیس: حدود 13.2 درصد از رشته کوه آلپ
- اتریش: 7 درصد از رشته کوه آلپ
- آلمان: 5.8 درصد از رشته کوه آلپ
- اسلوونی: 3.5 درصد از رشته کوه آلپ
رشته کوه آلپ کجاست؟
اگر میخواهید بدانید رشته کوه آلپ کجاست، باید به بخش جنوبی و مرکزی نقشه اروپا توجه کنید. این رشته کوه با طول 1200 کیلومتر، از شمال دریای مدیترانه در نزدیکی کشور موناکو در جنوب فرانسه تا سوئیس ادامه دارد. نقشه رشته کوه آلپ بیانگر وسعت 207 هزار کیلومتر مربعی آن است. بیشترین عرض رشته کوه آلپ، 250 کیلومتر است که بین ایتالیا و جنوب آلمان دیده میشود. آلپ، یک رشته کوه ناپیوسته است؛ به عبارت دیگر، این رشتهکوه از قله و درههایی تشکیل میشود که در ارتفاع و عمق با یکدیگر متفاوت هستند. بهطور کلی رشته کوه آلپ به سه بخش مرکزی، شرقی و غربی تقسیم میشود که در ادامه، با جزئیات مربوط به هر بخش آشنا میشوید.
رشته کوه آلپ شرقی
بخش شرقی کوه آلپ، در کشورهای آلمان، اتریش، ایتالیا و اسلوونی قرار دارد و مناطق معروفی همچون باوارین آلپ، آلپ کارنیک، آلپ دیناری، آلپ دولومیت و جولیان آلپ را تشکیل میدهد. وسعت این بخش از آلپ، به 130 هزار کیلومتر مربع میرسد و کوه پیز بوئین مرتفعترین نقطه در آن است.
رشته کوه آلپ مرکزی
رشته کوه آلپ مرکزی از گذرگاه بزرگ سنت برنارد و مرزهای بین سوئیس و ایتالیا تا گذرگاه اسپلوگن ادامه دارد. در این بخش از آلپ، قلههای مهمی همچون ماترهورن و ویشورن قرار دارند. از دریاچههای مهم این بخش هم میتوانیم به دریاچه ماجیوره و دریاچه کومو اشاره کنیم.
رشته کوه آلپ غربی
بخش غربی رشته کوه آلپ شامل آلپ فرانسه و شمالغربی ایتالیا میشود و تا دریاچه ژنو و دره رون در سوئیس ادامه دارد. این رشتهکوه شامل سنگ آهکهای آلپ دریایی در نزدیکی دریای مدیترانه، بریدگیهای عمیق فرانسه و انواع یخچال و قله بلورین در آلپ میشود. مون بلان که بلندترین قله آلپ است در رشته کوه آلپ غربی قرار دارد.
جاهای دیدنی ایتالیا؛ از تاریخ تا طبیعت
رشته کوه آلپ جنوبی در اروپا نیست!
شاید برای اولین بار با شنیدن عبارت فریبنده رشته کوه آلپ جنوبی، به یاد قاره اروپا بیفتید؛ اما باید بدانید که رشته کوه آلپ جنوبی در اروپا نیست و در حقیقت بخشی از قاره اقیانوسیه است. ازآنجاییکه قاره استرالیا و جزیره نیوزلند توسط اروپاییها کشف شد، بخشهای زیادی از آن به نامهای اروپایی شهرت دارد. رشته کوه آلپ جنوبی زنجیرهای است که بیشتر طول جزیره جنوبی نیوزلند را تشکیل میدهد و در بخش غربی این جزیره به بیشترین ارتفاع خود میرسد. اگرچه بخشهای کوچک این منطقه به نامهای مختلفی شناخته میشوند، اما به کل این منطقه، رشته کوه آلپ جنوبی میگویند. طول این رشته کوه به 500 کیلومتر میرسد که شامل مرتفعترین نقطه نیوزلند، یعنی کوه کوک میشود.
معروف ترین کوه های آلپ
آلپ، رشته کوه بزرگی است که شامل کوههای مشهوری میشود و از کشورهای بسیاری عبور میکند. در این قسمت از مطلب، با معروفترین و بلندترین کوه های آلپ و ویژگیهای منحصربهفردشان آشنا میشوید.
بلندترین قله رشته کوه آلپ؛ مون بلان (Mont Blanc)
«مون بلان» بلندترین قله رشته کوه آلپ است. این قله، بلندترین قله اروپا هم محسوب میشود و ارتفاع آن به بیش از 4800 متر میرسد. این قله در آلپ فرانسه قرار دارد و از بهترین جاهای دیدنی فرانسه محسوب میشود. فاصله آن با مرزهای ایتالیا کم است و سالانه بیش از 20 هزار گردشگر به آن صعود میکنند. قله مون بلان، بزرگترین یخچال در فرانسه است که عمق آن به 200 متر میرسد. هنگام سفر با تور فرانسه میتوانید به تماشای این قسمت از آلپ بروید.
قله مونته روزا در آلپ (Monte Rosa)
«مونته روزا» چند قله دارد که بلندترین آنها حدود 4600 متر ارتفاع دارد. این قله، مرتفعترین نقطه در سوئیس است که در بخش شرقی آلپ پنین و مرز ایتالیا قرار گرفته است و دومین قله بلند این کشور محسوب میشود. این قله، با وجود مناظر زیبا، معمولاً خلوتتر از مون بلان است.
قله دام (Dom)
کوه «دام» یکی مرتفعترین قلههای اروپا محسوب میشود که فتح آن، سادهتر از سایر قلل است؛ زیرا مسیر این قله مستقیم است. این قله برای اولین بار در سال 1858 فتح شد و از قلل سوئیس محسوب میشود.
سوئیس و دانستنیهایی که غافلگیرتان میکند!
قله لیسکام (Lyskamm)
این قله 4500 متری در مرز سوئیس و ایتالیا قرار دارد. «لیسکام» بهدلیل بهمنهای خطرناک به آدمخوار مشهور است و قبل از سال 1861، کسی نتوانسته بود آن را فتح کند. کوهنوردان امروزی نیز با احتیاط زیاد و پیگیری مکرر وضعیت آبوهوایی از این کوه بالا میروند.
قله ویشورن (Weisshorn)
قله «ویشورن» در نزدیکی کوه ماترهورن قرار دارد. ارتفاع این قله، حدود 4500 متر است. زیبایی حیرتانگیز قله ویشورن به ماترهورن شباهت دارد، اما گردشگران چندانی از آن دیدن نمیکنند. زیرا بالا رفتن از آن به مهارت یخنوردی و صخرهنوردی نیاز دارد.
قله ماترهورن (Matterhorn)
اگر بهدنبال عکس کوه آلپ بگردید، بیشک یکی از اولین تصاویری که مشاهده میکنید قله ماترهورن است. هر ساله میلیونها گردشگر با تور سوئیس سفر میکنند تا از مناظر این کوه دیدن کنند؛ اما افرادی که هرساله موفق به فتح این قله میشوند، حدود 3 هزار نفر هستند. بهدلیل احتمال سقوط از صخره، باید با راهنمایانی که این کوه را بهخوبی میشناسند، هممسیر شوید.
آلپ در فرهنگ و تاریخ
سرزمینهای مرتفع و کوهستانهای سربهفلککشیده همواره در تاریخ، افسانهها، حماسهها و سایر موضوعهای فرهنگی جایگاهی ویژه داشتهاند. رشته کوه آلپ نیز مانند البرز و کوهستانهای مشرقزمین ماجراهای زیادی را در بر میگیرد. مردمی که قرنها در دامنههای این کوه به کشاورزی، دامپروری و شکار مشغول بودهاند، داستانهای زیادی را سینهبهسینه از این کوه نقل کردهاند که از آنها میتوانیم به داستانهایی عجیب درباره یخچالها و موجودات افسانهای این رشتهکوه اشاره کنیم.
وقایع و آثار تاریخی رشته کوه آلپ
برخی از اسناد تاریخی همچون 200 هزار نقاشی غارنشینان و بقایای خانههای سنگی در رشته کوه آلپ، حاکی از تاریخ زندگی 10 هزار ساله انسانها در این رشتهکوه است.
کشف مومیایی یک مرد یخی که او را اوتزی نامیدند. لباسهای او بیانگر زندگی اوتزی در جوامع کشاورز آلپ در 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح بوده است.
در دومین جنگ کارتاژ، ژنرال هانیبال با یک ارتش 46 هزار نفری از آلپ عبور کرد. این واقعه حدود 200 سال قبل از میلاد مسیح رخ داد.
رومیان باستان چندین استان کوچک را در محدوده آلپ ساختند که برخی از آنها به دوران نرو و برخی به قبلتر بازمیگردد. بهطور کلی کوههای آلپ در تاریخ رم باستان نقش زیادی را ایفا کردهاند.
در قرونوسطا، رقابت بسیاری بین دودمان ساوی، دودمان هابسبورگ و اسلوونی وجود داشت. کوه آلپ نقش مهمی در درگیری اینگروهها داشت.
کوههای آلپ یکی از مناطقی بود که در جنگهای ناپلئونی بسیار مطرح بود و پس از آن، سنگرگاههای بسیاری در مناطق مختلف آن ساخته شدند که آثار آن را امروز هم میتوان دید.
رشته کوه آلپ، همواره در آثار برجسته مربوط به جنگ جهانی دوم و تاریخ معاصر جهان مطرح بوده است.
رشته کوه آلپ و پیرنه در طول تاریخ بهعنوان مرزهای طبیعی در جنگها، نقش مهمی در جنگهای روم و فرانسه داشتهاند.
فرهنگ مردم آلپ
جمعیت مردم ساکن آلپ امروزه به 14 میلیون نفر میرسد و آمار نشان میدهد که در 150 سال گذشته، جمعیت تمدنهای این منطقه تقریباً دو برابر شده است. کشاورزی و جنگلداری، همواره بخش مهمی از فرهنگ مردم آلپ بوده است. مناطق آلپ، فرهنگ گوناگونی دارند. همچنین، ازآنجاییکه آلپ حدود 8 کشور را در بر میگیرد، تنوع و گوناگونی زبان و گویشهای مردم این مناطق، بسیار است. برخی دانستنیهای جالب درباره فرهنگ مردمان آلپ، عبارتاند از:
- بخش زیادی از فرهنگ مردمان آلپ، از زمان قرونوسطا دستنخورده باقی مانده است که از آنها میتوانیم به توانایی بقا در کوهستان از طریق استفاده از فنون نجاری و نانوایی اشاره کنیم.
- کشاورزی، یکی از حرفههای سنتی مهم در بین مردمان آلپ بوده است؛ اما امروزه با پیشرفت صنعت گردشگری کمرنگتر شده است. بااینحال، دامداری یکی از مهمترین مشاغل امروزی مردم کشورهای آلپ است.
- تولید پنیر، یکی از مهارتهای مردم آلپ است که ریشه باستانی دارد و امروزه با ماشینهای صنعتی انجام میشود.
- مناطق آلپ، فرهنگ معماری خاص خود را دارند. خانههای قدیمی کوههای آلپ از صخرههای این منطقه ساخته شدهاند. بهدلیل بارش چشمگیر برف و باران در این منطقه، سقف خانهها باید به اندازه کافی شیب داشته باشد.
- مناطق آلمانیزبان آلپ که از آنها میتوانیم به لیختنشتاین، اتریش و سوئیس اشاره کنیم، ریشههای عمیقی در فرهنگهای قومیتی آلپ دارند و مردم این مناطق از آنها محافظت میکنند.
- از لباسهای محلی خارجی در از مناطق آلپ میتوانیم به شلوارکهای مردانه و دامنهای زنانه اشاره کنیم.
- رشته کوه آلپ و پیرنه، مرزهای طبیعی اروپا هستند که بسیاری از اقوام را از هم جدا کردهاند. به همین دلیل، فرهنگ مردم در نقاط مختلف آلپ با هم تفاوت دارد.
دیدنیترین نقاط آلپ از نظر مسافران
ارتباط آلپ و هیمالیا
عدهای رشته کوه آلپ را دنبالهای از هیمالیا میدانند و از عبارتهایی همچون آلپ هیمالیا استفاده میکنند. اگر به نقشه جهان دقت کنید، خواهید دید که رشته کوه آلپ و هیمالیا فاصله زیادی از هم دارند؛ اما انگار با خطی بلند از رشتهکوههای کشورهای مختلف به هم متصلاند. شاید مهمترین وجه اشتراک بین این دو رشتهکوه، نحوه شکلگیری آنها باشد. علاوهبر رشته کوه آلپ، هیمالیا در دوره کوهزایی آلپی شکل گرفته است. رشتهکوههای زاگرس، پیرنه، البرز، هندوکش و برخی دیگر نیز مربوط به تحولات شکلگیری کمربند آلپاین هستند؛ بنابراین عباراتی همچون رشته کوه آلپ هیمالیا، طبق نقشه، چندان درست به نظر نمیرسد.
گردشگری در کوه های آلپ
همانطور که میدانید، رشته کوه آلپ بخشهای مختلفی دارد و هریک از این بخشها، جاذبههای گردشگری بسیاری دارند. سالانه بیش از 120 میلیون گردشگر از رشتهکوه آلپ بازدید میکنند. درصد درخور توجهی از این گردشگران، از سوئیس بهعنوان یکی از مقاصد محبوب این منطقه بازدید میکنند. شاید شما فقط تفریحات کوهستانی آلپ را در نظر بگیرید؛ اما باید بدانید که وجود رودخانهها و تشکیل دریاچههای گوناگون در کشورهایی همچون سوئیس، تفریحات آبی را نیز در بخشهای مختلف آلپ امکانپذیر کرده است. در ادامه، با برخی از معروفترین فعالیتهای گردشگری در آلپ آشنا میشوید.
اسکی در آلپ
در لیست تفریحات آلپ، بدون شک اسکی یکی از معروفترین و محبوبترینهاست. در ماههای زمستان، رشته کوه آلپ انواع مختلفی از سراشیبیهای مناسب اسکی را برای تفریح گردشگران آماده میکند که برای هر سطح مهارتی، مناسب است. منطقه سه رده در آلپ فرانسه، بزرگترین منطقه اسکی در جهان است. علاوهبر این، پیستهای اسکی در اتریش، آلمان و سوئیس، بهترین خدمات اسکیسواری را ارائه میدهند.
پاراگلایدینگ در آلپ
آلپ یکی از بهترین مکانها دنیا برای پرواز در آسمان است. خوب است بدانید که اولین پاراگلایدر جهان به رشته کوه آلپ مربوط است. پاراگلایدینگ آلپ، هم شامل پروازهای آرام و تماشای مناظر و هم شامل پروازهای هیجانانگیز میشود.
راهآهن کوهستانی آلپ
آلپ، بهترین منظرههای راهآهن کوهستانی در جهان را دارد. پنجرههای قطارهای آلپ، نمایانگر مناظری رؤیایی از کوه مون بلان و قلههای سپیدپوش هستند. علاوهبر آن، راهآهن کوهستانی آلپ، مرتفعترین ایستگاه قطار در اروپا را دارد.
دوچرخهسواری در آلپ
جادههای زیبای آلپ، همواره انتخاب افرادی هستند که به ماجراجویی در کوهستانها و دوچرخهسواری علاقهمندند. سراشیبیهای هیجانانگیز و مسیرهای مخصوص دوچرخهسواری که تعدادشان زیاد است، در کوهستانهای آلپ در انتظار گردشگران هستند.
دریاچههای آلپ
شهرت آلپ فقط به کوهستانهایش نیست. دریاچههای بسیار زیبایی همچون دریاچه گاردا در ایتالیا، دریاچه کومو و دریاچه بلد اسلوونی، از دریاچههای خیرهکننده آلپ هستند. بسیاری از دریاچههای آلپ شامل انواع تفریحات و ورزشهای آبی همچون قایقسواری میشوند.
کوهنوردی در آلپ
صدها قله با ارتفاع 4 هزار متر و بیشتر از آن، در آلپ وجود دارد. علاوهبر کوهنوردی و کوهپیمایی در رشته کوه آلپ، یخنوردی و صخرهنوردی نیز جایگاه ویژهای در این رشتهکوه دارد و برنامههای آموزشی مبتدی و حرفهای بسیاری در بخشهای مختلف این رشتهکوه برگزار میشود.
صفر تا صد کوهپیمایی؛ نکات مهم، مسیریابی و تجهیزات
آبوهوای بخشهای مختلف آلپ
کوهستان آلپ، تقریباً 5 اقلیم مختلف دارد و به همین ترتیب از پوشش گیاهی و جانوری متفاوتی تشکیل شده است. سردترین آبوهوا متعلق به بخشهایی است که ارتفاعی بیش از 3 هزار متر دارند و با لایههای ضخیمی از برف پوشیده شدهاند؛ بنابراین پوشش گیاهی ضعیفی هم دارند.
مناطقی که در ارتفاع بین 2 هزار تا 3 هزار متر هستند، سرمای نسبتاً کمتری دارند و گلهای وحشی و علف در آنجا رشد میکند. در ارتفاع 1500 تا 2000 متر، میتوانید جنگلهای درختان صنوبر و کاج را ببینید. در ارتفاع 1000 تا 1500 متر، درختان بلوط رویش میکنند و امکان کشاورزی هم وجود دارد. در ارتفاع کمتر از هزار متر، انواع گیاهان و جانوران را خواهید دید که در کنار اهالی دهکده به زندگی ادامه میدهند. این زنجیره قلل، باعث میشوند که گرمای مناطق پاییندست به بالای کوهها رانده شود و بهصورت باران و برف به زمین برگردد.
پوشش گیاهی و جانوری آلپ
آلپ، وسعت زیادی روی کره زمین دارد. به همین دلیل، پوشش گیاهی وسیع و انواع جانوران را در بر میگیرد. در ادامه، با پوشش گیاهی و جانوری آلپ آشنا میشوید.
گیاهان آلپ
انواع مختلف پوشش گیاهی در کوه های آلپ مشاهده میشود. جنگلهای ترکیبی کوهستانی در آلپ شامل درختهایی همچون بلوط، راش، کاج، صنوبر، شاهبلوط و توس میشوند که در شیبهای پایین این رشتهکوه رشد میکنند. البته جنگلهای درختان مخروطی، اغلب در ارتفاعات بیشتر، دیده میشود. گیاهان بسیاری همچون زعفران، گل پامچال، گل صدتومانی و گل یخ نیز در پوشش گیاهی آلپ مشاهده میشود.
جانوران آلپ
مهمترین گونههای پستاندار در آلپ شامل بز کوهی کاپرا، خرگوش آلپی و آهوی سرخ هستند. دو گونه مارموت و سیاهگوش اروپایی، با موفقیت در آلپ سوئیس احیا شدند. از مهمترین پرندگانی که تاکنون در آلپ پیدا شدهاند، میتوانیم به عقاب طلایی، قوش تیزپر، باقرقره سیاه و دارکوب سیاه اشاره کنیم. بیش از 30 هزار گونه جانوری در کوهستانهای آلپ کشف شده است.
رشته کوه آلپ و پیرنه
رشته کوه آلپ و پیرنه، دو رشته کوه بزرگ در اروپا هستند که نقش مهمی در چگونگی شکلگیری اروپای امروزی داشتهاند. رشته کوه پیرنه، پوشش گیاهی بیشتری دارد؛ درحالیکه آلپ بیشتر به صخره و برفهای روی قلههایش معروف است. بهطور کلی، رشته کوه آلپ مناظر باشکوهتری دارد. ازلحاظ زمینشناسی، رشته کوه آلپ کمسنتر از پیرنه است. پیرنه، یک مرز طبیعی بین اسپانیا و فرانسه است که از شرق به دریای مدیترانه و از غرب به کوههای کنتبرین در اسپانیا میرسد.
زندگی در کوه آلپ
شاید فکر کنید بهدلیل اینکه آلپ منطقهای کوهستانی است و آبوهوایی سرد دارد، جمعیتی نداشته باشد؛ اما باید بدانید در ارتفاعات پایینتر که هوا کمتر سرد است، شهرها و روستاهای کوچکی وجود دارد که جمعیتی در آنجا زندگی میکنند. این جمعیت، اغلب به مشاغلی مانند دامداری، کشاورزی و مشاغل مربوط به گردشگری مشغول هستند. شهرهایی مانند شامونی در فرانسه، بولزانو در ایتالیا، اینسبروک در اتریش و زرمات در سوئیس، از شهرهای هستند که در اطراف آلپ قرار دارند. یعنی اگر با تور ایتالیا یا اتریش به این کشورها سفر کنید، میتوانید از بخشهای مختلفی از آلپ دیدن کنید.
شهرها و دهکدههای رؤیایی کوهستان آلپ
کوه آلپ ایران
اشترانکوه، به کوه آلپ ایران معروف است. این کوه، بلندترین قسمت استان لرستان و از بلندترین کوههای زاگرس محسوب میشود. اشترانکوه مابین ازنا و الیگودرز قرار گرفته است و بهدلیل بلندیاش، به کوه آلپ ایران شهرت دارد. سنبران با 4150 متر ارتفاع، بلندترین قله اشترانکوه محسوب میشود که بلندترین کوه زاگرس بعد از دنا و زردکوه به شمار میآید.
بلندترین قلههای ایران کداماند؟
سخن آخر
در این مطلب، با رشته کوه آلپ و دانستنیهای درباره آن آشنا شدید. مناظر زیبای آلپ، در بسیاری از آثار هنری به تصویر کشیده شدهاند. عظیمترین رشتهکوه اروپا، خانه بیش از 14 میلیون انسان و هزاران گونه جانوری و گیاهی است. آلپ در مسائل گردشگری، اقتصادی و سیاسی اروپا و حتی جهان تأثیرات بسیاری داشته است. اگر تجربه کوهنوردی و سفر به مناطق آلپنشین را داشتهاید، چه توصیههایی برای مسافران آینده آلپ دارید؟