شیطان تاسمانی؛ حیوانی با ظاهری کوچک و آرام امّا درّنده

زمانی که نخستین ساکنین اروپایی در تاسمانی استرالیا ساکن شدند، از صداهای وحشتناکی نقل کردند که هنگام شب از مسافت دور به گوش‌شان می‌رسید، آن‌ها فکر می‌کردند که شیطان در این مکان زندگی می‌کند؛ آن‌ها تصور درستی داشتند.

در این مطلب قرار است درباره حیوان درنده و قدرتمندی صحبت کنیم که به دلیل صدای وحشتناکش به شیطان تشبیه و نامیده شده است.

مشخصات عمومی شیطان تاسمانی

امروزه شیطان تاسمانی به عنوان بزرگ‌ترین گوشت خار کیسه‌دار در جهان شناخته می‌شود، عنوانی که پس از انقراض گرگ‌های تاسمانی به شیطان‌ها رسید. می‌توان گفت با داشتن طولی به بزرگی 52 تا 80 سانتی متر و وزن 4 تا 12 کیلوگرمی شیطان‌ تاسمانی جثه‌ای متوسط و کوچک‌تر از سگ‌‌سانان دارد. این کیسه داران دارای دمی بلند هستند که هنگام دویدن نقش مهمی در حفظ تعادل‌شان ایفا می‌کند و همچنین نقش ذخیره سازی چربی‌های اضافه را نیز بر عهده دارد. به طور کلی شیطان تاسمانی دونده قهاری نیست و حداکثر سرعت آن به 24 کیلومتر در ساعت می‌رسد. یکی از دلایلی که موجب این موضوع شده است داشتن پاهای کوتاه و دستان بلند است. شیطان تاسمانی دارای پشم‌های زخیم سیاه یا قهوه‌ای رنگی است که در اکثر موارد با یک خط نامنظم هلالی شکل سفید رنگ بر روی شکم‌شان همراه شده است. 

شاید در وهله نخست با نگاه کردن به ظاهر این جانور و مقایسه آن با نام ترسناکی که دارد شما را به این فکر وا دارد که چرا باید همچنین نامی برای حیوانی با این اندازه و شکل و شمایل انتخاب شود. اما زود قضاوت نکنید. چرا که برخلاف ظاهر نسبتا اهلی شیطان تاسمانی این جانوران بسیار پرخاشگر و پر سر وصدا هستند، به ویژه هنگام جفت گیری و صرف غذا که صدای بلند‌ آن‌ها از چند کیلومتری به گوش می‌رسد. البته علاوه بر این موارد فک این جانور به قدری قدرتمند هست که می‌تواند با کمی فشار پوست، گوشت و استخوان بسیاری از حیوانات را نابود کند.  فک شیطان تاسمانی تا 553 نیوتن می‌تواند نیرو تولید کند که برای پاره کردن یک ریسمان ضخیم فلزی کافی باشد.

رژیم غذایی شیطان تاسمانی

پیش از اینکه به رژیم غذایی شیطان تاسمانی بپردازیم بد نیست تا بدانید تا علمی این حیوان Sarcophilus است که در زبان فارسی «عاشق گوشت» معنا می‌شود. پس تا حدودی متوجه شدیم که غذای اصلی آن‌ها از چه چیزی تشکیل می‌شود، اما اینکه چه گوشتی باب میل این حیوانات است باید بگوییم تقریبا هر نوع گوشتی در رژیم غذایی شیطان تاسمانی می‌تواند جا داشته باشد. تفاوتی ندارد پرنده و دوزیست باشد یا پستاندار و خزنده، تقریبا هرچیزی را که شیطان تاسمانی بتواند شکار کند می‌خورد. در مواقعی هم که شکاری برای آن‌ها وجود نداشته باشد، لاشه حیوانات مرده، میوه، سبزی، دانه‌های گیاهان و... در وعده‌های غذایی شیاطین تاسمانی قرار می‌گیرد.

مرگ شیطان‌های تاسمانی توسط سرطانی کشنده

از سال 2001 تا کنون حدود 60 درصد از جمعیت شیطان‌های تاسمانی از بین رفته است و آن‌ها به گونه‌ای در خطر انقراض قلمداد می‌شوند. اصلی ترین دلیل انقراض این حیوانات نوعی سرطان به نام devil facial tumor disease است که به طرز ترسناکی موجب مرگ و میر آن‌ها می‌شود. این سرطان که از طریق گاز گرفتن به دیگر شیطان‌ها منتقل می‌شود نوعی تومور است که روی صورت آن‌ها پدید می‌آید و پس از گذشت زمان اندازه تومور آنقدر بزرگ می‌شود که دیگر قادر به باز کردن دهان خود نمی‌شوند و از فرط گرسنگی جان خود را از دست می‌دهند. امروزه قالب شیطان‌ها پس از جفت گیری و پیری به واسطه این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. هنگام تغذیه و جفت گیری که تنش میان شیطان‌ها بالا می‌رود این بیماری به سرعت میان آن‌ها پخش می‌شود.

محل زندگی شیطان تاسمانی

حدود 3000 سال پیش شیطان تاسمانی در سراسر استرالیا یافت می‌شد، اما پس از شایع شدن سرطان مرگبار DFTD از سال 1990 جمعیت آن‌ها تنها به منطقه تاسمانی استرالیا محدود شده است. با این وجود استرالیا در تلاش است تا جمیعت آن‌ها را افزایش دهد. چرا که حضور آن‌ها در طبیعت می‌تواند یک نقش کلیدی را ایفا کند. آن‌ها همانند ماشین جاروبرقی به تمیزی طبیعت خود کمک می‌کنند، بنابراین دولت استرالیا سعی در پراکنده کردن جمعیت آن‌ها دارد.

البته تصور نکنید که پراکنده کردن جمعیت شیطان‌ها یک اقدام کاملا مثبت تلقی می‌شود، چرا که به نقل از گاردین در سال 2012 به منظور افزایش جمیعت و پراکندگی، استرالیایی‌ها 28 شیطان تاسمانی را در جزیره ماریا رها شدند که جمعیت آن‌ها تا سال 2016  به 100 قلاده رسید. اما طی یک فاجعه برگشت ناپذیر این جانوران به پنگوئن‌های کوچک حمله کردند و  موجب مرگ 3000 پنگوئن در جزیره ماریا شدند.

تولید مثل و جفت گیری شیطان تاسمانی

شیاطین تاسمانی به صورت چند همسری زندگی می‌کنند و چه گونه نر و چه گونه ماده جفت‌های متفاوتی را در عمر خود خواهند داشت. فصل جفت گیری این حیوانات بیشتر در فصل بهار و به طور دقیق‌تر در ماه مارچ آغاز می‌شود.

در فصل جفت گیری شیطان ماده، گونه‌های نری که جثه بزرگ‌تری دارند را برمی‌گزیند، خود را تسلیم آن‌ها می‌کند و اجازه می‌دهد جنس نر با دندان‌های تیزش گردن او را گاز بگیرد و همانند یک طعمه او را به خلوتگاه خود ببرد، اما فورا پس از جفت‌گیری موضع شیطان ماده کمی تغییر پیدا می‌کند با رفتاری پرخاشگرانه از دست گونه نر فرار می‌کند. این رفتار شیطان تاسمانی ماده به این دلیل است که برای افزایش شانس باربری خود خواهان جفت گیری با شیطان‌های نر متعددی است.

شیطان تاسمانی ماده پس از بارداری، 21 روز بعد فرزند خود را به صورت زنده زایی به دنیا می‌آورد. در هر جفت گیری 2 تا 3 فرزند متولد می‌شود که اندازه هر نوزاد به بزرگی یک دانه برنج می‌رسد، سپس هر کدام از بچه‌ شیطان‌ها به مدت 4 ماه در کیسه مادر خود زندگی کرده و از شیر او تغذیه می‌کند. نهایتا شیطان‌های تاسمانی پس از  گذشت 8 ماه مستقل می‌شوند و پس از 2 سال به بلوغ می‌رسند. عمر شیطان تاسمانی حدودا 5 تا 8 سال است.

منبع: nationalgeographic , animalia و guardian