امکان ندارد در بحث قدرتمندترین زنان تاریخ نام کلئوپاترای هفتم به میان نیاید. برخی از شخصیتهای تاریخی و باستانی تا حدی از خود کاریزما و اقتدار نشان دادهاند که علاوه بر جاودان شدن در تاریخ، تبدیل به اساطیر و نمادهای ملی یک کشور شدند. در بین تمام افراد، کلئوپاترای هفتم نیز یکی از مهمترین شخصیتهای باستانی این کشور است که به زیبایی، هوش، سیاست و نفوذ بالا شهرت دارد.
زندگی کلئوپاترای هفتم کوتاه بود. اما داستانهای مربوط به آن به قدری جذاب بود که الهامبخش بسیاری از کارهای هنری، ادبی و فیلمها شد. از آنجایی که اتفاقات عجیب و خاص، بخش جدایی ناپذیر از زندگی فرمانروایان و شخصیتهای نامدار تاریخ است، در مورد کلئوپاترای هفتم نیز حقایق و دانستنیهای عجیب بسیاری وجود دارد که در این مطلب از لست سکند به برخی از مهمترین آنها میپردازیم.
کلئوپاترا کیست؟
اگر چه هنگام مطالعه تاریخ، کلئوپاترا را با عنوانهایی مثل کلئوپاترای مصری میشناسیم و طبق مستندات هم در مصر متولد شده است، اما باید بدانید که اصالت خانواده کلئوپاترا به مقدونیه یونان باز میگردد. کلئوپاترا از نوادگان بطلمیوس یکم سوتر، یکی از بزرگترین فرماندگان اسکندر است. خاندان کلئوپاترا حدود 3 قرن بر مصر حکم راندند. او در دوران کودکی نوشتن، خواندن و حرف زدن به زبان یونانی را فراگرفت.
وقتی به نام کلئوپاترا فکر میکنید، تنها یک ملکه مصری به ذهنتان خطور میکند، اما اینطور نیست. او هفتمین زن از سلسله بطلمیوس بود که این نام را به دوش میکشید. نام کامل او کلئوپاترای هفتم تی فیلوپارتور است که در زبان یونانی به معنای «الهه پدردوست» است.
کلئوپاترا در کودکی پرنسس مصر بود و پدرش بطلمیوس 12 بود. بطلمیوس 12 به مهارت در فلوتنوازی شهرت داشت. باهوشی و زیرکی کلئوپاترا باعث شده بود که فرزند محبوب خانواده خود شود و رفته رفته فوت و فن حکمرانی را از پدر خود بیاموزد.
اقدامات کلئوپاترا در تاریخ
زمانی که کلئوپاترا 18 ساله بود، بطلمیوس 12 از دنیا رفت و تاج و تخت را به او و برادر کوچکترش (بطلمیوس 13) سپرد. بدین صورت کلئوپاترا و برادر 10 سالهاش، حکمرانی بر مصر را آغاز کردند. از آنجایی که او خواهر بزرگتر بود به سرعت سلطه اصلی را به دست گرفت. اما بعدها بطلمیوس 13 بزرگتر شد و عطش قدرت در او جان گرفت و صاحب عنوان فرعون شد و کلئوپاترا را از قصر بیرون انداخت.
48 سال قبل از میلاد، ژولیوس سزار وارد مصر شد. همزمان با این موضوع، کلئوپاترا خود را در یک فرش لول شده قایم کرد و مخفیانه وارد قصر شد و با سزار ملاقات کرد. کلئوپاترا از او خواست که برای پس گیری قدرت از برادرش حمایت شود. سزار در جنگ نیل با بطلمیوس 13 مقابله کرد. برادر کلئوپاترا پس از شکست خوردن از سزار پا به فرار گذاشت و نهایتا در نیل غرق شد. پس از آن کلئوپاترا و سزار ازدواج کردند و صاحب فرزندی به نام سزاریون (سزار کوچک) شدند.
کلئوپاترا یک برادر کوچکتر از بطلمیوس 13 نیز داشت که پس از پیروزی در جنگ نیل بر او و نوادگانش حکمرانی کرد. او با سزار ازدواج کرد و به روم سفر کرد. علیرغم رابطه عاشقانه با سزار، کلئوپاترا خواهان مستقل شدن مصر از سلطه روم بود، به همین دلیل از جمله کارهای مهم او به هنگام رهبری مصر، قدرتمند کردن اقتصاد این کشور بود. او تجارتهای بسیاری را با کشورهای عربی برپا کرد. اگر علاقمند هستید بیشتر درباره حقایق مصر بدانید، روی لینک زیر کلیک کنید:
سزار در سال 48 قبل از میلاد در روم به قتل رسید. پس از او سه فرمانروا در روم قدرت گرفتند که یکی از آنها مارک آنتونی بود که کلئوپاتر با او ازدواج کرد. کلئوپاترا با مارک آنتونی علیه دو فرمانروای دیگر متحد شد. زیرا کلئوپاترا میخواست پسرش به جای اکتاوین (جانشین قانونی سزار) جانشین شود. در نهایت با کلئوپاترا و مارک آنتونی در جنگ با اکتاوین (جنگ آکتیوم) شکست خوردند و به مصر بازگشتند.
ویژگیهای ظاهری و شخصیتی کلئوپاترا
یکی از مهمترین دلایل قدرتمندی کلئوپاترا، محبوبیت روزافزون او بین مردم مصر بود. برخلاف پادشاهان و ملکههای یونانی سابق، او به زبان مصری مسلط شد و به فرهنگ این کشور اهمیّت میداد. به طوری که از لباسهای خدایان و اساطیر مصری در پوشش خود استفاده میکرد و این موضوع تا حدی در مردم مصر تأثیر گذاشت که اعتقاد داشتند او شکل تجسم یافته ایزیس است. همچنین در دوران قدرت این ملکه مصری، مصر توسعه یافته بود.
عکس کلئوپاترا در فیلمها و کارهای هنری، یک زن بسیار زیباست، اما طبق شواهد، او آنچنان هم زیبا نبوده است. عکس واقعی ملکه کلئوپاترا را میتوان در سکههای مصر باستان یافت که در آنها او دماغی قوزدار و خط لبخندی عمیق داشته است. به اعتقاد مردم، کلئوپاترا تلاش زیادی برای پذیرفته شدن توسط عوام میکرد، بنابراین برای تأکید بر قدرت و حق سلطنتش، همیشه چهرهاش را استخوانیتر ترسیم میکردند. بهعلاوه، پلوتارک تاریخشناس در جایی نوشته بود که «کلئوپاترا در کل چهره جذابی نداشت، اما هوش، ذکاوت و دلربایی و صدای بسیار زیبایش زبانزد همه بود و کسی نمیتوانست در برابرش مقاومت کند.»
گرچه در مورد زیبایی کلئوپاترا عدهای شک دارند، اما در دانش و خرد بالای او شکی نیست. جالب است بدانید که کلئوپاترا به چندین زبان مختلف صحبت میکرد و در ریاضی، فلسفه، سخنوری و ستارهشناسی هم سررشته داشت. کلئوپاترا همیشه برای تحت تأثیر قرار دادن متحدانش، لباسهای زیبایی به تن میکرد و باشکوه وارد مجالس میشد. وقتی به ملاقات مارک آنتونی رفته بود، با یک قایق طلا، بادبانهایی بنفش و پاروهایی از جنس نقره به روم رسید. او مانند الهه آفرودیت لباس پوشیده بود. آنتونی که خود را تجسم خدای یونانیان دیونسیوس تجسم میکرد، بلافاصله دلبسته کلئوپاترا شد و بعدها با او ازدواج کرد.
مرگ کلئوپاترا
کسی از علت و نحوه مرگ کلئوپاترا مطمئن نیست و داستانهای گوناگونی در مورد آن وجود دارد. برخی از این روایات، رمانتیک و راز آلود هستند. پس از شکست در آکتیوم، مارک آنتونی به امید پیروزی دوباره به میدان جنگ بازگشت و در معرض محاصره قرار گرفت. در این هنگام خبر دروغی مبنی بر مردن کلئوپاترا به او رسید و خودکشی کرد. کلئوپاترا نیز با شنیدن این خبر با زهر افعی خودکشی کرد.
حقایقی جالب درباره کلئوپاترا
سطح تحصیلات کلئوپاترا به اندازهای بالا بود که گفته میشود چند کتاب علمی به زبان المسعودی نوشته است.
او برای جلب توجه عوام مصر از لباس خدایان مصری به همراه وسایل لوکس استفاده میکرد. حاضر شدن او با این ظواهر، تصویر خوبی در ذهن مردم مصر از کلئوپاترا ایجاد کرده بود.
او 4 فرزند داشت که یکی از سزار و سه فرزند بعدی از مارک آنتونی بود.
کلئوپاترا خواهرش آرسینوئه را هم رقیبش فرض میکرد، بنابراین در سال 41 قبل از میلاد خواهرش را روی پلههای معبدی در روم ترور کرد.
کلئوپاترا آخرین فرعون مصر است. همچنین او به عنوان یکی از موفقترین ملکههای تاریخ شناخته میشود.
طبق اکتشافات باستانی، بر خلاف رژیم غذایی مدیترانهای (گوشت، ماهی و غذای ساده) مردم مصر در آن زمان، کلئوپاترا بیشتر طرفدار سبزیجات و مغزیجات بود.
در متون باستانی آمده است که او در نواختن فلوت و چنگ مهارت بالایی داشته است.
شخصیت کلئوپاترا علاوه بر نفوذ در فیلمها و داستانها، به بازیهای ویدیویی همچون اسَسین کرید 2 نیز راه یافته است.
تا کنون هیچ اثر قطعی از آرامگاه کلئوپاترا یافت نشده است. هر چند عدهای از نظریهپردازان باور دارند که مقبره او در خرابههای Taposiris Magna است.
او زنی بسیار شجاع بود به حدی که یک ناوگان نظامی را در جنگ با رومیان رهبری کرد.
مارک آنتونی تا حدی به کلئوپاترا علاقه داشت که از همسر سابق خود جدا شد تا زمان بیشتری را با کلئوپاترا سپری کند.
او مانند بانو نفرتیتی مصری برای زینت ناخنهای خود از حنا استفاده میکرد.
با وجود تجربه چندین ازدواج، او از هیچ یک از همسران خود طلاق نگرفت.
سخن آخر
علیرغم تلاشهای بسیار کاوشگران و باستان شناسان، هنوز هم قسمت زیادی از زندگی و اقدامات شخصیتهای تاریخی مبهم است و به بسیاری از داستانهای رایج در بین مردم نمیتوان استناد کرد. در این مطلب، علاوه بر معرفی کلئوپاترا، اقدامات تاریخی او را نیز به زبانی ساده شرح داده شد. همچنین حقایقی جالب از آخرین فرعون مصر باستان به آن اضافه کردیم. اگر در کتابها و افسانهها نوشتههای جالبی از این ملکه مقتدر دیدهاید میتوانید آن را در قسمت نظرات با بقیه به اشتراک بگذارید.
تألیفک تیم نویسندگان لست سکند