روسیه پس از تیره شدن روابط با ترکیه تصمیم گرفته مدل کسب و کار خود را در گردشگری تغییر دهد و دنبال بازارهای جدیدتری در آسیا است. کمپانی‌های بزرگ گردشگری روسیه بی‌آنکه اشاره‌ای به ایران به عنوان متعهد سیاسی دولتشان داشته باشند، امارات، ویتنام، اردن، تایلند و چین را مقاصد منتخب خود اعلام کرده‌اند.
از 45 میلیون گردشگر روس که سالانه به سفر می‌روند، حدود سه و نیم میلیون نفر وارد ترکیه می‌شدند که نزدیک به 3 میلیارد دلار درآمد عاید این کشور می‌کرد. با متشنج شدن روابط سیاسی دو کشور در پی اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده روس، دولت روسیه تحریم‌هایی را بر ترکیه در بخش تولیدات کشاورزی و مواد غذایی اعمال کرد و طرح ممنوعیت سفرهای غیر سازمان یافته (چارتر) و توقف فروش بلیت سفرهای گردشگری به این کشور را به اجرا گذاشت.
سید جلال ابراهیمی، دبیرکل شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه با اشاره به فرصتی که تیرگی روابط ترکیه و روسیه برای بازار ایران بویژه در بخش گردشگری بوجود آورده گفت: تجارت به معنی استفاده از فرصت‌ها است. اگر به بازاری امکان ورود وجود داشته باشد، نباید منتظر ماند تا دیگران به آن بازار وارد شوند، باید سعی کنیم خودمان آن بازار را در اختیار بگیریم.
طبق اعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، در سال 2014 حدود 8500 گردشگر از روسیه به ایران سفر کردند که مدیرکل برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری این سازمان گفته، این آمار نسبت به یک سال قبل از آن، نصف شده است.
محمد کاظم خلدی نسب پس از تفاهم ایران و روسیه برای راه‌اندازی دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری در دو کشور که ماه گذشته اتفاق افتاد، به علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران برای پذیرایی از گردشگران روس اشاره کرده و گفته بود: از آمار گردشگران روس که به ایران سفر می‌کنند می‌توان نتیجه گرفت، گردشگری دو کشور توسعه نیافته و به همین دلیل ممکن است تأسیس نمایندگی گردشگری ایران در روسیه چاره‌ساز باشد.
ایران و روسیه بارها تلاش کردند تعاملات گردشگری خود را تقویت کنند، اما تا کنون موفق نشده اند یخ روابط خود را بشکنند.
با آن که وزارت خارجه ایران چندی پیش از برداشتن گام هایی برای لغو روادید با روسیه خبر داده بود، اما به نظر می رسد دولت روسیه چندان عجله ای برای تحقق این تفاهم ندارد.
علی چگنی دبیرکل کنسولی و امور ایرانیان خارج از کشور در وزارت امور خارجه حدود 5 ماه پیش گفته بود: دولت روسیه باید طرح لغو روادید با ایران را به تصویب مجلس برساند، سپس بزودی یادداشت تفاهم در این‌باره امضا میشود.
ابراهیم پورفرج، رییس جامعه تورگردانان ایران با اشاره به فرصتی که برای بازار ایران با تغییر روابط روسیه و ترکیه پیش آمده است، به خبرنگار گردشگری ایسنا گفت: ایران در سلیقه سفر بیشتر گردشگران روس نیست، اما با توجه به تغییر شرایط و استراتژی شرکت‌های گردشگری این کشور می‌توان سلیقه آنها را تغییر داد.
وی اظهار کرد: با وجود آنکه روس‌ها گردشگرانی خوشگذران هستند و به ساحل و آفتاب علاقه زیادی دارند، اما می‌توان امیدوار بود با معرفی درست ظرفیت ایران، آن تعدادی را که به تاریخ و فرهنگ و سواحل ما علاقه دارند، جذب کرد. همان درصد ناچیز هم برای ایران عدد درشتی میشود.
او در عین حال به شناخت ضعیف روس‌ها از ایران، اشاره کرد و افزود: روابط ما به دولت‌ها محدود شده و متاسفانه تا کنون از مثبت بودن سطح این روابط به نفع گردشگری استفاده نشده است. چند سال پیش هیأتی متشکل از نمایندگان کمپانی‌های گردشگری روسیه به ایران آمدند و تفاهم‌هایی هم شد، آنها تمایل داشتند ایران را به عنوان مقصد تعریف کنند و پیشنهاد هم کردند؛ برای تبلیغ ایران در روسیه تلاش کنیم، ولی قدمی برنداشته نشد.
پورفرج گفت: تعداد گردشگرانی که از روسیه به ایران می آیند خیلی کم است، آن ها تقریبا نمی دانند در ایران قرار است با چه چیزی مواجه شوند، ذهن آن ها درباره کشور و مردم ما خالی است. چند سال پیش با تلاش زیادی یک هواپیمای چارتر از روسیه به ایران آوردم، ولی تعامل با آژانس های روس ادامه نیافت. روسیه برای ایران بازار یخ زده ای است که باید آن را آب کرد.
وی افزود: تقاضای گردشگران روس از ایران متفاوت است و معمولا در محدوده قوانین جمهوری اسلامی ایران نمی گنجد، برای همین نتوانستیم جمعیت زیادی از گردشگران این کشور را متقاعد کنیم که ایران را به عنوان مقصد ثابت انتخاب کنند، شاید شرایط ما با یکدیگر هماهنگ نباشد، ولی می توان به جذب درصدی از گروهی که اکنون ترکیه را حذف کرده اند، فکر کرد و روی این هدف متمرکز شد.
این تورگردان با متفاوت خواندن موقعیت روسیه در دنیای حال حاضر گردشگری، اظهار کرد: زمانی چنین وضعیتی را در بازار چین داشتیم، تلاش زیادی کردیم و حالا راه این بازار باز شده است، برای روسیه هم می توان اقدام کرد.
پورفرج سپس با اشاره به سفر اخیر جمعی از مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به تونس، اظهار کرد: ما نمی گوییم آقایان برای رایزنی کجا بروند یا نروند، چون معتقدیم هر بازاری سطحی از تعاملات را می طلبد، ولی شاید بهتر بود مقصد آن پرواز مسکو می بود. گاهی لازم است ما موقیعیت ها را سریع تشخیص دهیم و متناسب با آن اقدام کنیم. می توانیم از روابط خوب دولت ها در تعاملات گردشگری استفاده کنیم و مدل کسب و کار روسیه را با توجه به ظرفیت ایران و به نفع خود تعریف کنیم.
منبع: ایسنا
