کوله گردی در اتیوپی، همزمان با جنگهای داخلی!

مقدمه

وقتی ماه می سال 2021 در انتهای سفر برزیل خود بودم، بعلت شرایط کرونا و بویژه سویه لامبدا در برزیل، مرز اکثر کشورهای همسایه بروی مسافران بسته بود. روزی که اجبارا در مسیری که فاقد سرویس حمل و نقل عمومی بود(و بر خلاف قاموس کوله گردی خود)، سوار تاکسی شدم و راننده ای را دیدم که چهار عدد ماسک گذاشته بود و هر 30 ثانیه به عقب نگاه میکرد و وضعیت ماسک مرا چک میکرد، دریافتم کم کم باید این کشور زیبا را به مقصدی دیگر ترک کنم. 

بنابراین با توجه به پروازهای موجود، یک مسیر رویایی را برای ادامه سفر یافتم. بله، سفر به اتیوپی با پرواز مستقیم اتیوپین ایرلاین از سائو پائولو به آدیس آبابا.  سفری از این سو به آن سوی جهان. بنابراین تصمیم گرفتم در اوج جنگهای داخلی اتیوپی، دوباره به آفریقا سفرکنم.

آشنایی مختصر با کشور اتیوپی

اتیوپی بزرگترین  و با جمعیت 120 میلیون نفر، پرجمعیت ترین کشور شاخ آفریقا است. با جدایی و استقلال اریتره(استان سابق اتیوپی) در سال 1993، ارتباط این کشور با دریای سرخ قطع شد و هم اکنون عملا پرجمعیت ترین کشور محصور در خشکی دنیا میباشد. این روزها اظهارات ابی احمد (نخست وزیر این کشور) درباره لزوم اتصال دوباره اتیوپی به دریا، باعث ایجاد نگرانی های تازه از شعله ور شدن دوباره جنگ در این منطقه شده است.

اتیوپی یا حبشه در طول قرنها و هزاره های گذشته دارای امپراطوری و گستره سرزمینی متفاوتی بوده است که بوسیله استعمارگران اروپا دچار تغییرات متعددی گردید و نهایتا این کشور توانست در سال ۱۸۹۶ از استعمار ایتالیا رهایی یابد. هر چند قبل از جنگ جهانی دوم توسط ایتالیا فاشیست تسخیر شد، ولی در جنگ جهانی دوم توسط متفقین رها گردید و پس از آن نقش مهمی در رویدادهای بین المللی داشته است. در اتیوپی زبان‌های محلی مانند اورومو ، تیگرینیا و امهری صحبت میشود و زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی دوم در تمام مدارس تدریس می‌گردد .بیش از 60 درصد مردم اتیوپی مسیحی هستند.

از اواخر قرن نوزدهم، آدیس آبابا به معنای "گل جدید" بعنوان پایتخت اتیوپی بنا نهاده شد. این شهر امروزه با جمعیت بیش از سه میلیون و سیصد هزار نفری خود، مقر اتحادیه آفریقا و بعضی نهادهای بین المللی دیگر میباشد و شهری بسیار مهم در این قاره زیبا محسوب میگردد.

ویزا و پیش نیازهای سفر

ویزای اتیوپی بصورت الکترونیکی و از طریق وبسایت  Immigration And Citizenship Service دولت اتیوپی صورت میگرفت و هزینه آن در آن مقطع، 52 دلار بود. هم اکنون هزینه ویزای 30 روزه یکبار ورود اتیوپی، 82 دلار شده است. من قبل از این سفر هم، بار دیگر ویزای اتیوپی را دریافت کرده بودم. در آن مقطع، علیرغم گذشت بیش از 30 روز از درخواست، هنوز ویزای خود را دریافت نکرده بودم و متوجه شدم که روال صدور ویزا برای ایرانیان متقاضی تور آفریقا دچار مشکل اساسی شده است. لذا هنگامی که در دارالسلام تانزانیا بودم به سفارت اتیوپی مراجعه کردم و کارمندان بسیار دوست داشتنی آن سفارت خانه، مشکل مرا حل کردند و دو روز بعد آن ویزای خود را دریافت کردم.

اما در سفر از برزیل به اتیوپی(که این سفرنامه شرح آن است)، بدون هیچ گونه مشکلی و در کمتر از یک روز، ایمیل ویزای اتیوپی را دریافت کردم. تمام این توضیحات برای آن است که حتما، قبل از سفر، شرایط کلی چگونگی اخذ ویزا را بررسی نمایید و تا هنگامی که ویزا را دریافت ننموده اید برای سفر، برنامه ریزی نکنید. پس از فرم کردن فرم درخواست ویزا در وبسایت مربوطه، ایمیلی را دریافت میکنید که مشخصات پرداخت در آن قید شده است. چنانچه مانند اکثر ایرانی کارت اعتباری جهت پرداختهای اینترنتی ندارید، شرکتهایی هستند که با دریافت هزینه، این پرداخت را برای شما انجام میدهند.  

علاوه بر مساله ویزا برای سفر به اکثر کشورهای آفریقایی، واکسیناسیون در مقابل تب زرد الزامی است(که البته در خصوص اتیوپی هیچگونه کنترلی در مبادی ورودی در این خصوص انجام نگردید)، که این مورد را میتوانید در انستیتو پاستور انجام دهید و کارت بین المللی واکسن تب زرد را دریافت کنید. همراه داشتن قرص پیشگیری از مالاریا هم از الزامات دیگر کشورهای آفریقایی هست. شما میتوانید این قرصها را از مراکز بهداشتی که آدرس آنها در محل تزریق واکسن تب زرد، در تابلو اعلانات قابل مشاهده است، دریافت کنید. 

رزرو هاستل و اقامتگاهها بوسیله وبسایت Booking.com صورت گرفت. توجه داشته باشید که دنبال اقامتگاههایی باشید که گزینه "Free Cancelation" را داشته باشند و همچنین پرداخت آنها در محل باشد و نیاز به کارت اعتباری نداشته باشند.

چگونگی سفر

همانگونه که گفتم، سفر من از سائو پائولو به آدیس آبابا و بوسیله هواپیمایی اتیوپین ایرلاین صورت گرفت که در آن زمان 900 دلار هزینه در بر داشت(این گرانترین بلیطی بود که در عمرم خریده بودم ولی ارزان ترین هزینه ممکن در آن زمان برای سفر از آمریکای جنوبی به آفریقا بود). هم اکنون(در پاییز سال 2023) شما میتوانید با 600 دلار بلیط رفت و برگشت از تهران به آدیس آبابا را با فلای دبی خریداری کنید.

این سفر تقریبا 14 ساعت بطول انجامید و بخاطر همه گیری، چنان هواپیما خلوت بود که من بر روی سه صندلی مجاور هم دراز کشیدم و براحتی خوابیدم. هر از سه ساعتی که از خواب بیدار میشدم، تخت مجاور خودم (سه صندلی سمت چپم) را میدیدم که جوان آفریقایی ماسک خود در آورده است. با پشتکاری مثال زدنی هر بار به انتهای هواپیما میرفتم و از مهماندارن میخواستم که به او تذکر بدهند و آنها هم همینکار را میکردند و او موقتا ماسک را میزد و پس از بیدار شدنم، دوباره همین پروسه تکرار میشد. شاید هم اکنون که سالها از ان اپیدمی میگذرد، ذکر این مطالب کمی خنده دار به نظر میرسد ولی آن موقع مساله مرگ و زندگی بود.

بالاخره در غروب آخرین روز ماه می سال 2021 قدم به فرودگاه Addis Ababa Bole Intl گذاشتم و داستان سفری دیگر به آفریقا، آغاز شد. 

آدیس آبابا

فرودگاه بین المللی آدیس آبابا در محله Bole این شهر قرار دارد که از معروف ترین و توریستی ترین قسمتهای شهر است. در فرودگاه سیم کارتی یک ماهه (همراه با 4 گیگا بایت حجم اینترنت)به قیمت تقریبی 5 دلار خریداری کردم. چنانچه بخواهید کمتر از یک هفته در اتیوپی اقامت داشته باشید میتوانید سیم کارتهایی با قیمت کمتر از 3 دلار را خریداری کنید. جالب است که بدانید نرخ برابری Birr (واحد پول اتیوپی) در بانکها و صرافی های رسمی مقداری متفاوت با بازار غیر رسمی است و به همین علت فقط به اندازه خرید سیم کارت و یک وعده غذا ، Birr  دریافت کردم و از فرودگاه خارج شدم.

از آنجاییکه هاستل محل اقامتم در همین محله Bole قرار داشت، با پای پیاده قدم در راه گذاشتم. من در اوج جنگهای داخلی اتیوپی، وارد این کشور شده بودم ولی هیچ چیز غیر عادی و تنش آمیزی در آدیس آبابا مشاهده نمیشد. این کشور به جنگ عادت دارد! اتمسفر محله Bole دوست داشتنی و بهتر از متوسط بسیاری از شهرهای آفریقایی هست ولی برای قضاوت کردن در مورد کل این شهر، بسیار زود است. هیچکس در این کشور ماسک نمیزند و حالا بابت نکوهش آن جوان خفته در هواپیما، دچار عذاب وجدان شدم. کاش میتوانستم حلالیت بطلبم! 

در مسیر به ناحیه ای رسیدم که از دور تعداد زیادی کودک و نوجوان دیده میشد. در نگاه اول چیز مشکوکی دیده نمیشد ولی یک اتیوپیایی مهربان به من گفت که اگر میخواهی از آنجا رد شوی مواظب کیف پول و موبایلت باش. گذر از میان آنها بسیار سخت و وحشتناک بود و بسرعت در حال ضربه زدن به دستهایی که به سمت گوشی موبایلم می آمد بودم و نهایتا پیروزمندانه از معرکه خارج شدم. هیچوقت به دسته ای از کودکانی که یک جا جمع شده اند اعتماد نکنید، بله اینجا اتیوپی است. بالاخره با کمی پیاده روی(شاید هم خیلی کم نبود) به هاستل Mad Vervet Backpackers رسیدم. من بابت یک شب اقامت در این هاستل 7 دلار پرداخت کردم. اتمسفر هاستل بی نظیر بود و مهم تر اینکه در اتاق من، همه تختها خالی بود. 

با راهنمایی پذیرش هتل، یک موبایل فروشی و برای چنج دلار به بیر اتیوپی پیدا کردم و به اندازه نیاز کل اقامتم، بیر اتیوپی دریافت کردم. چالش بعدی تهیه قرص پیشگیری از مالاریا بود، چون قرصهایم در برزیل تمام شده بودند. کمترین قیمتی که از داروخانه های متعدد پیدا کردم در حدود بسته ای 30  دلار بود. مطمئن بودم عذاب وجدان پرداخت 30 دلار برای یک بسته قرص از خود مالاریا برایم دردآورتر خواهد بود. همچنین از آنجا که در نصف زمان سفر قبلی خودم به آفریقا یا قرص نداشتم و یا از قرصهای اشتباه استفاده کردم و خوشبختانه مشکلی هم پیش نیامد، با خود گفتم "هر چه شد، شد". ولی شما هرگز این ریسک را نکنید، زیرا با تجربه هم اکنونم میگویم برای سلامتی خود از پرداخت هزینه نهراسید.

بنابراین نهایتا با خرید یک محلول 2 دلاری که با بوی خود منجر به دوری احتمالی پشه های مالاریا میشود، این پرونده پیچیده را بستم. لازم به توضیح نیست که اگر واقعا خود را ملزم به مالیدن لحظه به لحظه آن مایع لعنتی میکردم، موفق به برقرار کردن هیچگونه رابطه اجتماعی در این کشور زیبا نمیشدم. زیرا بویی که پشه مالاریا را فراری دهد، ناگفته پیداست با انسانهای اطراف شما چه میکند.

فرهنگ غذایی کشور اتیوپی بسیار غنی میباشد. کافه رستورانهای سطح شهر ظاهری بسیار دوستانه دارند، هر چند انواع لاکچری از آنها هم به اندازه کافی وجود دارد. بنابراین روز بعد را با یکی از کافه رستورانهای ارزان و دوستانه نزدیک هاستل آغاز کردم. بیشتر غذاهای اتیوپیایی در کنار اینجرا(Injera)  سرو می شود، اینجرا نان مسطح، نرم و اسفنجی شکلی است  که از گندم، جو و یا ارزن تهیه می شود و به طور کلی طعمی تند و تقریباً ترش دارد. خورشهای سنتی مختلفی که متشکل از سبزیجات یا گوشت های مختلف است و در یک سس تند پخته می شود، در وسط اینجرا قرار میگیرید و شما با دست به این غذای لذیذ حمله میکنید. معمولا این غذا بصورت چند نفره خورده میشود. انتخاب من اینجرا با گوشتهای کنجه بود که برایم 7 دلار هزینه در بر داشت.

در بهترین جای کافه رستوران، دختری آراسته با لباسهای سنتی اتیوپیایی به نام habesha kemis مسوول آیین سرو قهوه است که به  "Buna tetu"معروف است  و بمعنای  "بیا قهوه بنوش" میباشد. البته از آنجا که من در یک کافه رستوران بسیار ارزان بودم، دخترک مورد نظر بجای آن لباس سنتی حبشی، لباسی معمولی پوشیده بود.  فنجان های قهوه همراه با خوراکی هایی مانند ذرت بو داده روی یک میز چیده شده اند. علف های تازه بریده شده هم روی زمین و هم روی میز قرار می گیرند و از نوعی بخور، به عنوان راهی برای دور کردن ارواح شیطانی استفاده می شود.

با هر فنجانی که ریخته می شود، قدرت قهوه ضعیف تر می شود. فنجانهای دور اول قوی ترین و خالص ترین است. فنجانهای دور دوم، ضعیف تر است و می توان آن را با شکر شیرین کرد. آخرین فنجان قهوه،  Bereka نام دارد که سبک ترین است و تقریباً مانند قهوه بدون کافئین. قهوه به طور معمول با چاشنی هایی مانند شکر، نمک، کره، لیمو یا برگ های گیاهی، بسته به منطقه سرو می شود. ترک مراسم بدون مصرف حداقل سه فنجان بی ادبانه تلقی می شود اما نه وقتی که شما برای هر فنجان پول پرداخت میکنید. اتیوپیایی ها معتقدند که روح شما با تکمیل هر سه دور، تغییر می کند. بنابراین من با 66 درصد تغییرات در روح با هزینه کمتر از یک دلار، از این کافه رستوران دوست داشتنی خارج شدم.

اگر علاقه ای به کلیساگردی دارید، دیدن کلیسای جامع و پرآذین Holy Trinity (تثلیث مقدس) و همچنین کلیسای St. George  که توسط امپراتور منلیک دوم برای بزرگداشت پیروزی بر ایتالیایی ها در سال 1896 سفارش داده شده است و به سنت جورج، قدیس حامی اتیوپی تقدیم شد، خالی از لطف نمیباشد. در مسیر این کلیساهای پر زرق و برق، آنچه میبینید، واقعیتی است که زیر پوست این شهر جریان دارد. خیابان و کوچه های خاکی پر از دستفروشان و رهگذران. مقداری مواد خوراکی، میوه و نان به قیمت 5 دلار گرفتم تا آماده خروج از آدیس آبابا به سمت باهیر دار (Bahir Dar) شوم.

باهیردار، سرچشمه رود نیل

باهیر دار در 600 کیلومتری شمال آدیس آبابا، نقطه شروع اکثر گشت و گذارهای  شمال اتیوپی است. باهیر دار در لبه دریاچه زیبای تانا(Tana Lake)  واقع شده و دارای هوای خنک کوهستانی است. این شهر دارای فرودگاهی با خدمات رسانی مناسب است که آن را به آدیس آبابا و کل شمال کشور متصل می کند. هزینه پرواز از آدیس آبابا تا باهیر دار تقریبا ۱۰۰ دلار است ولی اتوبوسهای غیر مناسب و خسته کننده ای برای سفر بین دو شهر با حدود قیمتی 11 دلار وجود دارد که بسته به شرایط جاده و نابسامانی های ناشی از جنگ داخلی ممکن است از 12 ساعت تا حتی یک روز در راه باشید. از آنجا برای توریستهای خارجی که با پرواز اتیوپین ایرلاینز وارد اتیوپی شوند تخفیف حدود 50 درصدی وجود داشت، بنابراین با کمتر 50 دلار و بوسیله یک پرواز با کیفیت اتیوپین ایرلاینز ، به باهیر دار رسیدم.

برای اقامت در این شهر، هتل ارزان ولی کاملا مناسب Winn Hotel را انتخاب کردم که هزینه آن برای سه شب 50 دلار بود  و شامل ترانسفر من از فرودگاه به هتل نیز میشد. این شرایط قیمتی، مربوط به دورانی از همه گیری کرونا است که تعداد مسافرین بسیار کم بود و بعضا باعث تاثیر مثبت بر کاهش قیمتها میگردید. روز اول در باهیردار را به شناخت راهکارهای گشت و گذار ارزان در دریاچه تانا گذراندم. فردای آن روز همراه با یک جوان آدیس آبابایی، قایقی یافتیم تا بصورت اختصاصی و برای مسیری محدود، این دریچه زیبا را با هزینه  15 دلار به ازای هر نفر بگردیم.

دریاچه تانا با مساحت 2156 کیلومتر مربع و عمق متوسط 14 متر، بزرگترین دریاچه در اتیوپی است و سرچشمه اصلی نیل آبی را تشکیل می دهد. نیل آبی از گوشه جنوب شرقی دریاچه تانا شروع میشود و به سمت جنوب، آبشار نیل آبی را تشکیل میدهد که فردا به دیدن آن خواهم رفت. رود نیل آبی منبع دو سوم رودخانه نیل است و نهایتا در خرطوم با رود نیل سفید ادغام میشود و پس از عبور از مصر به دریای مدیترانه میریزد. من قبلا در اوگاندا، سرچشمه نیل سفید را دیده بودم و حالا خوشحال که سرچشمه دیگر بزرگترین رودخانه دنیا را میبینم.

دریاچه تانا برای ماهیگیری، کشاورزی و حمل و نقل استفاده می شود و دارای صنعت توریست پر رونقی است که در بیش از 30 جزیره روی دریاچه متمرکز شده است. صومعه های کلیسای ارتدکس  متعددی با قدمت بیش از پنج قرن قدمت، در بعضی از این جزایر قرار دارند که به دیدن یکی از اینها خواهم رفت.

پس از بازدید کلی دریاچه، در شبه جزیره Zege (Zege Peninsula) پهلو میگیریم. اگر سوغاتی فروشهای پراکنده موجود در قسمتی از مسیر نبود، ورودمان و مسیرمان به ورود دزدان دریای کارائیب به جزیره ناشناخته شباهت داشت. در مسیر میتوانستید در جنگلی از درختان قهوه گم شوید و بدون ترس در قسمت دیگری از جزیره پیدا شوید. اتیوپی بزرگترین تولید کننده قهوه در آفریقا و پنجمین تولیدکننده جهان است، اما ۵۰ درصد از این تولید را خود مصرف میکند که این موضوع بیانگر نقش قهوه در فرهنگ اتیوپی است.

افسانه نزدیک به واقعیتی میگوید که، دانه های قهوه در جنوب غربی اتیوپی در حدود سال 800 پس از میلاد توسط چند بز کشف شدند. چرا که بزها وقتی این دانه ها را میخوردند بسیار پر انرژی میشوند و نمیتوانستند بخوابند. صاحب بزها، دانه ها را نزد راهبان مقدس برد و راهبان تصمیم گرفتند که این دانه های گناهکار شیطانی را در آتش بسوزانند. از قضا دانه های برشته شده در آتش، هم بوی خوبی داشت و هم ترکیب آن با آب بسیار لذت بخش و انرژی زا بود. بدینگونه این جوشانده، کم‌ کم از منطقه ای به منطقه دیگر و از کشوری به کشور دیگر رواج یافت و جهانی شد.

پس از طی مسیری زیبا به صورمعه ارتدوکسی Ura Kidane Mehret میرسیم که در قرن چهاردهم میلادی و صورت مدور بنا شده است. با اجازه از یک راهب، موفق به دیدن فضای داخلی صومعه شدیم که پر از نقاشی های دیواری زیبایی بود که قدمت بعضی در حدور 250 سال بود. در کنار این کلیسا اتاقی بود که لباس‌های گلدوزی و تاجهای بعضی از امپراطوران اتیوپی و همسرانشان نگهداری میشد که متاسفانه، راهب عزیز اعلام نمودند:  "امروز باز نخواهد شد". داستان دریاچه تانا و جزایر اسرار آمیزش در همینجا به پایان میرسد.

روزی دیگر آغاز شد و خوشبختانه پنج دوست خوب آدیس آبابایی پیدا کردم که آنها هم مثل من، قصد بازدید آبشار نیل آبی را داشتند. به کمک آنها یک ون برای رفت و برگشت به روستای Tisisat دربست کردیم که دونگ من 10 دلار گردید. پس از طی 50 دقیقه(برای یک مسیر 30 کیلومتری) و در یک هوای کاملا بارانی به روستای Tisisat رسیدیم تا راهپیمایی ماجراجویانه خود را آغاز کنیم. برای شروع این راهپیمایی ماجراجویانه، میبایست ورودی به مبل 1.25 دلار را پرداخت نمایید.

در ابتدای مسیر جوانان بسیاری بعنوان لیدر هستند تا شما Trekking راحت تری داشته باشید و در مسیر گم نشوید. اما با توجه به حرکت گروههای مختلف به سمت مقصدی واحد، شما میتوانید مسیر را براحتی پیدا کنید. پس از طی مسافتی زیبا، به رودخانه میرسیم که برای عبور از آن باید سوار قایق شد. هزینه برای هر نفر تقریبا  دو دلار است. 

دنیای آن سوی رودخانه بسیار زیبا و شگفت انگیز است. در مسیر منظره های جالبی از طبیعت، مزارع، کلبه های چوبی، دام و پوشش گیاهی منحصر بفرد دیده میشود. باران چه جلوه شگفت انگیزی به این چشم اندازها داده است.

پس از طی مسافتی دیگر، اولین چشم انداز از آبشار نیل آبی پدیدار میگردد. من سه هفته قبل از این موضوع ، آبشار شگفت انگیز Iguazú Falls  را در مرز برزیل و آرژانتین مشاهده کرده بودم و گمان میکردم  زیبایی آبشار دیگری مرا شگفت زده نخواهد کرد. اما این آبشار به گونه ای دیگر زیبا و ویژه است.

به مسیر ادامه میدهیم تا نهایتا به پایین آبشار برسیم. این آبشار 42 متر ارتفاع دارد و همانند سدی اکولوژی دریاچه تانا را از ادامه رود نیل جدا میکند. پس از ساعات خوشی که در کنار آبشار و اراضی اطراف گذراندیم، تصمیم به بازگشت به محل ون در روستا کردیم. برای بازگشت مسیر دیگری را انتخاب کردیم. در این مسیر، عبور از رودخانه از روی پلی جذاب صورت میگیرد. مساله جالب، عبور منظم و بدون حاشیه الاغهای دوست داشتنی، با رعایت نوبت از روی پل است. حقیقتا آنها کمی منظم تر از ما بودند!

این پیاده روی و کوهنوردی ماجراجویانه با رسیدن به روستای Tisisat به پایان میرسد. در بازگشن به باهیر دار، در کافه رستورانی دوستانه، با همین جمع دوستان، اینجرایی با خورشهای گوناگون را میل نمودیم تا حسن ختامی باشد بر این قسمت از سفر من. فردا آن روز من عازم Gondar میشدم و دوستان آدیس آبابایی من به شهر خود باز میگشتند. توصیه هایی در مورد خطرات ممکن در ادامه سفرم(بعلت جنگ داخلی)، به من ارائه دادند. دوستی هایی که در سفر شکل میگیرند، بعضا بیشتر از آن که فکر کنید، ریشه دار میشوند. هنوز که هنوز است با دو نفر از این جمع در ارتباط هستم. روز بعد، به ایستگاه اتوبوس باهیر دار رفتم و سوار مینی بوسی به مقصد Gondar شدم.

شهر گوندار

مینی بوس با ظرفیت بسیار بیشتر از مجاز، به سمت شهر گوندار حرکت میکند. بدون اغراق در هر ربع ساعت، این مینی بوس و راننده پر حاشیه آن به گونه ای و به علتی از تخلف(ظرفیت بیش از اندازه، سرعت، قاچاق و ...)، متوقف شدند. مسیر بین باهیردار تا گوندار، بسیار زیباست ولی حاشیه های سفر، کمی امکان لذت بردن را سلب میکرد(البته از یک مینی بوس 5 دلاری، بیش از این نباید انتظار داشت).

در فاصله نیم ساعت مانده به مقصد، پلیس پلاک ماشین را درآورد و آن را زیر بغل راننده گذاشت. من نمی دانم در عرف بین الملل، این به چه معناست ولی گویا در اتیوپی، این بدترین حالت ممکن برای یک ماشین است. زیرا پس از آن، راننده مانند کسی که چیزی برای از دست دادن ندارد، با سرعت تمام رانندگی میکرد. نهایتا مینی بوس ما، سرافرازانه اما بدون پلاک، از میان پلیس و جنگهای داخلی (که هرگز اثری از آن را ندیدم) وارد گوندار شد. راننده پرحاشیه مرا مجانی تا محل اقامت، Haz Hotel که برای دو شب 28 دلار هزینه داشت، رساند. 

روز بعد آماده دیدن قلعه Fasil Ghebbi میشوم که هدف اصلی از سفر به گوندار است. بین قرن سیزدهم تا هفدهم، فرمانروایان اتیوپی به طور مکرر اردوگاه های سلطنتی خود را جابه جا می کردند. شاه فاسیل (فاسیلیداس) در سال ۱۶۳۶ ، گندار را به عنوان پایتخت دائمی انتخاب کرد و این قلعه به عنوان مرکز امپراطوری بنا نهاده شد. این مجموعه با 70 هزار متر مربع مساحت، توسط دیواری به طول 900 متر و با 12 عدد برج احاطه شده است، شامل کاخ‌ها، کلیساها، صومعه‌ها و ساختمان‌های عمومی و خصوصی منحصربه‌فردی است که تحت تاثیر سبکهای  هندی و عربی بوده اند و متعاقباً با سبک باروک که توسط مبلغان مسیحی به گوندار آورده شده است، تغییر شکل داده است. آنچه فاسیلیداس بنها نهاد، با جانشینان او توسعه یافت و این مجموعه تا سال 1864 بعنوان قلب پایتخت امپراطوری عمل میکرد.

ورودی این مجموعه تقریبا 10 دلار است که کلید ورود شما به دنیای پر رمز و راز امپراطوری اتیوپی است.  قلعه اصلی با برج‌های بزرگ و دیوارهای برجسته خود، به یک قلعه اروپای قرون وسطایی می ماند که به اتیوپی منتقل شده است. 

سوال بزرگ برای من این است که، چرا هر پادشاه باید کاخی جدید برای خود بسازد؟! آیا هزینه بازسازی کاخ پادشاه قبلی، از هزینه احداث یک کاخ جدید به مراتب کمتر نبوده است ؟! بله، هر کسی میخواهد یادگاری از خود بجای بگذارد و کمی احساس جاودانگی کند. حقیقت این است که تا زنده هستیم باید از زندگی لذت ببریم بجای آنکه در همه عمر نگران میراث بجای مانده از خود باشیم.  البته مطمئن هستم که این پادشاهان، به اندازه کافی از زندگی لذت برده اند! پس از بازدید مجموعه کاخهای گوندار و فضای کلی شهر، آماده بخش اصلی سفر اتیوپی میشوم. در آخرین روز حضورم در گوندار، مواد غذایی مورد نیاز جهت سفر به کوهستان را به قیمت مجموعا 21 دلار خریدار میکنم و مشتاقانه منتظر فردا میمانم.

دبارک تا کوهستان سیمین

پارک ملی کوه‌های سیمین (Simien Mountains National Park) در منطقه گوندار سمین واقع شده است و از سال 1944 اداره می‌شود. این منطقه کوهستانی وسیع تا سالها بعنوان قلمرویی برای شکار سلطنتی مطرح بود تا آنکه نهایتا برای حفظ میراثهای طبیعی و جانوری، در سال 1978 بعنوان میراث جهانی طبیعی یونسکو درآمد. امروزه، سیمین یکی از ارتفاعات اصلی آفریقا است که ارتفاع بلندترین قله آن ۴۵۳۳ متر است. برای رسیدن به کوهستان، ابتدا باید به دفتر این منطقه حفاظت شده در Debark رسید.

اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌هایی از ایستگاه اتوبوس گوندار در مرکز شهر (منطقه آرادا)، به سمت Debark حرکت میکنند که با فریاد راننده ها و پرس و جو قابل تشخیص میباشند. مینی بوس به محض اینکه همه صندلی هایش پر شود، حرکت میکند. فاصله گوندار تا دبارک ، ۹۵ کیلومتر است و هر چند لنگ لنگان،  در آخر به مقصد خواهید رسید. به دفتر پارک میروم و هزینه ورودی(5 دلار برای 48 ساعت) و همچنین استخدام محافظ مسلح را پرداخت میکنم. بله، شما موظف به استفاده از یک اسکورت با سلاح کلاشینکف میباشید که دستمزد آنها 15 دلار در روز است. جالب است که بدانید فاصله محل دفتر کوهستان سیمین تا دروازه ورودی ۱۴ کیلومتر و تا اولین کمپ ( Sankaber) ۳۵ کیلومتر میباشد.

در باهیر دار با کسی آشنا شده بودم که راننده ای را در دبارک میشناخت تا مرا به سانکابر برساند. قضیه اینطور بود که من فکر میکردم این کمکی دوستانه به من است(چون از قضایای هیچهایک من در سایر سفرها مطلع بود) و من هم متناسبا با یک هدیه، این موضوع را جبران میکنم. اما مسایل همیشه آنگونه که فکر میکنید پیش نمیرود  و من مجبور به پرداخت پولی بیشتر از معمول به همان دوست باهیرداری شدم. شما میتوانید با پرداخت 20 دلار به تاکسی، تا ورودی پارک ملی کوهستان سیمین بروید، بدون منت و بدون بحث. خوشبختانه وقتی به دفتر پارک برگشتیم تا اسکورتم را سوار کنیم، یک پسر صربستانی و یک دختر اهل پرو  هم در دفتر پارک منتظر معجزه ای برای رسیدن به کوهستان بودند ، که من ظاهر شدم. حالا یک گروه بین المللی- چند قاره ای هستیم تا زیبایی های سیمین را کشف کنیم. بزن بریم !

اگر وسایل کمپینگ و کوهنوردی با خود نیاورده اید، اصلا نگران نباشید. همه این وسایل را میشود در دبارک کرایه کرد. آب و هوا در کوهستان غیرقابل پیش بینی است، بنابراین کاور ضد آب برای کوله و یک ژاکت ضد آب ضروری هستند. در طول فصل خشک استفاده از کلاه، کرم ضد آفتاب و ژل لب برای جلوگیری از آفتاب سوختگی مفید خواهد بود. دمای هوا ممکن است در عصرها به شدت کاهش یابد، بنابراین لباس گرم ضروری است. پس از عبور از دروازه ورودی پارک ملی کوهستان سیمین و پیچ و خمهای کوهستان به کمپ سانکابر میرسیم.

بیشتر مسیرهای پیاده روی در کوه های سیمین از این نقطه شروع می شود. مدت سفر در کوه‌های سیمین از 1 روز شروع می‌شود و میتواند تا 17 روز طول بکشد و شما را در مسیری 175 کیلومتری از Debark به Lalibela یا Mekele ببرد. مدت اقامت شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اینکه چقدر زمان دارید، چقدر پول دارید، چقدر می خواهید پیاده روی کنید و چقدر دوست دارید در طبیعت کمپینگ کنید. متداول ترین مسیر، یک و یا دو شب کمپینگ و حرکت از سانکابر به کمپ Chennek است. مسیری که همه چیز دارد. در کمپ استراحت میکنیم تا آماده آن چیزی شویم که برای آن تا اینجا آمدیم.

ماجراجویی در کوهستان سیمین

خب، بیایید به ماجراجویی در کوهستان برگردیم. هر چقدر خوش شانس تر باشیم، در کوهستان حیوانات بیشتری میبینیم. خیلی زود، به دسته ای بزرگ از بابونها برخوردیم که Gelada نام دارند. به دلیل وجود لکه قرمز متمایز روی سینه که بر اساس خلق و خوی آن‌ها تغییر رنگ می‌دهد، به میمون خون‌ریز نیز معروف هستند(برخی نیز به دلیل یال طلایی پشمالو گونه نر، به آن  شیر میمون میگویند). بابونها عمدتاً از علف و ریشه گیاهان تغذیه می کند و در ارتفاعات هزار متری از سطح دریا زندگی می کند. 

در طول مسیر، باز هم با این بابونهای زیبا برخورد میکردیم. آنها موجودات مهربانی و اجتماعی هستند، اما در گروه های بزرگ نباید به آنها نزدیک شد. به نظر می آمد که آنها ارتباط خوبی با ما پیدا کرده بودند.

با افزایش ارتفاع، پوشش گیاهی و زیست جانوری نیز تغییر میکند. ترکیب شکار غیرقانونی و از بین رفتن زیستگاه (ناشی از گسترش کشاورزی) منجر به کاهش شدید تعداد بز کوهی (Walia Ibex ) باقی مانده در طبیعت شده است. این حیوانات دارای پوشش قهوه‌ای و شاخ‌های بزرگی هستند که گاهی بیش از یک متر طول دارند. شاخ ها برای دعوا بین نرها استفاده می شود هر چند ماده ها نیز شاخ دارند اما کوچکتر. خوشبختانه با تیزبینی یکی از همراهان متوجه این گونه در حال انقراض شدیم.

یکی از دیدنی های جذاب این کوهستان، آبشار جینبار (Jinbar Falls) است. رودخانه جینبار (Jinbar Wenz) به طول 9 کیلومتر، بارش های شمالی ترین قسمت سیمین را جمع آوری می کند. این رود وقتی به پرتگاهی به ارتفاع 500 متر می رسد، آبشار زیبا را پدید می آورد. مدتها بر فراز صخره مشرف به آبشار، محو تماشای این تصویر خیال انگیز شدیم.

رودخانه مانند یک خط باریک به پایین فرو می ریزد و حجم بسیاری از آن به مه تبدیل می شود و تا بر اعجاب تصویر بیافزاید. همچنین با توجه به باد، مسیر آب گاهی به صخره هایی برخورد میکند و در ادامه آبشارهای کوچکتری میسازد. این کوهستان مملو از کوهها و صخره های با ابهت، دره های عمیق و مناظر زیباست. این مناظر با صورتهای مصمم و مهربان همراهان آفریقایی ما، وقار بیشتری می یافت. حضور اسکورت با این شکل و شمایل (تصویر بخش مقدمه سفرنامه) و اسلحه جهت امنیت گروه در کوهستان، در برابر حیوانات و سارقین است و ربطی به جنگ داخلی و مسایل اینچنینی ندارد. 

شانس با ما یار بود و موفق شدیم یکی از مرموز ترین حیوانات کوهستان سیمین را ببینیم. بله، گرگ اتیوپیایی! احتمالا در کمین موش صحرایی بود که ما نمی دیدیم. این موش ها تنها 20 دقیقه از روز را بیرون از سوراخ های خود می گذرانند، بنابراین گرگ ها برای گرفتن یکی از آنها باید بسیار مبتکر و خوش شانس باشند. گرگ اتیوپیایی در خطر انقراض ترین گوشتخوار آفریقا و نادرترین سگسان دنیاست که تعداد بسیار کمی از آنها در طبیعت باقی مانده است. 

کوهستان سیمین دارای پوشش گیاهی منحصر به خود است و در ارتفاعات مختلف، گیاهان متفاوتی رشد میکنند. لوبلیا غول پیکر (Giant Lobelia) یکی از این گیاهان غول پیکیری است که در ارتفاعات بالاتر از 3000 متر کوهستان سیمین به چشم میخورد. این گیاه پالم مانند، دارای ساقه ای هست که گاهی 3 تا 5 برابر قید یک انسان میباشد.  

وقتی به کمپ Chennek که در ارتفاع 3620 متری قرار دارد، نزدیک میشویم، حضور انواع لوبلیا، بیشتر به چشم میخورد. این پوشش گیاهی، نوید نزدیک شدن به معروف ترین کمپ این کوهستان را میدهد.

نهایتا به اوج نقطه ای که هدفم از سفر به سیمین بود(کمپ Chennek)، میرسیم. اینجا کمپی پر از جوش و خروش بود و پر از رفت و آمد. توریستها و کوهنوردان می آمدند و میرفتند و یا اتراق میکردند. بومیان کوهستان در تکاپو روزمره های خود بودند و فضای کمپ، بیشتر یک فضای زنده روستایی بود تا کمپی برای کوهنوردان. اینجا به اندازه کافی کامیون در رفت آمد و است و شما میتوانید براحتی به پشت یکی از آنها بپرید و تا نزدیکی دبارک و یا تا ورودی سیمین برگردید.

 به گفته بزرگان، کوهها آنچه را به تو می آموزند که در این دنیا بصورت عقلانی نمیتوان توضیح داد. عمده آنچه در کوهستان حس میکنید، قابل وصف و نوشتن نیست.

پایان 

سفر من در اتیوپی، 5 روز دیگر ادامه داشت ولی شرح این چند روز، خود سفرنامه دیگری میطلبد. بنابراین بصورت خلاصه میگویم که نهایتا به آدیس آبابا برگشتم و این کشور دوست داشتنی را به مقصد ترکیه، ترک کردم. حسب زمان سفر و وضعیت سیاسی کشور اتیوپی، میتوانید در برنامه سفر خود بازدید از کلیساهای شهر Lalibela، پدیده حیرت انگیز فرورفتگی داناکیل ( Danakil Depression)، شهر Aksum و نهایتا قبایل اتیوپیایی را هم مدنظر داشته باشید. در حال حاضر، ثبات و آرامش بیشتری بر اتیوپی حکمفرماست و سفر آسانتر خواهد بود. برای من، اتیوپی کشور ویژه ای در آفریقا بوده و خواهد ماند. امیدوارم دوباره بتوانم، این کشور زیبا را ببینم.